Risaþotunum verður víst ekki bjargað frekar en risaeðlunum.

Heimsfaraldur COVID-19 er byrjaður að hafa varanleg áhrif á ótal sviðum, og á sumum sviðum flýtir hann fyrir þróun og breytingum.  

Ef skilgreina má faraldurinn sem eins konar náttúruhamfarir, er hægt að finna hliðstæður úr sögu lífs á jörðinni, svo sem það þegar risaeðlurnar, sem jafnvel gátu flogið sumar hverjar, dóu út eftir hrikalegar hamfarir og veðurbreytingar í kjölfar ógurlegs áreksturs stórs loftsteins á jörðina. 

Fram að því höfðu lífsskilyrði eðlanna verið nógu hagfelld til þess að stuðla að vexti þeirra og viðgangi.

Þar með taldar sífellt stærri eðlur en loftslagsbreytingarnar og gróðurfarsbreytingarnar sem dundu yfir, kippti fótunum undan þeim og fjölmörgum öðrum dýrategundum. 

Gríðarlegar sviptingar og hrakfarir eru fyrirsjáanlegar í flugstarfsemi heimsins í kjölfar COVID-19 og ýmsir sérfræðingar spá því, að faraldurinn muni flýta fyrir óhjákvæmilegri eyðingu þess hluta flugflotans, sem felst í fjögurra hreyfla breiðþotum, svonefndum Júmbóþotum, Boeing 747 og Airbus A380. 

Kallaðar "Bumbur" hjá Cargolux. Og sennilega einnig hjá Air Atlanta, en bæði þessi flugfélög voru afrakstur hugvits og áræðis hjá Íslendingum.  

Þegar litið er til baka yfir 20. öldina virðist sjöundi áratugurinn hafa falið í sér einna mestu framfarirnar. 

Það var áratugurinn þegar menn voru sendir til tunglsins og fólki gafst kostur á á ferðast á löngum flugleiðum í risaþotunni Boeing 747 og á svipstundu milli meginlanda á hljóðfráu þotunni Concorde. 

747 var einfaldlega tvöfalt stærri en stærstu þotur fram að því og Concord flaug meira en tvisvar sinnum meiri hraða. 

Þetta mikla stökk byggðist, þegar nánar er að gætt, á risastökki í framleiðslu þotuhreyfla þar sem afl þeirra þrefaldaðist á skömmum tíma og hagkvæmnin sömuleiðis með því að fara yfir í mun sparneytnari útfærslu en áður: turbofan-þotuhreyfla. 

Miðað við þessa gríðarlega breytingu má kannski segja, að Boeing 747 sé best heppnaða flugvél allra tíma.  

Airbus ætlaði sér að bæta um betur með enn stærri Airbus A380, en reiknaði dæmið ekki rétt; áttaði sig ekki á því framfaraskrefi sem fólst í því að hanna nýja hreyfla fyrir tveggja hreyfla þotur, sem bjuggu yfir stórbættri sparneytni og hagkvæmni. 

Það gerði mögulega smíði miklu langfleygari tveggja hreyfla þotna, sem kipptu grundvellinum undan forystu Boeing 747. 

Þetta tvennt, langdrægnin og sparneytnin gerir meira en að vega það upp að vinsælustu þoturnar eru "mjóþotur" með sálrænum ókostum þrengsla. 

Nú bætist COVID-19 við, til dæmis hvað varðar fráhrindandi skiptingar á flugvöllum á milli flugvéla á lengri leiðum. Það bitnar meira á risaþotunum en hinum smærri. 

Og þarf meira til en fljótvirkara veirupróf. 

Þrátt fyrir öll vandræðin hillir nú undir möguleika þess að Boeing 737 Max lifi sín vandræði af, en drottning risaþotnanna, Boeing 747 hverfi úr farþegaflugi og með henni Airbus A380, sem stefnir í að hverfa úr framleiðslu. 

Nú er helsta flugið með Boeing 747 fólgið í því að fljúga henni hundruðum saman til flugvélakirkjugarða þar sem þessum risaeðlum loftrýmisins verður endanlega slátrað. 

British Airways hefur ákveðið að farga alls þrjátíu og einnar þotu Boeing 747 flota síns, og KLM er á sömu leið með sinn flota. 

Það er helst að flutningavélabumburnar lafi einhverjar áfram, en tveggja hreyfla flutningavélar af Airbus og Boeing gerð mun samt leysa þær léttilega af hólmi að mestu leyti. 

Eina Boeing 747 þotan, sem ekki verður fargað, verður kannski Air force one, þota Bandaríkjaforseta. 

Ástæðan er fyrst fremst tengd því að forsetinn er yfirmaður Bandaríkjahers og fjögurra hreyfla risaþota á meiri möguleika gegn árás en tveggja hreyfla, getur jafnvel flogið áfram á einum hreyfli af fjórum. 

Að ekki sé nú talað um, að fyrir núverandi forseta er óhugsandi annað en að mesta ofurmenni heims fljúgi í stærstu einkaflugvél heims. 

Þótt það flug sé fólgið í því að ein þota, Airbus A380, sem mynd er hér af, heldur áfram að verða stærri en Boeing 747, svo lengi sem sú tveggja hæða evrópska risaþota verður til í einhverju eintaki. 

En á neðstu myndinni sést vel smæð fólksins í samanburði við þá tröllauknu risaeðlu flugflota mannanna, sem Boeing 747 hefur verið. 

Síðuhafi átti þess einu sinni kost að aka framhjá frægasta flugvélakirkjugarði heims í Mojave eyðimörkinni í Kaliforníu og sjá hina ótrúlegu sjón, hundrað dauðadæmdar farþegaþotur. 

Afar áhrifamikil og minnisverð sjón; tákn um hin miklu en oft fallvöltu umsvif núlifandi jarðarbúa. 

Nú eru þessi risaþotnakirkjugarður og aðrir slíkir að springa vegna aðsóknar. 

 

Ódýrt og hraðvirkt veirupróf brátt aðgengilegt

Það voru tveir stórir suðurlandsskjálftar árið 2000.

Suðurlandssskjálftinn mikli 1896 var mörgum í minni langt fram eftir 20. öld. Vitað var að með hverju árinu jukust líkurnar á nýjum stórskjálfta. Raunar voru skjálftarnir fleiri 1896, en sá fyrsti olli mestu tjóni. 

Stórskjálfti kom 1912, 7 stig, en tjónið 1896 var samt meira, enda hrundu veikustu húsins fyrst og skjálftinn var á viðkvæmara svæði. 

Síðan komann 17. júni árið 2000, og olli miklu tjóni á austanverðu Suðurlandsundirlendinu. 

Miðað við minninguna af skæðasta skjálftanum fyrir rúmri öld vonuðust margir til að nú væri búið að leysa út mestu spennuna. 

En það fór á aðra lund. Aðeins nokkrum dögum síðar kom annar skjálfti með miklum skemmdum og hrikalegum ummerkjum austarlega í Flóanum.  

Þess vegna á það ekki að hljóma neitt ólíklega að stórum hræringum sé ekki lokið nú, enda kom skjálftinn í gær í kjölfar aðvarana jarðfræðinga. 

Mega jafnvel búast við öðrum stórum skjálfta

Byrja þeir hjá Icelandair með Boeing 737 Max eins og Northwest um áramótin?

Komið hefur fram að flugfélagið Northwest stefni að því að fljúga á ný farþegum með Boeing 737 Max eftir næstu áramót.  

Miðað við þær fréttir af endurkomu þessara þotna, sem hafa sést, verður það að teljast nokkur bjartsýni að þær geti komist í gagnið svo snemma, en auðvitað er mikið í húfi, því að alls eru tæplega átta hundruð þotur af þessari gerð kyrrsettar víða um heiminn.  

En fyrirætlanir Icelandair, sem verið er að kynna, eru afar spennandi á marga lund. 

Icelandair ætlar að fljúga til 32 áfangastaða

Jú, spá Freysteins jarðfræðings gekk eftir.

Hér á dögunum bað Freysteinn Sigmundsson jarðfræðingur fólk á Reykjanesskaganum að vera viðbúið stórum jarðskjálfta á næstu dögum.  

Nú hefur fengist staðfesting frá Veðurstofu Íslands á því að 5,5 til 5,7 stiga skjálfti hafi orðið klukkan 13:43 um sex kílómetrum fyrir vestan Kleifarvatn, 14 kílómetrum fyrir austnoraustan Grindavík, og þar af leiðandi á milli Fagradalsfjalls og Sveifluháls.

Nálægt svonefndri Djúpavatns- eða Vigdísarvallaleið liggur frá Suðurstrandavegi norðaustur til Krýsuvíkurvegar. Núna eru líklega ein 20 ár síðan það stór jarðskjálfti reið yfir, að hann bæði fannst á höfuðborgarsvæðinu og sást í beinni útsendingu frá hnefaleikum á Sýn um miðja nótt. 

En hann var eitthvað minni en þessi. 

Jarðskjálfti 5,6 að stærð á Reykjanesskaga

"Eyðist það sem af er tekið og fyllist það sem fyllt er í."

Æ skal þessu eftir tekið, 

sem ógnar lífi´ef beitt er því, 

að eyðist það sem af er tekið

og fyllist það, sem fyllt er í. 

Þetta hefur heiminn skekið. 

Hrannast upp hin myrku ský. 

Þegar helstu og gjöfulustu olíulindir heims fundust og voru gerðar að helstu undirstöðu efnahagslífs jarðarbúa á síðustu öld, varð til rányrkjuhugsun í tegnslum við orkulindir, sem er yfirþyrmandi tákn stefnu sóunar, bruðls og skammgræðgi sem stefnir öllu lífi á jörðinni og þar með jarðarbúum sjálfum í mestu ógöngur mannkynssögunnar. 

Um þessa stefnu gildir orðtakið að "eyðist, það sem af er tekið."  

Síðuhafi minnist þess þegar maður einn bókstaflega gekk af göflunum á fundi einum um orkumál og öskraði aftur og aftur yfir salinn:  "Þetta eru þúsund megavött!  Þetta eru þúsund megavött! Þetta eru þúsund megavött!" þangað til hann var orðinn blár í framan.  

Með þessu öskri sínu átti hann við það, hvernig þessi gríðarlega orka á svæðinu norður af Mývatni gæti staðið undir álveri á Bakka sem yrði miklu stærra en núverandi stærsta álver landsins. 

Honum var vorkunn því að nýbúið var að reisa 300 megavatta gufuaflsvirkjun á Hellisheiði á svæði, sem afkastar hvergi nærri slíkri sóun til langframa. 

Sem betur fór varð niðurstaðan 90 megavatta virkjun við Þeystareyki, og forstjóri Landsvirkjunar sagði í vígsluræðu, að þar væri óviturlegt að fara lengra ef menn ætluðu að viðhalda orkunni svo að hún gæti staðið undir því að vera skilgreind sem endurnýjanleg orkulind. 

"Eyðist það sem af er tekið" er önnur hliðin á óseðjandi skammtímagræðgi jarðarbúa, en hin hliðin er ekki síður skuggalag, að "fyllist það sem fyllt er í." 

Sú hugsun raunsæis að stöðva rányrkju og ósjálfbært neysluæði er andstæða við gamla máltækið "lengi tekur sjórinn við" sem hefur hingað til verið allsráðandi í flestu þegar kemur að hinum tröllaukna úrgangi sem verður til vegna óstöðvandi vaxtar neyslu nútímans. 

Sívaxandi plasteyjar í úthöfununum og örplast, sem smýgur jafnvel inn í frumur líkama lífveranna í gervallri náttúru jarðar eru hrikaleg dæmi um afleiðingar þessarar helstefnu.  

 

"Aðeins ein jörð. 

Afglapasporin hræða. 

Lögmálið grimma lemur og slær

og lætur ei að sér hæða: 

Ef þú deyðir jörðina deyðir hún þig

og deyjandi mun þér blæða." 

 

Æ skal þessu eftir tekið

sem ógnar lífi ef beitt er því, 

að eyðist það sem af er tekið

og fyllist það, sem fyllt er í. 

Þetta hefur heiminn skekið

er hrannast upp hin myrku ský. 

 

En- aðeins ein jörð

samt alla mun fæða og klæða

ef um hana standa viljum vörð, 

vernda´hana og líf hennar glæða; 

elska þessa einu jörð; 

það er ekki´um fleiri að ræða. 

 

Aðeins ein jörð!" 

 

S

Vilja alþjóðasamning um plastmengun í hafi

Einföld mynd: "Fávitar, aumingjar, fífl, lygarar."

Mikið er nú gott að eiga heimsleiðtoga, sem getur einfaldað heimsmyndina svo að auðvelt sé að taka afstöðu til mála út frá sjónarhóli þess ofurmennis í leiðtogahlutverkinu, sem fer létt með að stráfella alla, sem eru í vegi þeirrar hugsjónar,sem hann sagði sjálfur fyrir fjórum árum að væri takmark sitt: "Að verða frægasti maður í heimi," 

Svaraði án hiks. Þurfti ekki að nefna neina aðra ástæðu. 

Nýjasti fávitinn og auminginn, sem Bandaríkjaforseti hefur nú saltað er sóttvarnarlæknirinn, sem hafði þjónað fimm forsetum Banadaríkjanna allt frá tíma Roalds Reagan og hlotið af því heiður og virðingu. 

Nú hefur sjötti forsetinn hefur hins vegar upplýst, að ráðning þessa manns hafi verið gróf mistök, því að Fauci og samstarfsmenn hans séu allir saman fávitar og aumingjar. 

Ekki bara það. Með fávisku sinni og aumingjaskap hafi þeir valdið og muni valda ótímabærum dauða hundruða þúsunda Bandaríkjamann, allt upp undir eina milljón. 

Í vor upplýsti forsetinn tvívegis á blaðamannafundum, að hann sjálfur stefndi að því að bjarga lífi meira en milljón Bandaríkjamanna.

Haldið þið að það sé munur!  

Svona Superman hlýtur að fá yfirburðakosningu hjá fólki, sem þráir eitthvað skárra en "fjörtíu þúsund fífl" eins og fylgjendur besta forseta Bandaríkjanna síðan Lincoln leið kalla þjóðarleiðtogana og aðra þá sem sátu umhverfisráðstefnuna i París 2015. 

Hvað fávitann Fauci snertir gerðist það á svipstundu, að forsetinn uppgötvaði fávitaskap hans. 

Fauci hafði alla sína tíð í þjónustu sinni aftekið með öllu að taka á neinn þátt í stjórnmálum eða ljá neinum manni eða flokki stuðning sinn.  

Í sjónvarpsviðtali sagði hann að heilbrigðisstéttin, sem hefði staðið í ströngu á vaktinni í baráttunni gegn COVID-19, "hefði gert þetta betur en nokkur annar hefði getað gert."

Á svipstundu var sett inn í sjónvarpsauglýsingu fyrir forsetann mynd af honum, þar sem Fauci segir um hann að hann "hefði gert þetta betur en nokkur annar hefði getað gert." 

Fauci fannst tvennt lúalegt við þetta:  í fyrsta lagi hefði hann aldrei gefið leyfi til að birta þessi ummæli sín í auglýsingu, og enn lúalegra væri að klippa hana þannig til að ummælin væru slitinu úr samhengi. 

En þarna virtist forsetinn uppgötva á augabragði fávitahátt og mannskæðan aumingjaskap Fauci með því að svara því til að þannig væri í pottinn búið. 

Enginn hafði rænu á því að spyrja, hvers vegna uppdiktuð lofsamleg ummæli Fauci um forsetann hefðu verið talin nógu eftirsóknarverð til að birta þau í auglýsingunni úr því að maður væri og hefði verið fáviti í minnst 500 ár!    

 

Gagnrýndi Fauci og „alla þessa hálfvita“

Langsótt alhæfing.

Það er langsótt alhæfing þegar fullyrt er að ríkisstjórnin "skýli sér á bak við þríeykið" í sóttvarnarmálum. 

Nú síðast í dag liggur fyrir að heilbrigðisráðherra hafi breytt tillögum sóttvarnarlæknis varðandi líkamsræktarstöðvar. 

Þegar litið er yfir sviðið í löndum heims sést, að í meginatriðum eru sóttvarnaraðgerðir svipaðar í öllum löndum. 

Reynt er eftir föngum að afla gagna um útbreiðsluna og stöðuna og bregðast við stöðunni, með auknum sóttvarnaraðgerðum þegar veiran virðist í sókn og með slökun á aðgerðum eftir að svo virðist sem hægt hafi verið að hægja verulega á henni. 

Í þessum atriðum eiga yfirvöld og kjörnir fulltrúar engra skárri kosta völ en að nýta sér sérþekkingu sérfræðinga á sviði farsótta og smitsjúkdóma. Annað væri oábyrgt í meira lagi, 

 

Segir ríkisstjórnina skýla sér bak við þríeykið

Og menn héldu að þetta gæti aldrei komið aftur.

Svo hrikalegar voru afleiðingar villimennsku nasismans að eftir stríðið var fólk sannfært um að þetta gæti aldrei gerst aftur.  

Og andskotakornið ekki hér á landi að þessi helstefna gæti bært á sér með svipuðum táknum og aðferðum.  

En nú eru að láta til sín taka nýnasistar bæði í Evrópu og Ameríku sem afneita því að Helförin hafi átt sér stað og endurvekja sams konar slagorð og stefnu og Hitler og hans menn fylgdu fyrir átta áratugum.  

Taka niður nýnasistaáróður

Álíka stór hluti á kosningaaldri kaus nýja stjórnarskrá hér og Brexit í Bretlandi.

Árin 2012 var haldin ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðsla á Íslandi um nýja stjórnarskrá og 2016 ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðsla um Brexit í Bretlandi. 

Andstæðingar þess að frumvarp stjórnlagaráðs verði lagt til grundvallar nýrrar stjórnarskrár hér á landi hamra á því að aðeins 32% þeirra, sem voru á kjörskrá hér 2012, sögðu já við spurningunni. 

Þeir halda því fram að þess vegna hafi 68% verið á móti. 

Það gera þeir með því að leggja saman fjölda þeirra, sem voru á móti og þeirra sem ekki greiddu gild atkvæði og reikna með því að allir þeir sem sátu heima hafi gert það vegna andstöðu. 

Auk þess hafi kosningarnar bara verið ráðgefandi og séu að engu hafandi fyrir þingið.  

Flestir þessara manna halda því hins vegar fram að Brexit kosningarnar í Bretlandi 2016 hafi sýnt að meirihlutinn hafi samþykkt Brexit og að þess vegna beri breska þingið skyldu til að fara eftir þeim úrslitum. 

Nú er það svo að í Bretlandi tóku aðeins 72 prósent kjósenda á kjörskrá þátt í þeim, og þar af leiðandi voru það aðeins 37 prósent á kjörskrá, sem sögðu já við Brexit. 

En nú skipta helstu andstæðingar úrslita íslensku kosninganna alveg um skoðun varðandi það hvernig eigi að lesa úr þessum úrslitum og segja að 52% hafi verið með Brexit en 48% á móti. 

Og að það sé sjálfsagt mál að breska þingið fari eftir vilja kjósenda í Bretlandi þótt kosningarnar hafi aðeins verið ráðgefandi. 

Lítum nánar á tölurnar:       

Ísland:     Gild atkvæði greiddu 48,9% af kjósendum á kjörskrá. 

            Úrslit:  64,2% sögðu já.   35,8% nei. 

 

Bretland.   Gild atkvæði greiddu  72,2% af kjósendum á kjörskrá. 

            Úrslit:  51,9%  sögðu já.   48,1% sögðu nei. 

 

Hvernig geta menn notað gagnstæð rök á svona áberandi hátt í tvennum sambærilegum kosningum?

Tillögur stjórnlagaráðs ekki greyptar í stein

Hvernig ferðalag?

Venjulegt ferðalag þegar engin farsótt er í gangi felst oftast í því að koma á staði þar sem ferðafólk og aðrir eru í mikilli nálægð hvert við annað og snertir á sömu hlutunum, svo sem á bensínstöðvum og veitingastöðum. 

Bara það eitt að fara á snyrtingu eða afgreiða sig sjálfan við að kaupa eldnseyti þýðir snertingar þar sem sprittun þarf að vera pottþétt og enginn öndunarúði í loftinu. 

Það er hins vegar mögulegt að fara í stutta ferð rétt út fyrir skilgreint höfuðborgarsvæði án þess að nein smithætta sé í gangi. 

Slík ferð var prófuð í fyrradag frá Reykjavík upp á Borgarnesflugvöll. 

Raunar eru áhöld um það hvort Borgarnes sé ekki innan höfuðborgarsvæðisins, enda á sama atvinnusvæði og fellur því undir alþjóðlega skilgreiningu innan borgar á "Skilgreindu borgarsvæði" "SBS", "Functional urban area, - "FUA". 

Farið var á rafknúnu léttbifhjóli til þess að viðhalda réttindum til að fljúga flugvél í atvinnuskyni samkvæmt kröfum þar um. 

 

Í ferðinni var ekki einasta ferðast með lokaðan hlífðarhjálm, heldur einnig með grímu. 

Stansað var þremur stöðum til myndatöku utan húss án þess að taka af sér grímu eða hjálm. 

Myndirnar hér á síðunni eru afrakstur þess.  

Þetta var það stutt ferð, að aldrei þurfti að fara inn á neinn stað til að létta á sér, ekki þarf að kaupa eldneyti á hinn rafknúna farkost.

Flugskýlið, sem vélin er í, er tæpa fjóra kílómetra frá Borgarnesi, á víðavangi. 

 

Meðan flogið var, var til öryggis hlaðið lítillega á rafgeyma hjólsins inni í horni skýlisins, því hjólið hefur 132ja kílómetra drægi, en leiðin að heiman og til baka er 140 kílómetrar. 

Á flugvellinum var aðeins einn maður, annar eigandi vélarinnar, og kom hvergi nálægt þessari hleðslutengingu enda rafhlöðurnar útskiptanlegar og meðfærilegar.

Og við vorum báðir með grímur auk þess að leitast við að halda svo rækilegri fjarlægð samkvæmt tveggja metra reglunni með því að ýta vélinni þannig út úr skýli, að tíu metrar voru á milli okkar, því að flugvélar eru miklu umfangsmeiri en bílar. 

Neðsta myndin er tekin við flugskýlið og er horft yfir spegilsléttan Borgarfjörðinn þar sem Hvanneyri nýtur sín í síðdegissólinni og speglar sig í haffletinum. 

Þetta dæmi er rakið hér til þess að varpa ljósi á það, að það er hugsanlegt við vissar aðstæður að búa svo um hnúta að smit sé útilokað.  

Engin önnur ferð út fyrir höfuðborgarsvæðið er áformuð næstu tvær vikur. 

Það er síðan áhugavert hvernig sumir ásaka sóttvarnaryfirvöld nú harðlega fyrir að hafa ekki slakað meira á hömlum en gert var í sumar þegar hvatt var til ferðalaga innanlands og áframhaldandi slökunar á aðgerðum fyrir erlenda ferðamenn allt fram á þennan dag. 

Afleiðingin varð ný bylgja, mest vegna nýs afbrigðis utan frá, og nú erum við komin upp fyrir Spánverja og erum í hópi þeirra þjóða sem eru með langflest smit, sem þýðir einfaldlega að erlendis hefur fólk verið varað við að ferðast hingað, hvað sem við viljum. 

Og í þeim löndum, þar sem smitin eru útbreiddust er ekki annað að sjá en að sóttvarnaraðgerðir séu mun strangari en hér.  

 

Fólk haldi sig innan höfuðborgarsvæðisins