Athyglisverðar vegalengdir við Grindavík og Kröflu.

Lóðrétt vegalengd frá botni 3ja kílómetra hás fjalls upp á tind þess sýnist í huga manns mun lengri vegalengd en 3 kílómetrar í láréttu plani. 

Bein lína milli efstu húsa í Grindavík og Svartsengis er rúmlega þrír kílómetrar, en einhverns staðar skammt fyrir vestan þá beinu línu liggur hraunkvika á þriggja kílómetra dýpi. 

Nú benda mælingar til að neðri mörk kvikmunnar séu á fimm kílómetre dýpi en ekki níu kílómetra dýpi. 

Það er drjúgur munur þarna á milli; miðja kvikunnar er sem sagt á 4,5 km dýpi en ekki 6 km dýpi. 

En vegalengdin i kílómetrum segir ekki allt. 

Rúmum tveimur áratugum eftir að allt féll í dúnalogn í lok Kröfluelda stóð til að reyna svokallaða djúpborun hér á landi, niður á miklu meira dýpi en áður hafði verið borað og völdu menn borstað skammt austan við Leirhnjúk, þar sem hafði verið miðja umbrota Kröfluelda, en kvikan nær alltaf brotist eftir sprungukerfinu til norðurs og komið þar upp. 

Risaholan var utan í sprengigígnum Víti, sem myndaðist í sprengingu í Mývatnseldum 1724, og um var holan um 1 kílómetra frá Leirhnjúki og boruð við hliðina á holu, sem boruð var ré

Þrátt fyrir upphaf Kröfluelda og hlaut þá nafnið Sjálfskaparvíti, því að hún varð gersamlega ónýt. 

Skemmst er frá því að segja að hin fyrirhugaða milljarða tímamótahola "Sjálfskaparvíti nr.2" varð gagnslaus sem djúpborunarhola, því að á að eins um 1,5 km dýpi kom borinn niður á hraunkviku !   

Þessi hraunkvika er dæmi um að slíkt fyrirbæri svona nálægt yfirborðinu geti verið alveg meinlaus árum, áratugum og hugsanlega öldum saman, enda hafa engar hreyfingar eða skjálftar verið við Kröflu síðan 1984. 

Mývatnseldar 1724 byrjuðu með sprengigosi á þessum stað, og Kröflueldar 1975 byrjuðu líka út frá kvikuhólfi þarna undir. 

Í millitíðinni hélt hreyfing meginlandsflekanna áfram um rúman metra á öld og var orðin samtals tæpir 3 metrar 1975, þegar komið var að mörkum þanþols jarðskorðunnar og "allt gekk af Kröflunum" eins og það var orðað í Útvarpi Matthildi.  

Kvikan talin vera á 3-5 kílómetra dýpi

Skýtur "sjálfvirk" byssa?

Þótt löggan vopnaða laumist af klóinu

og lausbeislað skotvopnið við þetta týnist,

þar áfram heldur það alveg á nóinu

og ólmast og skýtur eins og því sýnist. 

Lögreglumaður gleymdi byssunni á klósettinu

"...heilsaði mér..."

Sum örstutt augnablik ævinnar geta orðið minnisstað fyrir það eitt hve óvænt þau voru, en ekki vegna þess að þau væru vitund merkileg. 

Eitt þeirra er frá árinu 1963, eða fyrir um 57 árum. 

Síðuhafi var þá í stuttum leiðangri til að skemmta Íslendingum Í New York og gekk eftir 5.troð inni í manngrúanum. Kemur þá allt í einu á móti honum, gersamlega á óvart, Kirk Douglas kvikmyndaleikari. 

Ósjálfrátt var stórleikaranum veifað og nikkað til hans höfði, og hinn "ofboðslega frægi" endurgalt kveðjun með álíka áhrifum og Stuðmenn lýstu síðar svo vel í lagi sínu.

Ekki tók hann þó í höndina á Íslendingnum unga, sem lét sér samt nægja þann hluta setningar Stuðmanna, sem fólst í orðunum "...heilsaði mér..."

Um það gilti hið fornkveðna að "litlu verður Vöggur feginn", því að eitt af því sem gerði þessar sekúndur minnisstæðar, var hvað hinn ofboðslega frægi virtist mun lægri vexti en hann sýndist í stórmyndunum. 

Kirk Douglas látinn

Hvað sagði fólkið, sem verslaði tvisvar á ári?

Einhver minnisverðustu orðin, sem síðuhafi minnist að hafi fallið hjá viðmælendum á hálfrar aldar ferli frétta og heimildaþáttaviðtala, mælti hún Stella, sem bjó ásamt þremur bræðrum sínum í eyjunni Knarrarnesi undan Mýrum. 

Fólkið á bænum fór aðeins tvisvar á ári í land í Borgarnes til að versla, á vorin og svo aftur á haustin. 

Spurningin varðandi þetta var einföld: "Ef þið farið bara tvisvar í búð á ári, vantar ykkur þá ekki oft eitthvað?"

Svar Stellu var enn styttra og einfaldara en spurningin: "Nei, okkur vantar aldrei neitt nema einhvern óþarfa."

'

Hvetja fólk til að afþakka óþarfa

Forseti mótsagnanna.

Stefnuræða Donalds Trumps forseta Bandaríkjanna var mikið samansafn mótsagna, - nokkuð sem vænta mátti í ljósi fyrri orða hans og gerða. 

Sem dæmi má nefna ummæli hans um mikimm jöfnuð, frelsi og frið, sem stangast hressilega á við margítrekuð ummæli hans um konur með dökkum húðlit á þingi, sem hann telur rétt að hrekja úr landi, vegna þess að þær séu komnar af innflytjendum frá óæðri löndum og þjóðum. 

Svipað gildir um fyrri ummæli hans utan þings um að Mexíkóar séu upp til hópa glæpalýður og að straumur flóttamanna í átt til Bandaríkjanna úr suðri væri samansafn múslimskra hryðjuverkamanna. 

Ummæli Trumps hafa frá upphafi vega í kosningabaráttunni verið afar sterk, svo sem það stefnumið hans í kosningaræðum, að þrefalda umfang CIA hið minnsta til þess að koma á öflugu fyrirbyggjandi eftirliti með uppvaxandi annarri og þriðju kynslóð múslimskra hryðjuverkamanna í Bandaríkjunum. 

Reif ræðu forsetans

Hressandi að sjá einhvern ungan á elliheimilinu.

"Suddenly it´s 1960!" var slagorðið, sem Chrysler bílaverksmiðjurnar notuðu þegar þær kynntu 1957 árgerðir bíla sinna. Með þessum djörfu og frísklegu línum og litum, sem einkenndu þessa bíla stungu þeir rækilega í stúf við flesta keppinautana. 

Og 1960 var kjörinn yngsti maðurinn, sem sest hefur á forsetastól. Pete Buttegieg er fjórum árum yngri nú en John F. Kennedy var 1960. 

Síðustu misseri hefur alveg skort einhvern frambærilegan frambjóðanda í Bandaíkjunum hjá báðum flokkunum, sem væri á öðrum aldri en sjötugs eða áttræðisaldri. 

Þótt Hillary Clinton fengi fleiri atkvæði en Trump og væri kona, hafði hún á sér blæ kerfisins og stöðnunar þess.

Barack Obama var miklu yngri en hinn 72ja ára gamli John McCaine, sem atti kappi á móti honum 2008 og bankahrun og kreppa á vakt Deomkrata hjálpaði Obama. 

Árið 2020 er runnið upp rétt eins og 1960 rann upp fyrir sextíu árum. Hvað gerist nú?

'

 

 

Dapur hvalur og hundraða milljón króna viðgerð.

Þegar háhyrningurinn Keikó, áður Willy, var heimsóttur þar sem hann lá við bryggju í byggðinni Halsa vestur af Þrándheimi eftir að hafa synt þangað frá Vestmannaeyjum, var hörmung að sjá hann. 

Allur þróttur var farinn úr honum þar sem hann lá þarna í einsemd sinni eftir einstæða heimsreisu. 

Enda átti hann skammt eftir ólifað og rótaði sér ekki þrátt fyrir nálægð kvikmyndatökuvélarinnar. 

Rándýr flutningur hans til Vestmannaeyja í risaþotu Bandaríkjahers í nafni herferðar með heitinu Save Willy! var mjög umdeildur vegna hins mikla kostnaðar sem fylgdi slíku verkefni.

En þó situr ákveðinn árangur eftir. Heimsþekkt kvikmynd og enn þekktara lag Michael Jackson auk dramatísks lífs þessa merka dýrs. 

Þegar Boeing 17 Globemaster risaþotunni með hvalnum var lent í Vestmannaeyjum virtist einhver ofmetnaður hlaupa í flugstjórann, því að hann vildi ekki lenda á þeirri braut vallarins, sem vindurinn stóð betur á, heldur á hinni, þar sem vindurinn stóð þvert á ofan af Sæfellinu, nokkuð sem vanir heimaflugmenn hefði ekki vogað sér að gera nema að lenda innar á brautinni. 

Fyrir bragðið hlunkaðist þess stóra vél svo harkalega niður á brautina að hún stórskemmdist.  

Í yfirliti yfir feril véla af þessari gerð er þessa atviks getið sem eins af meiri háttar óhöppum í notkun þessarar frábæru flutningaþotu. 

Varð viðgerðin á henni gríðarlega dýr.  

Helsti "árangur" Keikóverkefnisins var þó sá, að hún sýndi líklega vel að svona aðgerðir væru byggðar á misskilningi varðandi aðstæður hvala og fleiri dýrategunda. 

Nú eru hafnar deilur um meintan greftrunarstað Keikós í hinni norsku Hálsasveit, og kunna einhverjir að segja, að fyrir löngu sé nóg komið. 

Telja gröf Keikós blekkingu

Loksins að kvikna ljós?

Svo lengi sem menn muna hefur það verið lenska hér á landi að taka því sem gefnu að alls staðar sé aðgangur um hreinu vatni ótakmarkaður.  

Það hefur vakið undrun okkar að víða um lönd skuli vatn vera talið svo dýrmæt og takmörkuð auðlind að það geti jafnvel verið ástæða til styrjaldarátaka. 

Allt frá Mosfellsheiði til Reykjaness, yst á Reykjanesskaga, raðast hins vegar dýrmæt og viðkvæm vatnsvernarsvæði, sem hingað til hefur þótt lítil ástæða til að hafa áhyggjur af, heldur hin sjálfsagðasta mál að ganga ekki aðeins rakleitt til verks til að ná sér í vatn á sem einfaldastan hátt, heldur einnig að stunda stórbrotna mannvirkjagerð af öllu tagi. 

Styrr um nýja risa háspennulínu meðfram eða í gegnum mörg vatnsverndarsvæði hefur sýnt mikið skeytingarleysi um þá viðkvæmu og miklu auðlind, sem svona svæði eru. 

Ástandið á Suðurnesjum er ekki beysið og nú er hart sótt fram í því að reisa  hundraða milljarða flugvöll á verðmætu svæði ferkskvatns undir yfirborðinu. 

Lokun Bláfjallavegar er vonandi merki um að ljós sé að kvikna í því bæjarfélagi sem á sér langa sögu vatnsöflunarmálum og hefur státað af því einstæða náttúrudjásni, sem Kaldá er. 

En því miður hefur hingað til litt verið hugað að því hvernig of tilviljunarkennd og ágeng vatnsöflun hefur orðið til þess mörg sumur, að Kaldá hefur horfið aleg. 

Síðuhafi hefur ævinlega reynt að fara árlega í pílgrimsferð til Kaldársels eftir að hafa orðið hraunavinur þar þrjú heil sumur í sumarbúðum KFUM 1947, 48 og 1949.

Lengi vel þurfti ekki að hafa áhyggjur af því að Kaldá yrði vatnslítil, en síðan fór að síga á ógæfuhliðina.  

 

Bláfjallavegi lokað

Langþráð samgöngubót.

Þegar brú var gerð á Þverá skammt frá Stórólfshvoli réðu sú brú og gerð brúar yfir Ytri Rangá hjá Hellu því að þorp risu við þær brýr og Suðurlandsvegur lægi þar beint á milli. 

Við það datt hið fornfræga höfuðból Óddi út úr þjóðleið. 

Svo gerðist það að þegar eyddur skógur við Drumbabót fór að koma upp úr sandinum við Þverá og menn áttuðu sig á því að fyrir landnám hafði hamfararhlaup úr Kötlu eytt skóginum, varð ljóst að ef aftur yrði slíkt hlaup, var hætta á því að undankomuleið fyrir byggðina utar með Þverá að sunnanverðu, gæti lokast.  

Þetta hefur verið ljóst í minnsta kosti aldarfjórðung án þess að við því hafi verið brugðist fyrr en nú. 

Það er því ekki aðeins samgöngubót að því að fá hringleið um Odda á þessu svæði, heldur mikið öryggisatriði, sem ber að fagna. 

Fram að þessu hefur helsta flóttaleiðin fyrir þá sem búa vestast og nyrst í Vestur Landeyjum verið til austurs á móti flóðinu, en yrði nú til norðurs og yfir brúna upp á Rangárvelli og hærra land. 

Oddi kemst í þjóðbraut á ný

1976 stóð skjálftahrina í marga mánuði í Kelduhverfi.

Árið 1976 hófst með látum í Kelduhverfi í Þingeyjarsýslu þegar svo stór skjálfti varð örskammt frá þorpinu, að miklar skemmdir urðu á mannvirkjum. Á eftir kom margra vikna skeið þar sem sífelldir skjálftar fóru að taka mjög á taugarnar á mörgum þegar á leið. 

Meginástæðan var landrek eins og nú við Grindavík, en afleiðingarnar urðu ólíkar norður í Kelduhverfi eða suður við Kröflu. 

Á Kröflusvæðinu reis land og seig á víxl umbrotahrinum með myndun gjáa og eldgosum, en í Kelduvherfi var eingöngu landsig samfara gliðnun landsins sem á endanum myndaði stöðuvatnið Skjálftavatn. 

Vonandi þurfa Grindvíkingar og Suðurnesjamenn ekki að þurfa að þola langvarandi umbrot, sem standa í mörg ár eins og fyrir norðan 1976.

Skjálfti að stærð 3,3 við Grindavík