Landeldi á laxi, eldið sem fullyrt var að gæti ekki gengið hér.

Árum saman var það viðkvæðið þegar unnendur hins villta íslenska lax töluðu fyrir því að hverfa frá sjóeldi til landeldis, að engir möguleikar væru á slíku. 

Þeir sem töluðu þá fyrir landeldinu voru taldir berjast gegn atvinnuuppbyggingu og gegn landsbyggðinni. 

Í mbl.is í dag blasa við nokkrar fréttir af þessum málum, stækkuð landeldisstöð í Öxarfirði, - fyrirhuguð 40 þúsund tonna landeldisstöð á Reykjanesi - og það, að verið sé að "hreinsa Reyðarfjörð" vegna veirusýkingar í sjóeldislaxi þar. 

Athyglisverðar fréttir í ljósi fyrri umræðu. 

Fyrsta kerið í Öxarfirði í notkun fyrir árslok

"Svalt að vera stúdentar."

Nú er tími útskriftanna og þeirra, sem hafa löngum og hafa gengið undir heitinu "júbílantar", og gera það enn, að minnsta kosti í elsta menntaskólanum MR. 

Í þeim skóla hefur ákveðinn sönghópur, MR60, iðkað reglubundnar söngæfingar síðan 1994, lengst af undir stjórn Sigvalda Snæs Kaldalóns. 

2020 gaf þessi árgangur skólanum lagið og ljóðið "Svalt að vera stúdentar", sem líkast til er eina alíslenska lag og ljóð um það að vera "júbílant".

Einföld gerð hans, ein rödd með píanóundirleik, var afhent skólanum við útskriftarathöfnina þegar árgangurinn 1960 fagnaði 60 ára stúdentsafmæli sínu. 

Til stóð þá að sönghópurinn kláraði verkið með því að syngja lagið saman, en kórónaveikin kom í veg fyrir starf sönghópsins þar til nú. 

Búið er að syngja lagið inn að níu, og verið að hljóðblanda eintak. Textinn, sem sunginn er, er svohljóðandi - áherslurímorð í innrími eru skáletruð.  

SVALT AÐ VERA STÚDENTAR.

 

Nú gleðibraginn okkar syngur sérhver júbílant,

er til í slaginn eins og menntaskólafólk er vant.

Það gildir alltaf, þó að sumt sé efni saknaðar,

að það er svalt að verða menntaskólastúdentar.

 

Á skólaárum margt er brallað, það er brjálað fjör,

svo létt á bárum þá við erum, lífsins nautn er ör.

Það gildir alltaf, þó að sumt sé efni saknaðar,

að það er svalt að verða menntaskólastúdentar.

 

Svo skilja leiðir og við förum svona sitt á hvað,

en gamli seiðurinn, hann blundar samt við hjartastað.

Það gildir alltaf, þó að sumt sé efni saknaðar,

að það er svalt að verða aldarfjórðungsstundentar.

 

Og hvort sem hárunum, þeim fækkar eða eru grá

þegar árin fara´að líða hraða okkur hjá.

Það gildir alltaf, þó að sumt sé efni saknaðar,

að það er svalt að verða 40 ára stúdentar.

 

Nú glösum klingjum við, um seiglu okkar segir allt,

að kát við syngjum alltaf Gaudeamus hátt og snjallt.

Það gildir alltaf, þó að sumt sé efni saknaðar,

að það er svalt að verða 50 ára stúdentar.

 

Það gildir alltaf, þó að sumt sé efni saknaðar,

að það er svalt að verða 60 ára´og 70 ára´

og eilíflega stúdentar! 

Ætlar að vera með stúdentshúfuna út árið

Evrópa er langt á undan öðrum heimsálfum í hraðlestabyltingunni.

Hraðlestir hafa marga kosti fram yfir önnur farartæki, hvort sem þau eru á landi eða í lofti. 

Mikil orkueyðsla fylgir því að lyfta flugvélum frá jörðu, láta þær klifra upp í bestu flughæð, halda síðan áfram þeirri hæð með mikilli loftmótstöðu vængjanna með margfalt stærra kolefnisspori en lest, ekki síst ef lestin er rafknúin. 

Nýjustu hraðlestir eru svo hraðskreiðar að samanlagður ferðatími er lítið minni en hjá farþegaþotu og allt umstangið margfalt minna. 

Í Evrópu hefur verið stöðug framþróun í gerð háhraðalesta og í lestakerfinu bíða langbestu möguleikarnir til hraðra, ódýrra og þægilegra ferða, einkum þegar leiðin liggur beint frá miðju stórborga til miðju borganna, sem ferðast er til.  

Evrópa hefur yfirburði yfir aðrar heimsálfur í lestasamgöngum, og það er helst mismunandi sporvídd lestarteinanna, sem getur tafið fyrir þeirri óhjákvæmilegu byltingu, sem stórefld lestanotkun þarf að innleiða. 

Í Ameríku, svo sem í Bandaríkjunum varð einkabílavæðinging til þess að gullöld lestanna varð skammvinn, og flugferðir, rútuferðir og einkabílaferðir tóku að mestu við hlutverki lesta.  

Bandaríkjamenn eru langt á eftir Evrópuþjóðum í lestabyltingunni og verða það líklega áfram. 

Kynna háhraðalest milli Parísar og Berlínar

Enn og aftur er orrustan um Cannae skólabókardæmi í fullu gildi.

Orrustan um Cannae 216 fyrir Krist, þegar her Fönikíuforingjans Hannibals umkringdi og eyddi margfalt stærri her Rómverja hefur verið skólabókardæmi um fyrirbæri sem nefnt er "umkringing með tangarsókn" eða "double envelopmen" á ensku.  

Frá upphafi innrásar Hitlers í Sovétríkin sumarið 1941 var þessi aðferð notadrjúg með skipulegri notkun skriðdrekasveita Guderians, sem óðu framhjá fótgönguliðaheredildum Rússa og gátu læst þær inni í tveimur tangarsóknum í stærstu umkringingar hernaðarsögunnar, semvoru framkvæmdar í sókninni, önnur fyrir norðan Úkraínu við Bryansk á leiðinni til Moskvu, en hin fyrir norðan Kænugarð. 

Mörg hundruð þúsund manns voru króaðir inni í þessum umsátrum sem voru þau stærstu í hernaðarsögunni.  

Í sigurræðu sagði Hitler að Sovéthernum hefði verið eytt, því að alls hefðu Sovétmenn tapað tíu milljónum hermanna og enginn her gæti staðist slíka blóðtöku. 

Mat Hitlers reyndist hins vegar rangt þegar ný gerð skriðdreka, hersveitir frá Síberíu og rússneski veturinn sameinuðust í gagnsókn gegn þýska hernum við borgardyr Moskvu.  

Þessi saga "Föðurlandsstyrjaldarinnar miklu" er Úkraínumönnum og Rússum kunn, og reynt að endurtaka hana á báða bóga. 

Aðferðin var reynd á báða bóga í leiftursókn Guderians og Rommels um Ardennafjöll og Sedan allt til strandar Atlantshafs, sem endaði með umkringingu hers Breta við Dunkirk og flótta hans þaðan yfir Englands. 

Reyna að umkringja úkraínska hermenn

Löng og fjölbreytt saga um "aðskilnaðarsinna."

Saga svonefndra "aðskilnaðarsinna" í alþjóðastjórnmálum er orðin býsna löng og fjölbreytt og virðist engan enda ætla að taka. 

Hún hefur gerst í fleiri en einni heimsálfu, samanber skiptingu Indlands og stofnun sérsakts Suðurríkjasambands í Bandaríkjunum í Þrælastríðinu. 

Einna stórbrotnust varð þessi saga í lok Heimsstyrjaldarinnar fyrri, þegar stórveldi á borð við Austurríki-Ungverjaland og Tyrkjaveldi liðuðust í sundur og fjölmörg ný ríki, grundvölluð á vilja aðskilnaðarsinna, svo em Tékkóslóvakía, Júgóslavía, Pólland, Eystrasaltsríkin, Finnland og Ísland fengu sjálfstæði. 

Þessar ríkjabreytingar áttu rót í tillögum Wilsons Bandaríkjaforseta í fjórtán liðum, sem í styrjaldarlok voru ýmist teknar til greina eða beygaðar og sveigðar eftir vilja sigurvegaranna í stríðinu. 

Landsvæði færðust á milli landa svosem með samningunum um ný landamæri Þýskalands og Danmerkur, þar sem Slésvík varð hluti af Danmörku á ný. 

Þýskumælandi aðskilnaðarsinnar í Súdetahéruðum Tékkóslóvakíu áttu stóran þátt í aðdraganda Seinni heimstyrjaldarinnar. 

Eftir þá styrjöld léku aðskilnaðarsinnar enn á ný stórt hlutverk í skiptingu Jógóslavíu í ný ríki. 

Ekki má gleyma deilum um Írland og Spán, en á Spáni hefur andstaða aðskilnaðarsinna í Baskalandi og Katalóníu verið bæld niður. 

Fjölbreyntin hefur verið mikil í þessum sviptingum öllum, nú síðast í Úkraínu og aðskilnaðarsinnar ýmist haft sitt fram eða ekki. 

 

 

Segir Úkraínu eiga að afsala sér landsvæði

Fer eftir málefnum og framkvæmd hvers eðlis nýr meirihluti er.

Það hefur verið algengt í stjórnarmyndunum á landsvísu og í héraði að fráfarandi meirihluti hefur ýmist verið styrktur og aukinn eða haldið áfram inni eftir að hafa fall með því að utanaðkomandi framboð hafi komið til samstarfs. 

Þegar Utanþingsstjórnin með Sjálfstæðisflokki, Alþýðuflokki og Sósíalistaflokki féll 1947, kom Framsóknarflokkurinn inn í stjórnina í stað Sósíalistaflokksins.  

Það kom í ljós við þau stjórnarskipti, að því fór fjarri, að Framsókn "lappaði upp á" fráfarandi stjórn, því að bæði stefnubreyting og mannabreytingar voru gagngerar. 

Nú er bara að sjá, hvað gerist með innkomu Framsóknar í borgarstjórnarmeirihluta. 

Gera kröfu um borgarstjórastólinn

Ný Eldvörp í pípunum?

Í flugi lágt yfir norðurjaðar Dyngjujökul nokkrum dögum fyrir uppgötvun, sem mælingatæki færði jarðvísindamönnum um kvikugang sem lengdist í norðausturátt undir jöklinum, sást lítil gígaröð og hrauntröð norðan við jökuljaðarinn, sem myndast hafði í eldgosi fyrir um tveimur öldum

Nafn hennar reyndist vera Holuhraun og sjá mátti sandi orpið hraun, sem komið hafði upp í gosinu forðum. 

Það var mikið að gera hjá jarðeðlisfræðinum dagana á undan í umbrotahrinunni í Bárðarbungu, og fram að henni höfðu vísindamenn talið svæðið milli Dyngjujökuls og Öskju frekar tilheyra áhrifasvæði Öskju en áhrifasvæði Bárðarbungu. 

Annað kom í ljós nokkrum dögum seinna og næstu mánuði rann margfalt stærra nýtt Holuhraun, það stærsta sem runnið hefur hér á landi eftir Skaftárelda 1983.  

Landrisið nú við Þorbjörn er undir hraunum sem runnu meðal annars úr gígarððinni Eldvörpum, sem nær langleiðina frá sjó í áttina að Svartsengi. 

Í Holuhrauni kom hraun upp að hluta til í nýjum gígum inni í þeim gömlu, en meiriparturinn kom upp úr nyjúm gígum utan gamla Holuhrausins. 

Íslenskar eldstöðvar eru til alls líklegar eins og sést viða á forsögunni, til dæmis í og við Heklu og í Ódáðahrauni. 

 

.  

Ný gögn sýna glöggt það ris sem á sér stað

Konur hafa sótt fram síðustu áratugina.

Sókn kvenna á menntasviðinu hefur verið í gangi í nokkra áratugi og birst á flestum sviðum, svo sem varðandi hlutfall þeirra í háskólanámi og árangur á prófum. 

Þetta skilaði sér ekki alveg strax í þáttöku þeirra í stjórnun fyrirtækja og stofnana, en hefur nú raungerst nema kannski í stððum æðstu stjórnenda fyrirtækja. 

En sóknin heldur áfram og bæði forsætisráðherra, biskup, vegamálastjóri, orkumálastjóri, stjórnunarforysta í skipulagsmálum og umhverfismálum og þátttaka í störfum Alþngis eru konur, og er það vel.  

Enn er þó launamunur, konum í óhag, og á móti mikill vandi varðandi læsi drengja. 

Fékk tíu í öllum áföngum

Framsókn hafði löngum lag á að fylgja straumnum.

Framsóknarflokkurinn myndaði ríkisstjórnir til hægri eða vinstri á síðustu öld oft á þann hátt að fylgja þeim straumi, sem aðrir flokkar höfðu sett í gang. 

Einnig má nefna sem dæmi, að Ólafur Thors, sem var afar óánægður með utanþingsstjórnina 1942, hjó á hnútinn með því að nýta stjórnmálalega snilld sína til þess að mynda stjórn með erkifjendunum "kommúnistum" og Alþýðuflokknum 1944, - nokkuð sem fáir höfðu trúað fyrirfram. 

1944 voru Sovétmenn og Vesturveldin í bandalagi í stíðinu við Öxulveldin, og hluti af hinum alþjóð straumi lék um Ísland, sem Ólafur nýtti sér til fullnustu. 

Einar Þorsteinsson hefur beðið rólegur eftir því að sterk staða Framóknarflokksins bæri hann með straumi, sem réðist af gerðum annarra flokka. 

Stjórnarmyndun með flokkum í fráfarandi föllnum meirihluta er að vísu túlkað sem eins konar svik við það kosningaloforð að breytingar verði í borginni, en á móti kemur, að sterk staða Framsóknarflokksins og borgarstjórastóll fyrir Einar gætu skilað einhverjum breytingum, sem annars væru ekki mögulegar. 

„Í raun einungis ein leið til að mynda meirihluta“

Tær kvikmyndagerðarsnilld en tölvubrellurnar víðsfjarri veruleikanum.

Aksturleið Range Rover Sport um 20 kílómetra leið í Hafrahvammagljúfri í feiknavel gerðri auglýsingamynd er gersamlega fráleit í veruleikanum.   

Þetta blasir við þeim, sem skoðað hefur þessa leið meira en hundrað sinnum bæði fyrir og eftir virkjun.

Á leiðinni lokar stórgrýti mjóum botni gljúfursis á löngum köflum, og aulahrollur fer um áhorfanda myndarinnar þegar þessi bíll sést í myndinni klifra upp þverbrattan stífluvegginn að norðanverðu á örþunnum "low profile" dekkjunum. 

Að halda því fram að öll myndin sýni raunverulegum hjálpartækjalausan akstur er svipað og að segja, að hvert einasta atriði James Bond myndanna hafi gerst í raunveruleikanum. 

Keyrði upp Kárahnjúkavirkjun