Mikill, fjölhæfur og víðsýnn listamaður og lifskúnstner.

Það er vel, - og löngu tímabært, að tekið sé gott og mikið blaðaviðtal við Örn Árnason leikara, leiðsögumann rútubílstjóra og ýmislegt fleira.

Alveg frá því að hann kom fyrst fram og sló í gegn á sviði, hefur hann verið í miklum metum hjá mér og ekki skemmdi fyrir að faðir hans var fyrsti herbergisfélagi míns sem 12 ára drengs að stíga sín fyrstu spor á fjölum atvinnuleikhúss og veitti mér dýrmætan stuðning og vináttu. 

Örn og Bessi heitinn Bjarnason áttu það sameiginlegt að ráða yfir yfirburða tækni sem leikarar, en auk þess gátu þeir leikið allar tegundir hlutverka, þótt gamanleikshæfileikarnir yllu því að þeir fengu kannski ekki nógu mörg "alvarleg" hlutverk.

Á leiksviði getur það, sem sýnist vera smámunir, eins og "kúnstpásur" (þagnir) og "double-take", virst vera aukaatriði, en þetta er þveröfugt.

Það er auðvelt að ræna snjöll tilsvör mætti sínum með ómarkvissri tækni hvað snertir líkamshreyfingar, svipbrigði, tjáningu auk raddbeitingar og raddbrigða og beitingu hraða og tækni, sem styrkir persónusköpun og áhrif túlkunar leikarsins.

Þar geta sekúndubrot og sentimetrar haft úrslitaáhrif, og sumum veitist erfiðara að læra þetta en öðrum.

Leikarar með þessa vandasömu tækni á valdi sínu eru oft bestu leikararnir. 

Örn er yndisleg persóna eins og hann á kyn til og hefur alla tíð verið mér afar kær.

Það er að verðleikum að varpa ljósi á slíka menn, sem hafa svo margt til brunns að bera og geta miðlað svo miklu. 

   

 

 

Ferðamenn vilja tékka í boxin

Eitt af helstu boðorðum "vélhjólaöryggis" stundum erfitt í framkvæmd.

Eitt af fimm "boðorðum vélhjólamennsku" sem áður hefur verið fjallað um hér á síðunni, og á að geta gert tíðni alvarlegra slysa eða banaslysa svipaða á hjólum og á bílum,  er nokkurn veginn þetta:

"Gerðu ráð fyrir því að þú og hjólið séu ósýnleg öllum öðrum í umferðinni."

Í því felst næstum takmarkalaus tortryggni og aðgát, - að stanslaust verði maður á vélhjóli að vera viðbúinn því að einhver í umferðinni sjái hann ekki, og að hver vélhjólamaður verði þar með að vera viðbúinn því að vegfarendur geti tekið upp á nokkurn veginn hverju sem er, svo sem að taka skyndilega u-beygju yfir heila línu á 90 km vegi án þess að gefa stefnuljós.

Eða að taka skyndilega snögga beygju án stefnuljósagjafar þvert yfir tvær akreinar í veg fyrir vélhjól.

Þetta eru tvö dæmi af mörgum, sem nefna má, og í hinu fyrra var lögreglumaður á vélhjóli slasaður alvarlega.

Það getur verið snúið fyrir vélhjólamann að sjá fyrir óvæntar uppákomur, eins og að stöðvunarskylda sé ekki virt til fulls, þegar um er að ræða jafnan hraða farartækjanna sem eru í forgangi, en sá hraði er of mikill til að bregðast við fyrirvaralausum brotum annarra ökumanna. 

Það, að hægja á sér í stað þess að stansa alveg þar sem er stöðvunarskylda, býður ákveðinni hættu heim, því að alger stöðvun er ekki aðeins hugsuð sem forsenda þess að nægt næði gefist til að sjá sem best forgangsumferðina, heldur einnig til þess að fólkið í forgangsumferðinni geti treyst því að forgangur þess sé virtur. 

Í þriggja ára reynslu síðuhafa í umferðinni ýmist á rafreiðhjóli eða léttu "vespu"vélhjóli varpaði slæmt slys sem ég lenti í, ljósi á ofangreint vandamál, varðandi það þegar óvissa skapast þar sem stöðva þarf ökutæki til að virða forgang umferðar, sem er þvert á. 

Oft er eins og að ökumenn í víkjandi umferð tregðist við að hægja nógu mikið á sér og stöðva farartæki sitt, heldur skapi nægan þrýsting til að fæla gangandi eða hjólandi frá því að fara yfir akbrautina á gangbraut, oft á móti grænu ljósi. 

Í mínu tilfelli kom ég á rafreiðhjóli að gangbraut með grænu ljósi, sem liggur þvert yfir a beygjuakrein Grensásvegar inn á Miklubraut. Inn á aðreinina komu bílar og mátti ætla þegar fremsti bíll hægði ásér, að hann ætlaði að hleypa mér yfir, en við það að ökumaðurinn leit snöggt til vinstri og sá að hann ætti séns á að komast inn í umferðina á Miklubrautinni með því að gefa í og hraða sér, gerðist tvennt þegar hann gaf í, - hann sá mig ekki vegna þess að í upptakinu á bíl hans í beygjunni lenti lág kvöldsólin beint framan í andlitið á honum og hann ók því aftarlega af afli aftan á hjól mitt, svo aftarlega, að ég sá hann aldrei. 

Þetta gerðist auðvitað óvart, en eftir þetta atvik treysti ég ekki bílstjórum, sem pressa á gangbrautarumferð, eða koma að á mikilli eða rykkjóttri ferð að henni. 

Einn og einn virðist vera þeirrar skoðunar sem var sett fram í grein í blaði um daginn, að reiðhjólafólk sé skyldugt til að fara af baki og leiða hjólin á gangbrautum við gatnamót, og að bílstjórar eigi ekki að líða annað. 

Þetta er alrangt, þess er hvergi krafist í umferðarlögum að fara eigi af baki reiðhjólum, heldur aðeins að fara á gönguhraða. 

En meðan svona umræða er í gangi er vissara að fara að öllu með gát. 

Og alhæfingar eru varasamar. Því miður er misbrestur í umferðinni hér á landi það algengur, að þar þurfum við öll, sem erum á ferð, gangandi, hjólandi og akandi, að taka okkur á. 

 

 

 

 

 

Banaslys vegna vanvirtrar stöðvunarskyldu

Lögmálið Murphys er grimmilegt.

Þrátt fyrir sívaxandi og fullkomnari tækni sem ætlað er að stefna að algeru öryggi og fullkomnun á öllum sviðum, kemur sífellt í ljós að lögmál, sem kennt er við Murphy, er sígilt. 

Það hljómar nokkurn veginn þannig að eitthvað geti farið úrskeiðis á einhverju sviði, muni það gerast fyrr eða síðar.

Síðan hefur verið snúið út úr þessu og sagt að það sem aldrei hafi gerst geti alltaf gerst aftur. 

Eitt hið óhugnanlegasta við lögmál Murphys er það, að hættulegustu mistökin séu þau, sem eru svo einföld, að jafnvel fimm ára börn geri þaau varla, svo sem að ruglast á hægri eða vinstri. 

Slík mistök séu hættulegust, af því að þeir, sem þau geri, trúi því einfaldlega ekki að þeir séu að gera svona arfa slæm mistök. 

Atvikið í San Francisco sem greint er frá í tengdri frétt, sýnir, hve langt misskilningur getur gengið. 

Síðuhafi hefur tvívegis upplifað það að sitja hlið flugstjóra í blindflugi, þar sem annar þeirra ruglaðist um 100 gráður í flugstefnum, sem flugumferðarstjórinn gaf honum upp, en hinn beygði alltaf til vinstri þegar honum var sagt að beygja til hægri, í fyrstu 5 gráður í hvert sinn.  

Þetta síðara olli því að smám saman var sá flugstjóri sem þá átti í hlut, beðinn að beygja æ meira til hægri í hvert sinn þangað til hann stefndi inn í Esjuna í lokin! 

Í bæði skiptin var hægt að sjá niður af og til í gegnum skýin, þannig að ég gat fylgst með ferlinu þótt flugmennirnir væru uppteknir við að horfa á mælana, og fylgdist með því að báðar þessar flugvélar stefndu inn í fjall á hinum ranga ferli.

Var forvitinn um það hve lengi svona misskilningur gæti haldist. 

Í báðum tilfellum beið ég með að gera athugasemd við flugstjórana á meðan hægt var að leiðrétta mistökin í tíma, og í bæði skiptin brá þeim svo mikið að þeir voru næstum búnir að hvolfa vélunum í snöggri hægri beygju.  

Í síðara tilfellinu var flugið yfir Akrafjall á leið til Reykjavíkurflugvallar og þegar flugvélin hafði snúist meira en 90 gráður til vinstri, hrópaði flugumferðarstjórinn: "Hvað er að gerast hjá þér, þú stefnir inn í Esjuna. 

Í hitt skiptið var verið að taka 270 gráðu beygju til hægri yfir vita á Hjalteyri, en þar var flugmönnum tilkynnt um heppilega stefnu, sem þeir ættu að taka. 

Þegar flugumferðarstjórin kallaði að fljúga skyldi í stefnunni 190 gráður, stefndi flugstjórinn í 90 gráður, og við það hækkaði talan hjá flugumferðarstjóranum upp í 200, 210 og 220 gráður, en flugstjórinn hækkaði sínar tölur tölur upp í 100, 110 og 120 gráður.

Báðir flugstjórarnir voru undir álagi. Fyrir norðan var flugstjórinn í fyrsta flugi á nýrri og stærri flugvél en hann hafði áður flogið, og síðara skiptið hafði flugstjórinn ekki flogið blindflug í næstum hálft ár.

Ég minnist þess hvað mér þótti undarlegt að ekki skyldi vera viðhöfð sama aðferð við að nota þessa tvo stefnuvita á sömu flugleiðinni.  

Flugslys í fráflugi frá Reykjavíkurflugvelli má rekja til þess að sá flugstjóri var einhver sá nákvæmansti og kröfuharðasti við sjálfan sig af þeim sem ég hef þekkt.

En hugsanlega varð einstæð fullkomnunarárátta honum að falli. Þegar hann var að klifra í norður frá Reykjavíkurflugvelli og var kominn í um 1100 feta hæð, fór miðstöðin í vélinni að verða full heit, svo að hann þreifaði eftir tökkunum, sem stilltu hitann, og voru rétt við takkana sem opnuðu og lokuðu fyrir bensínið. 

Hann villtist á tökkunum og skrúfaði óvart fyrir bensínið á báðum hreyflum, svo að það drapst á þeim samtímis. 

Tíminn var naumur, og þurfti að gera margt rétt, tilkynna um ástandið, snúa við og huga að ástæðu aflleysisins.  Meðal þess, sem þurfti að gera strax, var að tékka, hvort báðir hreyflar fengju eldsneyti, að rafmagn væri á kveikjunum, blöndustillir á ríkri blöndu, og bensíngjöf á báðum hreyflum.

Meðan verið var að þessu er ólíklegt að flugstjórinn fullkomni hafi getað ímyndað sér að hann sjálfur hefði drepið samtímis á báðum hreyflunum. 

Sem reyndist hins vegar vera hinn bitri sannleikur, og reyndar yfirgnæfandi líkur á því, af því að á tveggja hreyfla vél eru líkurnar svo sáralitlar á því að samtímis stoppi á báðum hreyflum. 

Eðlilega vildi hann nauðlenda vélinni klakklaust og setti því hjólin niður, en við það missti vélin of mikla hæð til að ná inn á braut og lenti i sjónum.

Hann hefði hugsanlega átt meiri möguleika á að ná inn til magalendingar inni á ströndinni eða á vellinum ef hann hefði ekki sett hjólin niður.  

Í meginatriðum er að vera ætíð vakandi fyrir þeim ólíkindum sem mistök geta leitt af sér, en með æ flóknari viðfangsefnum er ljóst, að þeim tilfellum, þar sem eitthvað getur bilað, farið úrskeiðis eða þurfi endurbóta við, fer síst fækkandi. 

Hefði orðið versta flugslys sögunnar

Eina leiðin til að tapa 100% er að gera ekki neitt. "Hvort eð er" rökin.

"Hvort eð er" röksemdin er ein þeirra aðferða, sem notuð ér í andstöðu við ýmis atriði í umhverfis- og náttúruverndarmálum. 

"Það er hvort eð er ekki hægt að ná markmiðunum fyrir 2030." 

Svar: Eina leiðin til að tapa baráttunni er að gera ekki neitt. Allt annað er skárra en uppgjöf. 

"Íslensk náttúra er hvort eð er alltaf að breyta landinu svo að við gerum það sem okkur sýnist." 

Svar: Með þessu er hægt að réttlæta nánast hvað sem er. Hægt að réttlæta það að virkja til dæmis í Öskju, Kverkfjöllum og á Landmannalaugasvæðinu vegna þess að það muni hvort eð er gjósa þar einhvern tíma í framtíðinni og valda miklum breytingum, - hvort eð er. Hægt að réttlæta að gera stíflu við suðurenda Þingvallavatns og auka afl Steingrímsstöðvar af því að Þingvallavatn muni hvort eð er einhvern tíma í framtíðinni fara yfir Vellina þegar þeir síga næst. 

"Mývatn mun hvort eð er fyllast upp með tímanum. Þess vegna á ekki að vera eyða fé í að reyna að vernda lífríki þess."

Svar: Núlifandi kynslóð hefur ekki siðferðilegt leyfi til þess að standa að aðför gegn Mývatni og lífríki þess á kostnað næstu kynslóða og stytta með því þann tíma sem lífríki vatnsins lífir. Eða væri það siðlegt að slá af 67 ára gamalt fólk og græða á því (spara útgjöld og lífeyri) af því að þetta gamla fólk muni hvort eð er drepast. 

 

12 ár stuttur tími

Nýir Tysonar?

Eitt versta atvik í sögu hnefaleikanna og sögu íþrótta almennt var þegar Mike Tyson beit stykki úr eyra Evanders Holyfield í seinni bardaga þeirra 1997. 

Menn sátu sem lamaðir eftir þessi ósköp og áttu ekki orð, enda settur gríðarlegur blettur á það sem brautryðjendur hnefaleikanna kölluðu "hina göfugu list sjálfsvarnarinnar." 

Annað atvik, sem var ekki ósvipað því, sem nú hefur gerst i UFC, þegar allsherjar slagsmál brutust út í lok bardaga Andrew Golata og Riddick Bowe á þessum árum, og flytja þurfti þjálfarann Lou Douva í sjúkrabíl af vettvangi. 

Tysonu varð sér ítrekaið til skammar, og hegðun hans á blaðamannafundi hans og Lennox Lewis fyrir bardaga þeirra, var fáheyrð. 

Ítrekuð óíþróttamannsleg hegðun og vítavert orðbragð Conors McGregors fyrir bardaga hans við Kahib Nurmagomedov minnti á athæfi Tysons og er það slæmt mál ef tveir Tysonar eru nú komnir í einu fram á sjónarsviðið. 

Nurmagomedov og McGregor báðir í bann

Gríðarlega mikilvægur áfangi, þótt það hafi verið í vináttulandsleik.

"Þetta var nú bara vináttulandsleikur" er setning sem oft heyrist eftir leik eins og okkar landsliðs og liðs heimsmeistaranna. 

En heimsmeistaralið er ekkert venjulegt knattspyrnulandslið, og sem heimmeistarar hefðu þeir átt að geta að minnsta kosti að geta haft í fullu tré við landslið, sem menn voru byrjaðir að afskrifa eftir slakt gengi um nokkur skeið. 

Hvað, sem því líður, er frammistaða íslenska landsliðsins í dag afar kærkomin að öllu leyti. 

Leiðin er að vísu þyrnum stráð áfram og það gengur á ýmsu, en þannig hefur það svo sem verið fyrr. 

Sárt jafntefli við heimsmeistarana

Allt tilbúið til að laga þriðju slysahæstu gatnamót landsins, en ekkert gerist.

Í bloggpistlum undanfarinna daga hér á síðunni hafa fjárveitingar til umferðarmála verið til umfjöllunar. Ef kostnaðaráætlun um endurgerð braggans fræga hefði staðist væri engin ástæða til að bera þá framkvæmd saman við framkvæmdir við umferðarmál. Vandlega yfirveguð og undirbúin verndun mikilsverðra sögulegra minja er hið besta mál og skylda núlifandi borgarbúa. 

En það má ekki liggja í þagnargildi hve sjálfsagt það ætti að vera að bæta úr sívaxandi ófremdarástandi á gatnamótum Bústaðavegar og Reykjanesbrautar, sem hefði átt að vera búið að bæta úr fyrir mörgum árum. 

Þessi gatnamót eru þriðju slysahæstu gatnamót landsins og ástandið fer síversnandi eins og stytting þess tíma, sem leyfilegt er að taka vinstri beygju af Bústaðavegi inn á Reykjanesbraut í norðurátt. 

Hjá Vegagerðinni liggur fyrir fullbúin áætlun um það hvernig hægt verði að breyta þessum gatnamótum fyrir miklu minna fé en áður var talað um og leiða umferðina þessa beygjuleið hindranalaust sem og aðrar leiðir án þess að snerta Elliðaárnar eða trufla umferðina um Reykjanesbraut.  

Þetta hefur í meginatrinum legið fyrir í nokkur ár en ekkert gerist.

Rétt eins og að endurbætur á göngu- og hjólastígum gagnast líka bílaumferð í formi minnkaðs álags á hana, gagnast endurbætur á gatnakerfinu öllum, líka þeim vegfarandum sem með því að fjölga geta minnkað álagið á bílaumferðina, en það er hinn algerlega vanrækti ferðamáti að nota sparneytin og ódýr vélhjól. 

Reykjanesbrautin er stofnbraut og maður hefði haldið að þetta kæmi ekki bara borgarfulltrúum við heldur líka þingmönnum Reykjavíkur. 

En hvar eru þeir? 

„Okkur blöskrar gríðarlega“

"Stórislagur" nálgast. Stóru eitruðu peðin tvö.

Það má segja að það styttist í eins konar stóraslag, sem framundan er í kjaramálum launþega landsins. 

Samtök launamanna eru í óða önn að undirbúa kröfugerð sína og fjölmennustu samtök þeirra, sem lægst hafa launin, hafa boðað samstöðu. 

Þegar önnur samtök fara nú að bætast í hóp hinna tilbúnu, mun flækjustig þessara mála verða meira og líða fyrir það umrót, sem kjaradómur hafði á sínum tíma og er undirliggjandi rót þess vanda, sem "elítan" í launamálum að ríkisstjórn og Alþingi meðtöldum hefur sjálf skapað og ekki haft kjark eða raunverulegan vilja til að bæta fyrir, - að vísu að undanteknum forseta Íslands. 

Sérstaða hans í þessu máli sýnir glöggt, hve nauðsynlegt það er að fleiri ráðamenn sæki umboð sitt sem beinast til kjósenda sjálfra. 

Í frumvarpi stjórnlagaráðs voru framfaraákvæði um það efni, sem ýtt geta við elítunni, og eru hugsanlega ein undirrót þess, að í raun stendur hún í vegi fyrir því að draumur Jóns Sigurðssonar forseta frá 1851 geti ræst, þess efnis að Íslendingar fái að semja sjálfir sína eigin stjórnarksrá. 

Þetta tvennt, stjórnarskráin og staða elítunnar í kjaramálum, hvort tveggja mál elítunnar sjálfrar, eru risastór eitruð peð í refskák íslenskra stjórnmála. 

Býst við samstöðu á þinginu

Kristinn H. Gunnarsson: Laxinn fram úr þorskinum sem fyrst!

Það er aukaatriði, hve mörg atriði voru tínd til hjá lögboðinni úrskurðarnefnd um að ógilda starfsleyfi sjókvíaeldisins í Patreksfirði og Tálknafirði. Ef það er rétt sem forsætisráðherra sagði á facebook um málið, að "annmarkar voru á leyfinu sem kalli á fagleg vinnubrögð", þá nægði það. 

Í spjalli á Hringbraut í gærkvöldi sagði Kristinn H. Gunnarsson að stefnt væri ótrauðlega að því að lax úr eldi í sjókvíum fari fram úr þorskinum sem mest veidda og verðmætasta fisktegund við landið. 2016 var þorskaflinn 264.358 tonn. 

Það rímar við fyrri ummæli þeirra, sem ráða þessari risavöxnu leiftursókn, að tífalda verði sjókvíaeldið á sem fæstum árum. Og ef eitthvað skortir á að farið sé að lögum, sýna atburðir síðustu daga, að sett verða þau lög sem duga til þess að hægt sé að fara fram hjá þeim úrskurðum sem geti tafið fyrir stórsókninni hröðu. 

Kristinn sagði líka að náttúruverndarfólk hamaðist í baráttu sinni eingöngu gegn landsbyggðarfólki en aðhefðist ekkert í náttúruverndarmálum á höfuðborgarsvæðinu og nefndi sérstaklega hraunin hér syðra sem dæmi um skeytingarleysið í þeim efnum og velþóknun náttúruverndarfólks á umhverfisspjöllum á höfðuborgarsvæðinu. 

Það þýðir að hann afneitar þeirri staðreynd að í eina skiptið, sem fjöldahandtökur hafa farið fram á íslensku náttúruverndarfólki, alls 25 manns á einu bretti, og það fyrir aðeins réttum fimm árum, var það vegna framkvæmda í Gálgahrauni, sem flestir ættu að vita hvar er. 

Voru mótmælin þar vegna þess, sem lýst var með þeim orðum um mig í grein í Bæjarins besta í vetur: "Hann hefur um langan aldur barist með öllum tiltækum ráðum gegn mannlífi og framförum á Vestfjörðum"?

Í spjallþættinum á Hringbraut bætti Kristinn um betur og sagði mannlífsofsóknir náttúruverndarfólks vera gegn allri landsbyggðinni á sama tíma og þetta niðurrifsfólk liti framkvæmdir í hraunum við höfuðborgina velþóknunaraugum. 

 

Björt fer með rangt mál

Gatnamótin sem viku fyrir Álftanesveginum.

Svæðið við gatnamót Bústaðarvegar og Reykjanesbrautar hefur lengi verið til vandræða í umferðinni, ekki aðeins vegna þess að þau anna henni ekki svo að umferðarteppur myndast í allar áttir, heldur líka vegna margra óhappa og slysa. 

Lengi hafði verið rætt um að lagfæra þessi óláns gatnamót og bent var á að til þess þyrfti ekki að eyða mörgu milljörðum i plássfrek mislæg gatnamót í öllum atriðum, heldur fyrst og fremst að gera vinstri beygjuna frá Bústaðavegi yfir á Reykjanesbraut til norðurs hindrunarlausa. 

Í kjölfar Hrunsins drógust nýframkvæmdir saman að undanteknum Álftanesvegi, sem að þarflausu var settur í forgang fram yfir 22 aðra hliðstæða vegarkafla, sem voru með hærri tíðni alvarlegra slysa. 

Þingmenn Reykjavíkur létu það ganga yfir sig að engar svona framkvæmdir yrðu í Reykjavík næstu tíu ár. Og nú versnar ástandið einfaldlega ár frá ári.

Raunar stóðu margfalt stærri vegaframkvæmdir til í og við Gálgahraun 2013, en eftir Gálgahraunsdeiluna og gerð Álftanesvegarins sjálfs, var hætt við þessi stórkarlalegu áform. 

Að því leyti má segja, að deilan hafi þó borið einhvern árangur, þótt viðureignin sjálf 21. október fyrir tæpum fimm árum færi eins og hún fór. 

Lengra bann við Reykjanesbraut