Skemmtistaður númer eitt í áratugi. Enn vantar rétt lagaðan samkomusal.

Víða um lönd eru skemmtistaðir sem eru blanda af veitingahúsum og samkomusölum með sætum eingöngu. Víðast er hægt að bjóða upp á aðra hvora af þessum tveimur uppstillingum. 

Frægasta dæmið er líklega Rauða myllan í París, þó ekki væri nema fyrir samnefnda kvikmynd og einkennislag hennar sem varð vinsælasta lagið í Evrópu og víðar á meðan myndin var í sýningu. 

Percy Faith samdi og útsetti lagið sem er alltaf jafn fallegt og klassískt. Hér heima söng Alfreð Clausen lagið, sem hét einfaldlega "Lagið úr Rauðu myllunni."

Tímamót urðu í íslensku samkvæmislífi og skemmtanahaldi þegar Gyllti salurinn á Hótel Borg var tekinn í notkun 1930. 

Þar hóf síðuhafi sinn feril 1958. 

Gyllti salurinn hélt velli sem stærsti salurinn af þessu tagi í rúm 30 ár, þangað til aðeins stærri salur var tekinn í notkun í nýju húsi við Skaftahlíð og fékk hinn nýi salur heitið Lídó. 

Báðir salirnir voru einfaldir í laginu, réttir ílangir ferningar með sviði í öðrum endanum. 

Eina samkomuhúsið á landinu sem var þó með "rétt" lag var mun minni salur í Bæjarbíói í Hafnarfirði en þar var ekki gert ráð fyrir aðstöðu til veisluhalds.

Með réttu lagi er átt við það, að salurinn sé mjórri í þann endann þar sem sviðið er, þannig að áhorfendasvæðið sé með vægu blævængslagi og breikki í átt frá sviðiu. 

Á þann hátt nær til dæmis einleikari bestu augnsambandi við samkomugesti og sem fæstir þurfi að horfa á ská á þann, sem er á sviðinu.  

Lídó hélt sessi sínum ekki lengi, því að 1965 tók Hótel Saga til starfa með stærsta skemmtistað/sal landsins, sem fékk heitið Súlnasalur. 

Það var dæmi um gildi stærðarinnar, að tvö fínustu samkvæmin á sjöunda áratugnum voru haldin í Lídó og á Hótel Sögu.

Í Lídó 1964 þegar forsætisráðherra Dana Jens Ottó Kragh var þar heiðursgestur ásamt hinni glæsilegu eiginkonu sinni, leikkonunni Helle Virkner á árshátíð Blaðamannafélags Íslands, en í Súlnasal Hótel Sögu nokkrum árum síðar þegar Edward Heath forsætisráðherra Breta var heiðursgestur á árshátíð blaðamanna.  

Þótt Súlnasalurinn fengi strax sess sem samkvæmissalur númer eitt á landinu, vegna stærðar og góðrar tækni, var það í raun kraftaverk, því að leitun er að sal, þar sem augljósar meginreglur um sali eru jafn þverbrotnar. 

Salurinn er í meginatriðum eins og stafurinn L í laginu, og sá, sem þar kemur fram, stendur þannig, að hann horfir aðeins framan í þriðjung samkomugesta sem sitja í bjúglaga miðju salar, en verður að snúa sér rösklega til vinstri til að sjá gestina í þeirri álmu salarins, en snúa sér enn meira til hægri að sjá hluta af þeim sem sitja í álmunni til hægri. 

Ef húsfylli er, sér hann ekki hluta gestanna þar og gestirnir sjá heldur ekki hann!

Í hvert skipti sem hann snýr sér í átt til annarar álmunnar, snýr hann baki við hinni. 

Tæknilega vandamálið varðandi dansgólf var leyst á snjallan hátt með því að láta hringlaga hluta þess hvíla á lyftuörmum, sem hægt var að tjakka upp og gera að sviði. 

Þessi búnaður er merkur í menningarsögu okkar og ber að varðveita. 

Á áttunda áratug síðustu aldar stóð Ólafur Laufdal af miklum myndarskap fyrir gerð stærri skemmtistaðar með nafninu Broadway og bætti um betur með enn stærri skemmtistað, blöndu af veitingastað og samkomusal með sama nafni á nýju Hótel Íslandi. 

Þar var aðstaða til að láta hóp koma upp úr gólfinu á hluta þess, sem var knúinn lyftubúnaði.  

Þrátt fyrir þá miklu framför sem fólst í Súlnasal og Broadway í Mjódd og síðar á Hótel Íslandi, stóðst enginn þessara sala þá grundvallarkröfu, að beint sjónsvið sé ævinlega á milli sviðs og salar. 

Þegar Victor Borge skemmti á Hótel Íslandi, sneri hann sér fyrst beint fram að þriðjungi gesta, en sneri hliðinni að tveimur þriðju; síðan prófaði hann að snúa sér beint til vinstri og snúa þá til hliðar að þriðjungi gesta og baki að þriðjungi; en að lokum prófaði hann snúa til hægri að þriðjungi gesta, snúa hlið að þriðjungi og baki að fólkinu til vinstri. 

Að þessu loknu valdi hann fyrsta kostinn að nýju, að snúa beint fram að þriðjungi gesta en hafa tvo þriðju á hlið! 

Síðuhafi mun væntanlega ekki lifa það að sjá gerðan stóran skemmtanastað í Reykjavík sem verði jafnoki húsanna á Ólafsvík og í Stykkishólmi hvað varðar það að salurinn standist meginkröfuna um sjónlínu á milli sviðs og gesta, sem áðan var lýst. 

Í báðum þessum húsum eru salirnir blævængslaga líkt og salurinn í Bæjarbíó og gólfinu hallar frá gestum að sviði. 

Í húsunum á Snæfellsnesi er salargólfið í stöllum til að ná fram sem bestu útsýni, en einnig að gefa færi á að hafa þar borð þegar veislur með skemmtiatriðum eru haldnar.  

Hótel Saga í nýtt hlutverk?

Eigum við að hleypa reykingunum aftur lausum?

Í furðu mörg ár var það trúaratriði hjá mörgum, að það væri ólíðandi skerðing á lögvörðu einstaklingsfrelsi að banna tóbaksreykingar á neinn hátt. 

Staðreyndir um afleiðingar reykinga sem fóru að koma fram fyrir 50 árum högguðu lengi vel ekki neinu. 

Svipað reyndist um áhrif óbeinna reykinga. Það stóð hörð barátta um málið áratugum saman. 

Smám saman áttaði fólk sig á því, að frelsi eins endar þar sem frelsi annars byrjar. 

Að það væru rök fyrir þeim kröfum þeirra, sem ekki reyktu, að þeir hefðu frelsi til þess að vera án þess að anda ofan í sig heilsuspillandi reyk. 

Í dag myndi það verða ómögulegt að færa lög um reykingar aftur til gamals horfs og hleypa þeim lausum.  

Þess vegna er það furðulegt að nú skuli uppi hörð krafa ótrúlegra margra að hverjum sem er sé það frjálst að anda farsóttarsmiti að vild framan í aðra. 

Heimsfaraldurinn byggist á svo sára einföldu atriði: Smitaður maður andar á annan og smitar hann. 

Fylgdust með en skárust ekki í leikinn

Er þetta hugsanlega of flókið, svona í byrjun?

Sóttvarnarlæknir hefur sagt, að hugsanlega hafi einstakar sóttvarnarreglur hingað til ekki verið alveg nógu skýrar. Nauðsynlegt sé að einfalda reglukerfið.  

Nú hefur það verið gert, en spurningin er hvort hinn almenni borgari muni grípa hið nýja fyrirkomulag nógu vel, til dæmis við að læra það helst í smáatriðum hvað liggi á bak við hvern lit í "litakóðakerfinu."  

Nógu erfiðlega virðist það hafa verið fyrir marga að undanförnu að muna bara þetta þrennt: 2ja metra mannhelgi - gríma - ekki fleiri en tíu í hóp.   

Aldrei fleiri en 100 saman miðað við nýtt kerfi

Tókst að leysa deilur um Jóstedalsjökulsþjóðgarð í Noregi. Lærdómur?

Þegar Jóstedalsjökulsþjóðgarður var í undirbúningi í Noregi voru deilur varðandi hann mjög svipaðar og eru hér nú. 

Hingað til lands kom Eric Solheim sem varð formaður þjóðgarðsstjórnar og lýsti þessu á fróðlegum almennum fundi. 

Áður höfðu verið harðar deilur á Stórþinginu um gerð hagkvæmustu vatnsaflsvirkjunar í Evrópu. 

Stækka átti svonefnd Langavatn sem er uppi á hálendinu og steypa hinu virkjaða vatni í gegnum það sem miðlunarlón 1000 metra fallhæði. 

Stórþingið samþykkti að lokum að falla frá þessari virkjun á þeim forsendum að hún skaðaði ímynd jökulsins og þjóðgarðsins. 

Samt sést jökullinn ekki frá vatninu og vatnið sést ekki frá jöklinum!

Þegar þetta er borið saman við Hálslón og Kárahnjúkavirkjun sést, hvernig Norðmenn eru ljósárum á undan okkur í náttúruverndar- og umhverfismálum.

En í hugum margra hér er sennilega full ástæða til þess að forðast að læra neitt af gangi þessara mála í Noregi.  

Svarar gagnrýni á Hálendisþjóðgarð

Þýski risinn í nauðvörn.

Ýmis merki má nú sjá varðandi það að þýski efnahagsrisinn sé að lenda í vaxandi nauðvörn vegna tjóns af völdum kórónaveirunnar skæðu, sem fer um lönd.  

Að vísu eruu 30 þúsund uppsagnir hjá Lufthansa ekkert óskaplega há tala.  Hún samsvarar því að 125 starfsmönnum hjá Icelandair ef miðað er við fólksfjölda landanna. 

En ný ummæli Angela Merkel þar sem hún dregur upp dekkri mynd af horfunum framundan en hún hefur gert hingað til benda til þess að framundan sé erfiðari tíð fyrir hið stóra og öfluga þýska efnahagskerfi en menn hafa búist við fram að þessu.  

Ekkert lát á uppsögnum hjá Lufthansa

Fólk flaug á ný með ýmsum þotum eftir stóráföll. Hví ekki MAX?

Þotur af ýmsum gerðum hafa lent í stóráföllum í flugslysum, en þegar orsakir fundust og gerðar voru fullnægjandi endurbætur flaug fólk aftur með þeim. 

Hvað flugrekendur snertir eru nokkur atriði sem vega svo þungt varðandi einstakar gerðir, að ef viðkomandi gerð er talin fullkomlega flughæf eftir endurbætur, verður skásta niðurstaðan hjá þeim sem standa frammi fyrir því vali að halda áfram flugi þeirra. 

Hvað Boeing 737 MAX áhrærir er hagkvæmni í rekstri og heppileg stærð aðalatriðið. Hagkvæmnin felst í lægsta eldsneytiskostnaði í bransanum, minnstum kostnaði miðað við það að skipta yfir í aðrar vélar og þurfa með slíku að standa undir kostnaði við endurþjálfun flugliða og breytingar á viðhaldi og varahlutum, greiðslu kaupverðs og kjör í kaupleigusamningum þegar flug á nýjum vélum hefst, svo eitthvað sé nefnt. 

Ryanair gerði stórinnkaup á 737 MAX-vélum

Hvað um "hvítu kolin" hans Trumps ?

Einn hluti af nýrri umhverfisstefnu Joe Bidens beinist að því að beina bæði fjármagni og hugviti til þess að leita grænna lausna á fjölmörgum sviðum. 

Í heild muni stefnan bæði búa til ný verðmæti í nýju hagkerfi, minnka tjón af mengun og gera starfsemi vistvænni. 

Margt sem er í deiglunni er raunar mjög nýstárlegt svo sem það að breyta koldíoxíði í grjót með niðurdælingu. 

Biden nefndi sem dæmi um ávinning af betri nýtingu orku bætta einangrun húsa, sem Trump greip á lofti í seinni kappræðu þeirra og lýsti afleiðingunum af slíku þannig að hús yrðu gluggalaus.  Litlu munaði að í framhaldinu kæmi samlíking við það þegar Bakkabræður ætluðu sér að bera birtuna í húfum sínum inn í húsin, og mátti reyndar sjá á netinu, að sumir ákafir fylgismenn Trumps tóku þann pól í hæðina.

Á netinu má sjá skondna samantekt á sérvöldum "skrýtnustu" og "vitlausustu" setningunum, sem hann hefði sagt í sjónvarpsútsendingum á forsetaferlinum, og fylgdi með að um svo auðugan garð væri að gresja, að mjög erfitt hefði verið að velja. 

Meðal þeirra fleygustu voru lýsingar hans í upphafi faraldurs í BNA í sjónvarpsútsendingu á þeirri töfralækninga að úða sterkum hreinislög inn í lungu covid-sjúklinga sem steindræpi veiruna.

Svipaðs eðlis voru lýsingar hans á því hvernig svokölluð "hvít kol", alger nýjung, myndu verða alveg mengunarlaus og laus við slæman útblástur. Þetta sýndi vel hve umhverfisvænn kolaiðnaðurinn gæti verið. 

Einna lengst komst hann þó þegar hann fullyrti að góðir flugvellir og flugvélar hefðu verið mikilvægustu vopnin sem Georg Washington og Thomas Jefferson hefðu búið yfir í frelsisstríði Bandaríkjamanna!   

Frelsisstríðið að tarna var reyndar háð á 18. öld, en ástæðulaust að vera með einhverja smámunasemi varðandi slíkt. 

Einn best tókst honum þó upp þegar hann líkti því fjálglega hvernig F-35 orrustuþotur Bandaríkjamanna veittu flughernum yfirburði af því að þær væru svo ósýnilegar, að jafnvel þótt verið væri alveg upp við þær sæu menn þær ekki. 

Þar að auki gæti flugherinn eytt fellibyljum með því að varpa kjarnorkusprengjum inn í miðju þeirra og sprengja þá í spað. 

En kannski voru mestu tilþrifin þegar Trump lýsti bæði með látbragði og hljóðum hve krabbameinsvaldandi hávaðinn í vindmyllum væri. 

Þegar viðstaddir hváðu og báðu um nánari útskýringar gerði Trump sér lítið fyrir og hermdi eftir hinum banvæna hávaða með miklum tilþrifum.  

Kynna byltingarkennda hreinlætisvöru

Valtað yfir helgistað sem var í friði frá landnámi.

Myndin sem fylgir tengdri frétt sýnir hálfa söguna gagnvart vesturhlið Austurvallar. 

Norðurhluti vesturmarka vallarins var opinn reitur allt frá landnámi, þar sem mjög er líklegt að hafi farið fram sérstök trúarathöfn þegar öndvegissúlurnar, nokkurs konar heimilisguðir hins trúaða landnámsmanns, sættust við landvættina með yfirbragði fórnar. 

Síðar varð reiturinn að kirkjugarði í kristnum sið, en öndvegissúlurnar nutu slíkrar virðingar, að þær voru samkvæmt rituðum heimildum "enn í eldhúsi" í meira en tvö hundruð ár eftir að kristni var lögtekin og heiðni lögð af. 

Sjálfur sagði Ingólfur að Hjörleifur fóstbróðir hans hefði goldið það með lífi sínu, að vera trúlaus og vanrækja að friðmælast við landvættina. 

Í stað þess að Alþingishúsið fengi að halda sínu lágmarks andrými norðan Kirkjustrætis var hótelkastala troðið ofan í helgireitinn og látinn byrgja fyrir allt útsýni og eðlileg lágmarks tengsl Austurvallar við svæðið vestan hans. 

Þegar litið er yfir húsabyggðina í Kvosinni svonefndu blasir við hreint yfirgengilegt minnismerki um hið hrikalega hótelæði, sem hefur umturnað þessu svæði allt frá Miðbakkanum og Hörpureitnum til Tjarnarbakkans við Vonastræti, þvert ofan í eindregin mótmæli og bón heiðursborgara Reykjavíkur. 

Gnótt ofurhótela á þessu svæði er svo yfirþyrmandi að ekki var hin minnsta þörf á hervirkinu gegnt Alþingishúsinu, heldur þvert á móti full ástæða til að stöðva þetta æði þar. 

„Nýtt“ Landssímahús kemur í ljós

Varmaorkan til frumbyggjanna aðeins brot af því sem fer til stóriðjufurstanna.

Í leit sinni að útskýringum á skorti á varma frá Nesjavöllum og Hellisheiði til höfuðborgarsvæðisins sést mönnum alveg yfir megin orsökina:  Samanlögð varmaorka gufuaflsvirkjana og hitaveitu, sem nýtt er á svæðinu myndi nægja til að hita upp milljónaborgir. 

Og ekki bara það. Nýtingarhlutfallið er aðeins um 15 prósent. 86 prósent fara út í loftið engum til gagns.  

Þetta eru risastórar tölur, sem byggjast á þeirri rányrkjustefnu þegar virkjanirnar voru reistar, einkum Hellisheiðarvirkjun, að dæla margfalt meiri gufu upp en hefði átt að gera til þess að viðhalda jafnvægi innrennslis og útdælingar í iðrum jarðar. 

Stóra talan sem svo miklu skiptir er nefnilega þessi: Af allri orkuframleiðslu Íslands fara meira en 80 prósent til stóriðjufyrirtækja í erlendri eigu, en innan við 20 prósent til heimila og fyrirtækja í eigu Íslendinga. 

Þjóðin, sem hefur umráð yfir öllum þessum háhita- og lághitasvæðum er í vandræðum vegna kulda af völdum skorts á heitu vatni!  

Hvers vegna er ekki til nóg af heitu vatni?

Olíuþurrðin er vandi, hvað sem loftslagsmálum líður.

"Eyðist það sem af er tekið" segir máltækið. Og það á við um olíulindir heims og aðra óendurnýjanlega orkugjafa, sem hafa skapað örstutt tímabil í sögu mannsins á jörðinni, sem í framtíðinni verður nefnt "olíuöldin" á svipaðan hátt og margfalt lengri tímabil í fornöld hafa fengið heitin steinöld og bronsöld. 

Olíuöldin verður á línuritum framtíðar um olíuframleiðslu sýnd eins og ógnarhár spjótsoddur upp og aftur niður á aðeins 200 ára tímabili. 

Andstæðingar aðgerða í loftslagsmálum forðast að minnast á aðgerðir vegna þurrðar á auðlindum jarðar, en aðgerðir vegna hvors tvegga byggjast á hinu sama, að skipta um orkugjafa. 

Það er eðlilegt að afneitararnir geri þetta, því að staðan varðandi helstu auðlindirnar er skýr: "Það eyðist, sem af er tekið." 

Sú mótbára gegn því að línan yfir olíframleiðsluna sé komin í topp og geti ekki annað en farið niður, að enn sé eftir að vinna olíu úr öflugum lindum í öðrum heimshlutum en Arabalöndum, heldur ekki vatni, því að ef þessar lindir væru svona hagkvæmar, væri þegar byrjað á að nýta þær. 

En þær eru i fyrsta lagi ekki eins miklar og núverandi lindir, og þar að auki er vinnslan margfalt dýrari. 

Meðal umhverfisverndarfólks hafa komið fram tillögur um skarpt átak til að loka þeim lindum sem eftir eru og geyma þær sem varasjóð handa komandi kynslóðum. 

Í því felst að komandi kynslóðir eigi að njóta jafns réttar við okkar kynslóð til að nýta þessar auðlind ef brýn nauðsyn krefði. 

En slíkt mega afneitunarsinnar ekki heyra nefnt. Ein af þeirra eftirlætis setningum er: "Komandi kynslóðir hafa ekkert gert fyrir okkur og þess vegna eigum við ekki að gera neitt fyrir þær." 

Ömurlegt sjónarmið.  

Olíuævintýrum Dana að ljúka í Norðursjó