Sagan endalausa: Of stór til að fara í vera látin rúlla?

Í nýlegu viðtali við Dominique Strauss-Kahn gefur þessi fyrrum forstjóri Alþjóða gjaldeyrissjóðsins það í skyn, að það hafi verið mistök 2008 að láta Lehmann brothers bankann rúlla yfir um. 

Stjórnvöld hafi þá engan veginn gert sér grein fyrir því hve gríðarlegar afleiðingar það myndi hafa. Strauss-Kah minnist ekki á Ísland, sem alþjóðlegur bankastjóri hafði að sögn Davíðs Oddssonar gefið í skyn í trúnaði að væri búið að ákveða fyrirfram að láta fara sömu leið og Lehmann brothers. 

Í framhaldinu ef efnahagshruninu 2008 sáu bandarísk stjórnvöld til þess að enginn hinna "þriggja stóru" bílaverksmiðja Bandaríkjanna, sem römbuðu á barmi gjaldþrots, færu sömu leið. 

Og hér heima var margt líkt með þessu og til dæmis var tryggt að stóru bílaumboðin gætu haldið áfram og þau frekar styrkt heldur hin smáu, sem höfðu þó sýnt aðhaldssamari rekstur. 

Í afgreiðslu á "forsendubrestinum" mikla kom líka í ljós, að það voru helst hinir efnameiri, sem höfðu slegið stærstu lánin, sem fengu bróðurpartinn af 80 milljörðunum, sem voru gefnir eftir. 

Þótt "forsendubresturinn" hefði líka bitnað óbeint á fátækum leigjendum og fleira láglaunafólki, fékk það ekki neitt, af því að það hafði ekki haft efni á, ekki viljað, eða ekki haft aðstöðu til þess að taka lán. 

Í sjö ára stanslausri uppsveiflu í ferðaþjónustunni og fluginu, sem henni er tengt, en þetta hefur skapað mestu og lengstu uppsveiflu sögunnar hér á landi, virðist fyrirsjáanlegt í ljósi fyrri reynslu, að hvorki WOW air né Icelandair eru nógu lítil til þess að þeim verði leyft að rúlla yfir um. 

Vongóðir um fjármögnun

Grænland á sig sjálft og tunglið á sig sjálft.

Eitt af snúnum viðfangsefnum við mannvirkjagerð á Grænlandi er sú sérstaða, að þar í landi eru ekki til landeigendur, af því að það er litið svo á að Grænland eigi sig sjálft. 

Sem bankar í það að hafa það eins og hjá einni Suður-Ameríkuþjóð að náttúran sé "lögaðili". 

Þetta viðhorf ríkti víða í indíána- og ínúítabyggðúm Ameríku, og ef marka má heimildir um Ingólf Arnarson og landnám hans, er svo að sjá, að hann og sennilega fleiri norrænir menn hafi litið á Ísland svipuðum augum. 

Ingólfur taldi, að vegna trúleysis síns hefði Hjörleifur fóstbróðir hans ekkert til að friðmælast við landvættina, til dæmis með sérstakri fórnarathöfn, hafi hann goldið fyrir það með lífi sínu þegar þrælar hans drápu hann.

"Mun svo hverjum fara, sem ekki vill blóta," á Ingólfur að hafa sagt.  

Sjálfur hafði Ingólfur nokkurs konar heimilisguði sína með sér, öndvegissúlurnar, og í ljósi þess að hann nefndi son sinn Þórstein, hafi Þór verið helguð önnur súlan en Frey líklega hin, af því að stunda átti landbúnað. 

Ingólfur varpaði súlunum fyrir borð við fjöruna í Reykjavík og lét þær reka þar á landi. 

Útilokað var að hann hefði varpað þeim fyrir borð fyrir sunnan land, því hafstraumar ráða því, að þaðan getur ekkert rekið inn til Reykjavíkur, heldur berst vestur á Snæfellsnes. 

Hjá mörgum svonefndum "frumstæðum þjóðflokkum" er í gildi það viðhorf, að mennirnir eigi ekki jörðina eða landið, heldur hafi jörðina eða viðkomandi land að láni frá afkomendum sínum. 

Í ferðum sínum til Suðurskautslandsins drógu landkönnuðirnir fána landa sinna að húni, og á tunglinu settu bandarísku tunglfararnir fána lands síns upp.

Út af fyrir sig er þetta kannski alveg í lagi, nema svipað hugarfar og Donald Trump hefur lýst með því að vilja stofna bandarískan geimher sem leggi geiminn undir Bandaríkjamenn.  

Svo má hins vegar ráða af viðtölum við Neil Armstrong að hann hafi haft víðari hugsun varðandi landnám á öðrum hnöttum en flestir aðrir.  

Síðasta lagið á safndiskinum "Hjarta landsins" var samið 1996 og heitir "Við eigum land." 

Upphaf ljóðsins er svona: 

 

"Við eigum land á hjara veraldar, 

þetta undraland, sem okkur gefið var,..."

 

Í væntanlegri ljósmyndaljóðabók með ljóðunum úr safndiskinum, er hins vegar einu lagi bætt við á eftir "Við eigum land" og það valið til að vera lokalag safndisksins. 

Það er ljóð við lag, sem ekki náðist að klára fyrir útgáfu safndisksins, en átti að vera þar og ber heitið "Only one earth." 

Eins og nafnið bendir til er ljóðið á ensku, nánar til tekið ensk þýðing á ljóðinu "Aðeins ein jörð", sem er lokalagið á 1. diskinum af fjórum. 

Í öðru ljóði á ensku á 1. diskinum, "Let it be done!" er setningin "We are the rangers, pledged to save the nature of the earth." 

Sem sagt, við erum vörslumenn en ekki eigendur jarðarinnar. 

Viðbótarljóðið "Only one earth" er sett aftan við "Við eigum land" til þess að varpa ljósi á breytt viðhorf síðan 1996 og einnig það, að þrátt fyrir nauðsyn þess fyrir fjölmenningu mannkynsins að viðhalda þjóðtungum, mun eitt alþjóðlegt tungumál, enska eða annað, verða nauðsynlegt í alþjóðaviðskiptum. 

Þjóðrækniskennd í ljóðum og texta á borð við þann, sem birtist í ættjarðarljóðinu "Við eigum land" er hins vegar eftirsóknarverð fyrir smáþjóð, sem vill varðveita dýrmætan menningararf og þjóðtungu sem hluta af menningararfi og þúsundum tungumála mannkyns.  

Ekki flaggað á tunglinu

Betra lið margfalt stærri þjóðar.

Frammistaða örþjóðarinnar Íslands á EM var kraftaverk, sem heppni átti þátt í að skapa. 

Á HM var heppnin minni og engin skömm að því að vera aðeins nokkrar mínútur frá því að komast áfram í lok riðlakeppninnar. 

Nýr landsliðsþjálfari er að byrja með liðið og það vantaði fimm fastamenn gegn Svisslendingum og einnig menn gegn bronsliðið Belga. 

Betra liðið hlaut að vinna og 35 sinnum stærri þjóð hafði úr fleiri afburðaleikmönnum að moða. 

Að svo komnu máli er of snemmt að fara að hengja haus og koðna niður i vonleysi. 

Liðið er búið að spyrna sér frá botninum og er vonandi á réttri leið. 

Lukaku skoraði tvö í sigri Belga

Hviklyndi og uppátækjasemi á slæmum stað. Vantar blaðsíður?

Eftir aðeins eitt og hálft ár í embætti hefur Donald Trump sennilega sýnt meiri uppátækjasemi, duttlunga og hviklyndi en allir forverar hans samanlagt. 

Hvíta húsið er nokkurn veginn sá staður, þar sem slíkt háttalag á síst við. 

Dæmi eru um að hann hafi ítrekað skipt um skoðun sitt á hvað til mikilli óþæginda og íþyngingar fyrir undirmenn sína, - einnig rekið og ráðið fólk sitt á hvað. 

Einu sinni var sagt um Íslending einn, að hann væri svo óáreiðanlegur, að það væri ekki einu sinni hægt að treysta því (að hann væri óáreiðanlegur).  

John McCaine taldi við ævilok sín upp nokkra kosti og ýmsan árangur Trumps. 

En varaði hástöfum við skoðanasveiflum hans og fáfræði. 

Faðir minn notaði helst aldrei orðið heimskur, en orðaði stundum umsögn um suma með því að líkja þeim við bók og segja: "Það vantar nokkrar blaðsíður í hann."

Hefðu tekið tístið sem yfirvofandi árás

Ný hugsun; skipti á bílum í þjóðvegaakstri bílaleigurafbíla?

Orkuskiptin framundan er svipuð og þegar húsahitun með orku frá jarðefnaeldsneyti var að mestu hætt á síðustu öld og reistar hitaveitur um allt land fyrir mikið fé. 

Það var líka mikið átak fólgið í því fyrr á síðustu öld fyrir sárafátæka þjóð að byggja upp hið flókna og dýra olíudreifingarkerfi þegar skipt var úr hestum sem farartæki yfir í bíla. 

Helsta viðfangsefnið í rafbílavæðingunni er fólgið í því hve þungur orkuberinn er miðað við bensín eða olíu, en það hefur í för með sér mun minni drægni. 

Einnig tafsamara að endurnýja orkuna á hraðhleðslustöðvum heldur en að setja eldsneyti á bíl. 

Hvort tveggja, drægnin og hleðslutíminn, er samt að skána. 

Í rafhjólunum er að verða mikil bylting sem felst í því að hægt er að taka rafgeymana úr hjólunum og hlaða þá í hvaða rafmagnsúttaki sem er, og í Taipei á Tævan í 350 þúsund manna samfélagi er svonefnt Gogoro-kerfi komið upp þar sem hægt er að renna á hraðskreiðum litlum rafhjólum upp að sjálfsölum á götum úti og skipta út með notkun kredit-korti eða appi rafgeymunum á innan við mínútu. 

Myndin er af slíku hjóli við skiptistöð í Taipei. Ekki er vafi á því, að slíkar skiptistöðvar fyrir rafhjól myndu gera mögulegar ferðir af ódýrustu gerð. 

Nú eru að koma á markað hjól af mörgum gerðum, meðal annars Honda, KSR, Kumpan, Unu, Niu N GTX og Gogoro, sem eru með svona útskiptanlegum geymum. 

Hjólin hafa yfirburði yfir bílana hvað snertir þetta atriði, því að það er útilokað að skipta út meira en 300 kílóa þungum rafhlöðum Nissan Leaf. 

Með lengri drægni verður það æ minna mál að stoppa í stutta stund við mun minni hraðhleðslu en nú er. En ef menn eru að flýta sér ógurlega?

Já, - hvað um að skipta þá út bílunum sjálfum á leiðinni? Til dæmis á leið til Egilsstaða og til baka aftur með því að skipta um bíl á 5 mínútum á Blönduósi, aftur á 5 mínútum við Mývatn og síðan á Egilsstöðum og sömu stöðum í bakaleiðinni? 

Eða, þegar drægnin verður orðin meiri, að skipta um bíl í Varmahlíð á leið til Akureyrar og skipta aftur yfir í fyrri bílinn í Varmahlíð á bakaleiðinni?

Nýjar aðstæður kalla á nýja hugsun, ekki satt?  

Umbylting samgöngukerfisins nálgast

Burtséð frá loftslagsmálum eru orkuskiptin nauðsynleg.

Merkilegt er að sjá andófið gegn því að leggja niður gjaldeyriskrefjandi kaup á jarðefniseldsneyti og taka upp á okkar eigin orkugjöfum. 

Margir af þeim, sem hamast gegn þessum orkuskiptum segjast vera eindregnir baráttumenn fyrir sjálfstæði og fullveldi þjóðarinnar. 

En varla er hægt að hugsa sér meira sjálfstæðismál en að taka fagnandi við nýrri og batnandi tækni, sem gerir okkur kleyft að nýta einstæða stöðu Íslands á orkusviðinu. 

Í ofanálag við þetta er þróunin í vinnslu jarðefnaeldsneytisi á eina lund: Það verður æ dýrara og erfiðara að finna og nýta nýjar olíulindir í stað þeirra sem eru nýttar með rányrkju. 

Það sem verið er að boða núna er hliðstætt því þegar við hættum að kynda húsin okkar upp með kolum og olíu á síðustu öld og tókum jarðvarma í notkun í staðinn. 

Stefna að bensín- og dísilbílabanni

140 km á dag á rafhjóli mögulegir; fer eftir forsendum.

Út af fyrir sig er það raunhæft takmark hjá Sushil Reddy að fara hringinn á Íslandi á tíu dögum á rafhjóli með kerru og sólarsellu í eftirdragi. Það fer þó eftir forsendum hvað snertir það, hvort hann megi hlaða rafhjólið með íslensku rafmagni eða hvort hann verði að nota eingöngu orkuna frá sólarselluvagninum, sem hann dregur á hjólinu. 

Einnig hvort hann megi nota fótaafl samhliða rafaflinu. 

Ef hann má nota þetta þrennt, sem ég tel eðlilegt, sem sé, að hjóla alla leiðina miðað við venjulegar aðstæður. 

Þegar farið var á rafhjólinu Sörla 420 kílómetra leið fyrir Hvalfjörð frá Akureyri til Reykjavíkur 18.-19.ágúst 2016, var krafan sú að eingöngu væri notað rafafl. 

Sett voru tvö met: 189 km á einni hleðslu frá Hótel Akureyri til Stóru-Giljár,, og 207 km á einum sólarhring frá Hótel Akureyri til Tjarnarkots á Hrútafjarðarhálsi. 

420 kílómetrarnir voru farnir á alls 42 klukkustundum að hvíldum og hleðslutímum meðtöldum.

Hlaðið var á fimm stöðum á leiðinni úr venjulegu 10 ampera heimilisrafkerfi, misjafnlega langan hleðslutíma. Lengst á Stóru-Giljá, fimm klst, en styttra í Staðarskála, Olís í Borgarnesi, Bjarteyjarsandi og Olís í Mosfellsbæ. 

Ef Reddy fer Fjarðaleiðina fyrir austan, verður vegalengd hans 1380 kílómetrar, sem myndi þýða, að hann færi tæplega 140 km á dag ef ferðin tekur tíu daga. 

Tvísýnt getur talist að hann geti farið þetta svona hratt á sólarorkunni einni, sólarhæðin og sólartíminn eru líklega of lítil til þess. 

Miklu hefði munað að fara í byrjun júlí. 

Ef hann bætir fótaaflinu við, á hann meiri möguleika, og enn meiri möguleika, ef hann má hlaða rafhlöður hjólsins á einstaka stöðum. 

Erfiðasti áfanginn verður milli Mývatns og Skjöldólfsstaða, jafnvel þótt hann hlaði í Möðrudal. 

Ef Reddy fer sólarsinnis, verður engin brekka honum verulega erfið, en ef hann fer andsælis, verða tvær langar og brattar brekkur erfiðar, Skjöldólfsstaðabrekkan á Jökuldal og Bakkaselsbrekkan upp á Öxnadalsheiði. 

Á móti kemur að heildarorkan nýtist betur við það að fara upp þessar brekkur heldur en niður. Því veldur sú auka loftmótstaða sem brun niður þær hefur í för með sér. 

 

 

 

Hrein orka nauðsynleg fyrir alla

Af hverju bílarnir? Af því að það er fljótlegast og virkar best.

Lítum á algeng andmæli gegn því að taka upp innlenda orkugjafa til landssamgangna: 

1. Það væri nær að taka til hendi í fluginu. 

   Svar: Bílarnir í heiminum eru að nálgast 900 milljónir. Flugvélarnar eru þúsund sinnum  færri og því miður ekki hægt að rafvæða þær, sem aftur á móti er vel hægt varðandi           bílana. 

2. Brýnast er að auka álvinnslu hér á landi, því að álver á Íslandi koma í staðinn fyrir kolaver í Kína.

   Svar: Ef fórna á einstæðum náttúruverðmætum á Íslandi á óafturkræfan hátt fyrst fyrir         virkjanir, hjálpa Bandaríkjamönnum við að vernda Yellowstone og virkja síðar í öðrum         löndum, er verið að byrja á öfugum enda, með því að fórna fyrst mestu            náttúruverðmætunum, sem eru hér á landi. Óvirkjað vatnsafl og gufuafl er víða um heim þar sem slíkar fórnir þarf ekki að færa. Kínverjar eru með sjálfstæða orkustefnu og fjöldi orkuvera á Íslandi hefur ekki áhrif á stefnumótun þeirra.           

3. Almenningur hefur ekki efni á að kaupa dýra rafbíla. 

   Svar: Þetta hefur afsannast í tilraunum mínum undanfarin þrjú ár, eins og ég hef greint     frá hér á síðunni. 

4. Það verður að nota eldsneytisbíla eingöngu á ferðum út á landi. 

   Svar: Þetta hefur líka afsannast í tilraunum mínum undanfarin þrjú ár. Auk þess ætti að     vera hægt að taka upp kerfi, sem miðar opinber útgjöld til farartækja við ekna kílómetra     til þess að auðvelda fólki að eiga aukalega bíl í þau fáu þjóðvegaferðalög sem þorri         fólks fer. Þar að auki fer drægni rafbíla hratt vaxandi og kerfið í kringum þá batnandi. 

5. Í stað óðagots í rafbílamálum er hægt að ná miklu meiri árangri í skógrækt, landgræðslu     og þurrkun votlendis. 

   Svar: Eitt á ekki að útiloka annað. Árangurinn með ofangreindum aðgerðum er að vísu         mikill og ber að stefna ötullega í þær, en árangurinn kemur seint fram, einmitt þegar       þörf er á aðgerðum sem virka strax.  Tilraun mín leiddi í ljós möguleika á 85 prósent       minnkun kolefnisfótspors í persónulegum ferðum mínum STRAX NÚNA. 

6. Nútíma hagkerfi er byggt í kringum eldsneytisnotkun og hrynur, nema vexti hennar og þar     með nauðsynlegum hagvexti sé við haldið. 

   Svar: Ekkert getur komið í veg fyrir að æ dýrara og erfiðara verði að vinna olíu og þess     vegna er einmitt verra að reyna ekkert til þess að auðvelda óhjákvæmileg skipti á           orkugjöfum. 

P.S. Ég vitna í dagbækur mínar í svari við athugasemd og sýni eina dæmigerða opnu frá síðasta sumri. 

P.S. 2. Hábeinn vænir mig um að skálda upp að hann hafi skrifað langhunda um hinn gríðaralega útblástur af akstri mínum bæði erlendis og innanlands, sem færi fram úr akstri Ásmundar Friðrikssonar og heimtar sönnun þess að hann hafi skrifað þetta. 

Ég hef hvorki tíma né pláss til að fara að endurbirta þetta allt, en hér er lítið brot frá 2. febrúar 2018. 

Víðtækar breytingar í loftslagsmálum

Mikilsverð hönnun og menningarfyrirbæri í merku húsi í Kaupmannahöfn.

Menningarhús Grænlands, Íslands og Færeyja á Norðurbryggju í Kaupmannahöfn stendur að vísu á Amager, en er samt tiltölulega stuttan spöl frá Ráðhústorginu, hinum megin við sundið sem aðskilur Amager og Sjáland. 

Löngum var Kaupmannahöfn kölluð "Borgin við sundið", enda er hafnarstæðið lífæð þessarar borgar að fornu og nýju. 

Ef ég man rétt, hét ein bók Jóns Sveinssonar þessu nafni. 

Þjóðirnar þrjár á norðvestursvæði Norðurlanda voru allar hluti af danska konungsríkinu, en einmitt á þessu ári eru öld síðan Íslendingar fengu það staðfest í Sambandalagasamningi Íslands og Danmerkur, að þeir gætu og mættu slíta konungssambandinu 25 árum síðar. 

Lopapeysan er stórmerkileg flík, bæði sem hönnun og líka sem menningarfyrirbæri. 

Um síðustu aldamót var farið um hana niðrandi orðum af þeim, sem töldu að "eitthvað annað" en stóriðja kæmi ekki til greina til þess "að bjarga Íslandi." 

Var peysan nefnd ásamt fjallagrösum sem dæmi um fánýti hugmynda um að ferðaþjónusta og skapandi greinar væru nokkurs virði. 

Síðustu sjö ár hafa afsannað það rækilega og við, ásamt Grænlendingum og Færeyingum, getum verið stolt af menningararfleifð þessara þriggja þjóða sem eru útverðir evrópskrar menningar í norðvestri. 

Sérstök áhersla á lopapeysuna

Gömul álitaefni og ný.

Umræða og deilur um þjóðerni, uppruna og skilgreiningar á fólki er bæði gömul og ný.

Um árabil hundelti Donald Trump Barack Obama og sakaði hann um að vera forseti Bandaríkjanna á ólöglegan hátt, af því að hann væri ekki fæddur í Bandaríkjunum, eins og krafist væri í lögum. 

Engu skipti, þótt Obama legði fram vottorð um að vera fæddur á Hawai; - umræðan, sem Trump hratt af stað, beindist að því að varpa ljósi á að Obama væri í raun svartur Keníabúi en ekki sannur Bandaríkjamaður. 

Alhæfingar þess efnis, að fæðingarstaður skipti sköpum um þjóðerni manna, eru raunar vægast sagt vafasamar. 

Arnold Schwarzenegger gat þannig orðið ríkisstjórni í Kaliforníu, ríki með miklu stærra hagkerfi en Rússland, þótt hann væri fæddur í Evrópu. 

Í nýlegri úttekt Fréttablaðsins á svonefndum "náttúruhryðjuverkum" í sumar, var það athæfi, að rúmlega 10 þúsund manns, gengu friðsamlega með leyfi lögreglu og yfirvalda niður Laugaveg 26. september 2006, skilgreint sem "náttúruhryðjuverk." 

Meðal þessa "hryðjuverkafólks" voru nokkrir alþingismenn og fyrrverandi forseti Íslands, en í erlendu orðunum "terrorism" og "terrorists" felst, að terroristar eða hryðjuverkafólk að beita manndrápum og ofbeldisverkum til þess að valda skelfingu (terror) og ótta meðal almennings. 

Í símtali var vaktstjóra bent á þetta, en engin viðbrögð urðu við því. 

Svona skilgreiningar taka stundum á sig kynjamyndir eins og það að alþingismenn verði að vera með lögheimili í kjördæmum sínum til þess að njóta ýmissa fríðinda, sem veitt eru vegna starfa þeirra í héraði. 

 

Spilað upp í hendur Svíþjóðardemókrata