Hitler taldi komu hers BNA til Íslands 1941 mestu "ögrunina".

Sending Bandaríkjahers til Íslands í júlí 1941, Atlantshafsfundur Roosevelts Bandaríkjaforseta og Winstons Churchills í ágúst og heimsókn Churchills til Íslands voru með merkustu viðburðum þess árs í hernaðarsögunni.

Þegar Adolf Hitler hellti úr skálum reiði sinnar yfir "stríðsæsingamanninn" Roosevelt í ræðunni, sem hann hélt 11. desember 1941 þegar hann sagði Bandaríkjamönnum stríð á hendur, tíndi hann til eins mörg atriði og hann gat fundið frá árunum á undan til þess að sanna það, að Roosevelt hefði verið og væri stríðsæsingamaður sem reyndi allt hvað hann gat til að efna til ófriðar við Þýskaland og Öxulveldin.

Hitler fullyrti að Roosevelt hefði verið sannfærður um að sending bandarísks herliðs til Íslands myndi "neyða" Þjóðverja í stríð við Bandaríkin. Samkomulag Bandaríkjamanna við Breta um að skipta út herliði Breta á Íslandi fyrir bandarískt lið hefði verið gróft hlutleysisbrot, en hann (Hitler) hefði samt ákveðið að láta þessa ögrun ekki hafa tilætluð áhrif.

Það var að vísu rétt athugað hjá Hitler, að sending Bandaríkjaherliðs til Íslands var merkasta aðgerð Bandaríkjamanna fram að því sem hlutlauss ríkis.

Með því tóku þeir ákveðið frumkvæði, en hernmám Breta 1940 og síðar Bandaríkjamanna árið eftir markaði straumhvörf að því leyti á árunum 1936 til 1940, að fram að því höfðu Þjóðverjar og Ítalir ævinlega haft frumkvæðið í atburðarásinni og bandamenn orðið að bregðast við.

Hitler fékk eitt af sínum mestu bræðisköstum í byrgi sínu í Eifel-fjöllum 10. maí 1940, sama daginn og Þjóðverjar réðust til sóknar inn í Niðurlönd og Frakkland, þegar hann frétti af hernámi Íslands.  

Hernám Íslands varpaði skugga á það sem Hitler taldi glæsilegustu herför sögunnar.

Koma Bandaríkjahers til Íslands, Atlantshafsfundurinn, heimsókn Churchills til Íslands og auknir árekstrar á milli Bandaríkjamanna og Þjóðverja á Atlantshafi voru atburðir, sem hlutu óhjákvæmilega að leiða til stríðs Öxulveldanna við Bandaríkin.

Það er vel að bjóða David Cameron að feta í fótspor Churchills.   

 

 

Heimsókn Cameron „söguleg stund“

Sagt var að Ingimari hafi verið orðið kalt hér um árið.

Ef frystiklefar geta læst þannig að ekki sé hægt að opna þá innanfrá er það ekki spurning hvort, heldur hvenær einhver læsist inni í þeim og þá getur illa farið.

Þekkt var sagan af Ingimari Eydal hljómsveitarstjóra í Sjallanum á Akureyri, sem var mikill matmaður og hljóp meira að segja einu sinni ofan af sviðinu og fram í eldhús í miðju skemmtiprógrammi hjá mér til þess að fá sér bita á meðan ég fór með eftirhermuatriði, sem hann hafði spurt mig um hvað væri langt, og nýtt sér það.

Rétt í þann mun sem komið var að því að hann settist aftur við píanóið kom hann hlaupandi eftir endilöngum salnum með hálfétna brauðsneið í hendi og hélt áfram að spila eins og engill með sneiðina liggjandi ofan á flyglinum.

Sagt er að Ingimar hafi eitt sinn farið í lok starfs inn í stóran frysti- og kæliklefa eldhússins í Sjallanum til að seðja hungur sitt eftir langa og stranga törn, en óvart læst sig inni í klefanum.

Misjöfnum sögum fór af því hve lengi hann var læstur þarna inni, en honum var víst orðið nokkuð kalt þegar hann slapp út úr prísundinni.

Nú er orðið ansi langt síðan þetta gerðist og ég hef aldrei síðan innt nánar eftir einstökum atriðum þessarar skemmtilegu sögu, sem vel má kalla þjóðsögu, eina af mörgum um þennan einstaka listamann og frábæru persónu.

Fannst frosin í klefa á snyrtistofu

Þriðji forsætisráðherra Breta sem kemur í sérstaka heimsókn hingað.

Winston Churchill var fyrstur breskra forsætisráðherra til þess að koma í sérstaka heimsókn til Íslands. Það gerði hann á eftirminnilegan hátt í ágúst 1941 eftir tímamótafund með Roosevelt Bandaríkjaforseta við Nýfundnland.

Í frásögnum af heimsókn Camerons til Íslands nú hefur verið sagt að hann sé annar í röðinni af forsætisráðherrum Breta til að heimsækja okkur.

En það er ekki rétt.

Edward Heath kom í sérstaka heimsókn til Íslands á forsætisráðherratíð sinni og var heiðursgestur á Pressuballi Blaðamannafélags Íslands.

Það var að vísu ekki pólitísk heimsókn en hann kom hingað þó sem sérstakur gestur og þetta ætti ég að muna, því að ég flutti sérstaka dagskrá af því tilefni á Pressuballinu.

Nokkrum árum fyrr hafði Jens Ottó Kragh forsætisráðherra Dana komið sem sérstakur heiðursgestur á Pressuballið ásamt konu sinni Helle Wirkner, leikkonu og flutti ég líka sérstaka dagskrá fyrir hann.

Það er mikill munur á svona heimsóknum og því þegar ráðamenn hafa millilent á Keflavíkurflugvelli eins og þeir Eisenhower Bandaríkjaforseti og Harold MacMillan forsætisráðherra Breta gerðu.

Þeir voru á leið yfir hafið en ekki í sérstakri heimsókn til Íslands. MacMillan ræddi stuttlega við Ólaf Thors forsætisráðherra en þetta telst hvorki sérstök heimsókn né opinber heimsókn.

Frjálslyndur leiðtogi af aðalsættum

Bí, bí og blaka.

Sú var tíð á Alþingi að mestar umræður urðu sum árin um rjúpuna, veiðar á henni, fuglinn sjálfan og veiðar á honum.

Þetta var nokkkurs konar sjálfshjálpar sálfræðiþjónusta þingmanna sjálfra til þess að losna sem snöggvast úr flokksböndum og gerast það sem kallað er "þverpólitískir".

Áhrif skálda á borð við Jónas Hallgrímsson, sem orti svo beitt um fálkann og rjúpuna, fengu að valsa um þingsali.

Sagt er að fátt sé ömurlegra en að vera stjórnarandstöðuþingmaður, áhrifalaus að mestu og úti í horni.

Þá er gott að geta fengið að njóta sín í umræðum um fagra fugla eins og rjúpu og álft.

Jafnvel að tala í ljóðmælum ef álftin fær að komast í umræðuna.

Í umræðum fyrir öld voru helstu rökin fyrir friðun álftarinnar hvað hún væri fallegur fugl.

Það mun áreiðanlega lita umræðuna enn á ný og spurningar um hugsanlegar lausnin málsins munu hrannast upp.  

 

Bí, bí og blaka.

Álftirnar kvaka.

Á beit um víðan völlinn

vandræði baka.

 

Bíum, bíum bamba.

Bændur úti´að ramba

fram á fjallakamba

freta og þamba?

 

Eða ei fá leyfi

og engan bjórinn kneyfi?

Eða upp herör skeri

án þess á því beri? 

 

Bí, bí og blaka.

Álftirnar kvaka.

Þeir fái að sýnast sofa

en samt byssu taka?  

 

Bí, bí, þeim bjarga,

álftum, sem garga?

Eða á þær plaffa

og öllum þeim farga?

 

Bændur fái að verja akra

Enn eitt dæmið um styrk íslenskrar kvikmyndagerðar.

Það, að íslensk kvikmynd skuli annað árið í röð fá kvikmyndaverðlaun Norðurlandaráðs, er enn eitt dæmið um styrk íslenskrar kvikmyndagerðar.

Danir og Svíar hafa hingað til þótt öflugastir á þessu sviði á Norðurlöndum, en litla Ísland stimplar sig rækilega inn þessi misserin.

Beint og óbeint veltir íslensk kvikmyndagerð milljörðum króna, jafnvel í tugavís, en það eru ekki mörg ár síðan að talað var um gildi listgreina fyrir þjóðarbúið með því að segja í hæðnistóni "eitthvað annað" og oftast nefnd fjallagrös sem dæmi.

Til hamingju, íslenkskt kvikmyndagerðarfólk og hæfileíkafólk í öðrum hugverkagreinum, sem enginn ætti lengur að tala í hæðnistóni um.  

Fúsi hlaut verðlaun Norðurlandaráðs

Svipað hjá BHM núna og 1990 ?

Heildarsamkomulag á vinnumarkaði núna er af svipuðum toga og Þjóðarsáttin 1990 og ætlað að hafa sömu áhrif; að stöðva svokallað "höfrungahlaup" í launakröfum og koma í veg fyrir víxlhækkanir launa og verðlags sem valdi óviðráðanlegri verðbólgu og gengislækkun krónunnar.

Bæði nú og 1990 er svo að sjá að starfsmenn háskólamenntaðs launafólks hafi sérstöðu að því leyti að una illa stöðu sinni.

Ekki man ég hvað það var 1990 sem olli því að það munaði hársbreidd að Þjóðarsáttin færi í vaskinn vegna ágreinings við BHMR, eins og samtökin hétu þá.

Núna eru það lífeyrisréttindin, sem valda því að BHM og KÍ skrifa ekki undir, en BHM er ekki sátt við það hvernig tengingu þeirra við önnur atriði er háttað.

Vonandi verður hægt að leysa þessi ágreiningsmál þannig að á endanum náist svipaður árangur og 1990.  

Markar vatnaskil á vinnumarkaði

Mál sem hægt er að leysa.

Vel er hægt að leysa það mál sem risið hefur vegna bygginga á Hlíðarendasvæðinu ef vilji er til þess.

Stærsta og hæsta íbúðablokkin þarf ekki endilega að vera klesst niður þar sem hún trufli sem allra mest aðflug að braut 06-24.

Ég hef heyrt að innan Valsmanna sjálfra sé því ekki hafnað alfarið að lækka þessa byggingu, færa hana til, eða skipta henni þannig að lægri bygging standi þar sem byrjað er að grafa, en á móti verði reist önnur bygging annars staðar á reitnum, nógu stór til að byggingarmagnið verði hið sama.

Samkvæmt því er ekki rétt að vonlaust sé að Valsmenn vilji leysa málið, heldur strandar málið einungis á borgarstjórnarmeirihlutanum í Reykjavík.

Fyrstu íbúarnir gætu komið 2017

Nú eða aldrei?

80 ára reynsla af launadeilum, verkföllum, dýrtíð, gengisfellingum og verðbólgu sýnir, að aðeins einu sinni á þessum langa tíma tókst að vinna eitthvert mesta stjórnmálaafrek Íslandssögunnar með Þjóðarsáttinni 1990.

Hún sló á víxlhækkanir kaupgjalda og verðlags og verðbólguna að mestu næstu tólf á, en upp úr aldamótum 2000 fór smám saman af stað sú svikamylla uppblásinnar þenslu sem leiddi til efnahagshruns 2008.

Á sama árabili höfðu nágrannaþjóðir okkar á Norðurlöndum þokast inn í ástand samráðs og samheldni á vinnumarkaðnum sem þar hefur ríkt síðan og ríkir enn og er alger andstæða þess gamalkunna óróa og upplausnar sem íslenski vinnumarkaðurinn er nú í.

Salek-hópurinn er vonarljós sem ekki má slokkna.

Undanfarin misseri hefur verið að myndast sefjun á ýmsum stöðum í þjóðfélaginu í anda þeirrar sefjunar sem ríkti á árunum 2002 til 2008.

Aðvörunarljós blikka, meðal annars þess efnis að við séum að sigla inn í svipað ástand og ríkti á langvarandi verðbólgutímum þar sem krónan varð smám saman að örmynt í öllum skilningi.

Ef ekki næst fram svipað hugarfar og svipaðar aðgerðir og í Þjóðarsáttinni 1990 getur hvað sem er gerst í atburðarás sem gæti fært okkur annað efnahagshrun.

Það má ekki verða.

Það er nú eða aldrei.

Salek fundar á morgun

Meginatriðin hljóta að gilda.

Kristindómurinn tekur nafn sitt af Jesú Kristi, sem boðaði jafnrétti, að allir séu Guðs börn.

Hann boðaði umburðarlyndi og náungakærleika, talaði gegn dómhörku og bjargaði bersyndugu konunni frá því að verða grýtt.

Boðun hans var friðarboðskapur, "sælir eru friðflytjendur", og hann boðaði leit að sannleikanum, "sælir eru þeir sem hungrar og þyrstir eftir réttlætinu."  

Kristur boðaði ekki að konur ættu ekki að hafa málfrelsi á samkomum, heldur kom það síðar til.

Kristur var Gyðingur en Gyðingar áttu og eiga enn sem trúarrit þann hluta Biblíunnar, sem kristnir menn nefna Gamla testamentið.

En hann var uppreisnarmaður hvað snerti skilning á ýmsu því, sem finna mátti í Gamla testamentinu og rímaði ekki við meginhugsun boðunar hans.

Og hann gagnrýndi harðlega elítu landsins í trúarefnum, faríseana og fræðimennina.

Mannréttindaákvæði íslensku stjórnarskrárinnar eiga sér rót að stórum hluta í boðun Krists og meginatriði þeirra eru ekki aðeins landslög, heldur einnig meginatriði Kristinnar trúar.

Þegar þannig háttar til ber því prestum landsins ekki aðeins að fara að landslögum, heldur einnig að hafa í huga meginatriði boðunar Krists um kærleika, jafnrétti, umburðarlyndi og skilningsríka hugsun.

Fegurð er ágætt lýsingarorð um kristna kærleiksboðun og því eru tvær myndir, sem ég tók á leið yfir Elliðavog í kvöld á rafhjólinu Náttfara, til yndisauka, en á annarri þeirra er eins og að tunglið hangi á einum vírnum í annarri hjólabrúnni yfir Geirsnefið.     

Prestar vilja afnema samviskufrelsi

Sovéthugsun ráðamanna Sjálfstæðisflokksins.

Ef ráðamenn Sjálfstæðisflokksins hefðu ekki látið Landsvirkjun reisa Kárahnjúkavirkjun í sovéskum stíl, hefði sú virkjun aldrei risið, því að arðsemin var langt fyrir neðan það sem einkageirinn gat sætt sig við og framkvæmdin allt of áhættusöm.

Besti vitnisburðurinn um hið síðarnefnda kom fram í bréfi Landsvirkjunar til landeigenda á virkjanasvæðinu, sem héldu að þeir gætu orðið milljarðamæringar vegna hins verðmæta lands, sem látið var af hendi.

Orðrétt hljóðaði boðskapur Landsvirkjunar til landeigendanna svona: 

"Virkjunin er erfið og áhættusöm jaðarframkvæmd í landfræðilegu- tæknileg- umhverfislegu- og markaðslegu tilliti, - í raun eyland í raforkukerfinu, og rýrir það meðal annarra þátta gildi vatnsréttinda við Kárahnjúka." 

Eina leiðin til þess að reisa þessa virkjun var að láta ríkissjóð ganga í ábyrgð, og litlu munaði haustið 2005 að bormenn gæfust upp við Þrælaháls, þegar það tók marga mánuði að komast í gegnum mikið misgengi, sem menn höfðu þó séð ofan frá, en ákveðið að leyna því með því að sleppa þessu eina svæði á borleiðinni við að tilraunaborun.

Og fjölmiðlafulltrúi virkjunarinnar sagði: "Við ætluðum þarna í gegn hvort eð var."

Innan úr Landsbankanum fékk ég þetta svar þegar ég ræddi um þá áhættu, sem verið var að taka:

"Við höfum engar áhyggjur af því. Því verr sem þetta gengur, því meira græðum við."

„Sovésk virðiskeðja“ í sjávarútvegi