Einu sinni voru Eysteinn Jónsson og Birgir Kjaran duglegir.

Aldrei voru fleiri staðir settir á náttúruminjaskrá en þegar Eysteinn Jónsson, formaður Framsóknarflokksins, var formaður Náttúruverndarráðs. 

Og Birgir Kjaran alþingismaður, einn af helstu áhrifamönnum Sjálfstæðisflokksins, var einnig fremstur í flokki náttúruverndarmanna á sinni tíð. 

Síðan tóku við áratugirnir þegar þessir tveir flokkar urðu harðdrægustu stóriðjuflokkar landsins og friðlýsingarnar drógust aftur úr, af því að stóriðjan fékk þann forgang, að hún svelgir nú meira en 80 prósent af allri orku, sem framleidd er í landinu á sama tíma sem kveinað er hástöfum um skort á raforku fyrir íslenski heimili og fyrirtæki. 

Vonandi er nú loksins að verða breyting á varðandi það að hrinda friðlýsingum í framkvæmd, samanber orð, sem Sigurður Ingi Jóhannsson lét falla á Byggðaráðstefnunni 2018 í Stykkishólmi í gær. 

Önnur afmörkuð orð hans í ávarpi hans mátti að vísu túlka á annan veg, en það er vonandi farið að rofa til í friðlýsingarefnum. 

Allt of hægt gengið að friðlýsa

Túrbínutrix af öllum stærðum og gerðum út um allt.

Túrbínutrixið frá Laxárdeilunni 1970 hefur æ síðan birst í ótal myndum í smáu og stóru og er lítið lát á því. 

Höfuðatriðið við að láta túrbínutrixin virka er að halda svo hratt áfram með að framkvæma, að verið er á undan eftirlitsaðilum, leyfisveitendum og kærumálum, ef þau koma fram, og þar með að verða á undan úrskurðunum sjálfum.  

Þeim, sem benda á hvað sé á seyði, er síðan kennt um það tjón, sem muni verða við að hætta við framkvæmdina.

Túrbínutrixin geta verið tiltölulega smá, eins og ein viðbótarhæð eða stækkun á hóteli, en líka orðið risastór og oft miklu stærri en gefið var upp í byrjun.

Sem dæmi má nefna álverið í Helguvík, en framkvæmdir við það hófust um svipað leyti og Hrunið dundi yfir. Nýliðið er tíu ára afmæli þess að einir sex ef ekki átta helstu ráðamenn á síðustu metrum ríkisstjórnar Geirs Haarde stungu skóflustungur í Helguvík og byrjað var að reisa kerskálann. 

Látið var í veðri vaka að stærðin yrði 120 þúsund tonn, þótt ári síðar kæmi í ljós, að í raun yrði ómögulegt að hafa álverið minna en 360 þúsund tonn. 

Það þýddi tugi virkjana í minnst 15 sveitarfélögum allt frá Reykjanesi austur á miðhálendið og að Skeiðarársandi, - sem að öllu leyti átti eftir að skipuleggja og semja um. 

Þar var um að ræða net virkjana með tilheyrandi risaháspennulínum, virkjanavegum, borholum, gufuleiðslum, skiljuhúsum og stöðvarhúsum, stíflum, miðlunarlónum o. s. frv. 

 

 

Aldrei verið sótt um leyfi fyrir stækkun

Svikalogn eða upphaf "sögulegrar samvinnu"?

Í gegnum tíðina hefur oft verið erfitt að sjá í upphafi stjórnarsamstarfs, hve langlíf og farsæl hver ríkisstjórn gæti orðið. 

Í sumum, eins og Nýsköpunarstjórninni 1944, og stjórninni núna hafa flokkar yst frá hægri og vinstri hafið stjórnarsamstarf og í bæði skiptin virst ganga merkilega vel að fá alla til að ganga í takt af heilindum við að leysa mikilsverð mál þannig að það, sem helst náist samstaða um, sé látið hafa forgang, en deilumál sett í "samtal" eða siglt framhjá þeim. 

Í samanburði við fyrri hamagang í átökum flokkanna virtist allt detta í dúnalogn síðla árs 1944 og 2017. 

Hjá núverandi stjórn virðast loftslagsmálin ætla að verða í fyrri flokknum, en í öðrum málum, eins og varðandi NATO, er ekki blásið til neinna breytinga, en þó liðið málfrelsi og athafnafrelsi hópa óánægðra yst til hægri og vinstri. 

Síðan eru stór mál, sem liggja að mestu í láginni, en gætu verið eins og falinn neisti undir eldfimu efni. 

Samvinna flokkanna í Nýsköpunarstjórninni gekk vel fram eftir árinu 1946 og það hjálpaði til að Sovétmenn og Bandaríkjamenn höfðu verið bandamenn í heimsstyrjöld. 

En þegar leið á árið dró tvær blikur á loft, og kom önnur þeirra mörgum á óvart, af því að hún virtist ekki fyrirsjáanleg á þeim tíma. 

Fyrirsjáanlegt var að vísu, að gjaldeyrisforði Íslands myndi ganga til þurrðar vegna mikillar eýðslu í uppbyggingu "innviða" og framleiðslutækja, svo sem skipaflotans og frystihúsanna og í ofanálag skall yfir mikill samdráttur og lækkun útflutningsafurða, sem hafði mikil áhrif hér á landi. 

En það kom aldrei til þess að ríkisstjórnin lenti í vanda út af þessu. 

Nei, að miklu leyti á óvart, kom fram annað, sem felldi ríkisstjórnina; - Kalda stríðið, og ólíkar skoðanir á því að verða við óskum Bandaríkjamanna um aðstöðu fyrir herflutninga um Keflavíkurflugvöll. 

Þetta tvennt er nefnt nú, vegna þess, að enda þótt litlar líkur séu á því að ágreiningur um utanríkismál verði að sprengiefni í stjórnarsamstarfinu, getur ágreiningur í umhverfismálum og og ekki síður tímasprengjan, sem liggur undir í komandi kjaradeilum, vanræksla stjórnmálaelítunnar og launahæsta fólksins við að hagga neitt við afleiðingunum af launahækkunum hinna hæst launuðu. 

 

Unnur fulltrúi stjórnvalda í loftslagsmálum

Dýr verður bragginn allur ef svo skyldi hvert strá.

Stóra braggamálið er orðið jafn stórt og raun ber vitni, af því að um það gildir að vissu leyti svonefnt smámunalögmál Parkinsons.

Það lögmál felur í stuttu máli í sér, að þau mál geti orðið stærst sem eru nógu einföld að allir geti skilið þa og haft á þeim skoðun. 

Parkinson tók sem dæmi stjórn kjarnorkuvers, sem þarf að hundraða milljarða króna innkaup á flóknum búnaði, sem enginn stjórnarmanna hefur vit á, en á stjórnarfundinum um málið fara allar umræðurnar í að rífast um liti og innréttingu í nýrri en titölulega smárri byggingu. 

Allir hafa vit eða skoðun á því.  

Það er oft mjög erfitt að henda reiður á stórum og flóknum málum. Á sínum tíma voru bygging Perlunnar og ráðhússins í Reykjavík það stórar, dýrar og margslungnar framkvæmdir, að enda þótt framúrkeyrslan þá næmi margföldum upphæðum braggans fræga nú, var erfitt fyrir meðaljóninn að festa hendur á henni. 

Meirihluti kjósenda var auk þess fylgjandi þessum glæsilegu framkvæmdum og erfitt væri að hugsa sér Reykjavík án þeirra. 

Davíð Oddsson stóð á hátindi getu sinnar sem stjórnmálamanns og andstaðan var sundruð.

Allir hafa vit eða skoðun á því nú, að eytt var meira en milljón króna í að setja upp nokkur strá við braggann og farið alla leið til Danmerkur til að kaupa þau í stað þess að sækja þau bara suður að Hvaleyrarvatni við Hafnarfjörð. 

Þar að auki vindur braggamálið óbeint upp á sig með annarri stórfelldri framúrkeyrslu sem belgir upphæð framúrkeyrslunnar samtals upp í 800 milljónir króna. 

Braggamálið og allt framúrkeyrslumálið er merkilegt fyrir þá sök, að samkvæmt skoðanakönnun heldur meirihlutinn í Reykjavík velli.

Það er áhyggjuefni fyrir bæði Dag B. Eggertsson og Eyþór Arnalds.  

Áhyggjuefnið snertir auðvitað Dag B. Eggertsson og þar með Samfylkinguna, - að það skuli vera fylgisaukning hinna flokkanna í meirihlutanum sem viðheldur meirihlutafylginu þrátt fyrir mikla minnkun fylgis Samfylkingarinnar. 

En það er ekki síður áhyggjuefni fyrir Eyþór Arnalds ef núverandi meirihluta verður ekki haggað. 

 

Samfylkingin missir fylgi

6:0 og 3:0 skipta ekki lengur máli. Liðið er á réttri leið.

Tveir herfilegir tapleikir í röð undir stjórn nýs landsliðsþjálfara sögðu ekki rétta sögu af raunverulegri getu íslenska landsliðsins í knattspyrnu. 

Það sýna næstu tveir leikir á eftir þeim. 

Liðið var í sárum í þessari byrjun í Þjóðadeildinni vegna missis of margra lykilmanna og nýr landsliðsþjálfari hefði þurft að fá meiri tíma áður til þess að vinna úr þessu slæma millibilsástandi hjá liðinu. 

Í síðustu tveimur leikjum hefur landsliðið sýnt, að það er að nálgast fyrri getu og þess vegna er ástæðulaust á þessu stigi að missa móðinn. 

Þriðja tapið í Þjóðadeildinni

Óþarfa málalengingar eru í sókn.

Orðið "Vaðlaheiðarvegavinnuverkfærageymsluskúrslyklakippuhringur" var þegar komið til skjalanna fyrir að minnsta kosti 65 árum, og var þá notað til gamans, enda var þá talað kjarnyrt og gagnyrt mál, rökrétt og skýrt. 

Gaman væri að vita um upprunann, en brú yfir Fnjóská var smíðuð 1908 og vegabætur því lengi á dagskrá nyrðra. 

Það gleymist oft, að á undan upphafi bílaaldar á Íslandi 1913, hafði verið hér hestvagnaöld í nokkra áratugi. 

Á síðari árum hafa óþarfa málalengingar hins vegar heyrst og sést æ oftar, eins og áður hefur verið rakið hér á bloggsíðunni. 

"Fólki fjölgar" ekki lengur, en í staðinn er sagt "aukning hefur orðið í magni fjölda fólks."

Í stað þess að segja "lægð myndast" er sagt "það kemur til með að myndast lægð." 

Í stað þess að segja "þeir spiluðu vel" er sagt "þeir voru að spila vel."

Núna, rétt í þessu, á meðan pistillinn er skrifaður, var sagt í sjónvarpinu "þetta var ekki að virka" í stað þess að segja einfaldlega "þetta virkaði ekki."

Í stað þess að nota hin ágætu og stuttu orð "svona", "hvernig" og "þannig" er orðalagið "með hvaða hætti", (þrisvar sinnum fleiri orð), á góðri leið með að útrýma þessum einföldu orðum. 

Einu sinni afgreiddi þáverandi forsætisráðherra mál með því að segja: "Svona gera menn ekki." 

Ó, hvað þetta hefði orðið áhrifaminni setning ef hann hefði sagt: Menn gera þetta ekki með þessum hætti."

 

Lengsta orð íslenskunnar á ljósmynd

Smá snurfus hjá Trump.

Donald Trump virðist draga aðeins í land í viðtali sínu við 60 mínútur um ýmis álitamál, og svo er að sjá að hann dragi ekki lengur í efa hlýnun loftslags og minnkun jökla eins og heitir aðdáendur hans hér á landi og erlendis gera. 

Þeir halda áfram fram að Grænlandsjökull stækki en minnki ekki og má segja um það og fleira, að í því séu þeir kaþólskari en páfinn. 

Áfram heldur Trump þó í það sem sumir bloggarar hafa kallað "40 þúsund fífl í París" og hefur ekki dregið til baka ýmis ummæli sín um loftslagsvísindamenn. 

Ummæli hans um heim á barmi nýs Kóreustríðs daginn áður en hann tók við embætti vekja athygli og hann virðist ætla að halda því áfram í Hvíta húsinu að reka menn og ráða í óða önn. 

 

Smá snurfus.

Donald Trump virðist draga aðeins í land í viðtali sínu við 60 mínútur um ýmis álitamál, og svo er að sjá að hann dragi ekki lengur í efa hlýnun loftslags og minnkun jökla eins og heitir aðdáendur hans hér á landi og erlendis gera. 

Þeir halda áfram fram að Grænlandsjökull stækki en minnki ekki og má segja um það og fleira, að í því séu þeir kaþólskari en páfinn. 

Áfram heldur Trump þó í það sem sumir bloggarar hafa kallað "40 þúsund fífl í París" og hefur ekki dregið til baka ýmis ummæli sín um loftslagsvísindamenn. 

Ummæli hans um heim á barmi nýs Kóreustríðs daginn áður en hann tók við embætti vekja athygli og hann virðist ætla að halda því áfram í Hvíta húsinu að reka menn og ráða í óða önn. 

 

Sakar vísindamenn um pólitík

Aftur fyrir fyrrum umhverfissóða kommúnistaríkjanna á ný?

Þegar kommúnisminn féll með Berlínarmúrnum kom í ljós það, sem menn hafði lengi grunað, að undir því þjóðskipulagi hafði viðgengist mesti umhverfissóðaskapur í Evrópu. 

Austantjaldsþjóðirnar urðu hins vegar að taka sig á þegar þær tóku upp vestrænt lýðræði og meðal annars að taka upp lög í samræmi við svonefndan Árósasáttmála, sem tryggir vandaða meðferð í umhverfismálum og lögaðild allra þeirra, sem eiga hagsmuna að gæta, ekki aðeins landeigenda af ýmsu tagi, heldur einnig samtaka útivistarfólks og annarra sem bera umhverfismál og náttúruvernd fyrir brjósti. 

Fljótlega fór það þannig, að öll lönd Evrópu höfðu tekið upp svona löggjöf, nema Ísland, sem gerði það 15 til 25 árum síðar, og þá aðeins með því að orðalag væri "mildað" á mikilvægum stöðum. 

Þetta kom vel fram í Gálgahraunsmálinu. Þar áttu eigendur vannýttrar eyðijarðar fullan lögvarinn rétt, en hundruð útivistarfólks í náttúruverndarfélögum, sem voru með þúsundir félagsmanna, engan rétt. 

Vegna þess að úrskurðarnefnd lögum samkvæmt var ekki komin til skjalanna, tapaðist baráttan að stórum hluta, en þó var hætt við enn meira umrót í hrauninu og aðalskipulag með 20 þúsund manna byggð. 

Gálgahraunsmálið og deilur um lagningu tveggja risaháspennulína yfir vatnsból allra sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu sýnir að sú fullyrðing Kristins H. Gunnarssonar í viðtali á Hringbraut stenst ekki, að náttúruverndarsamtökin reyni allt sem þau geta til að ráðast á hagsmuni landsbyggðarinnar en líti hins vegar með velþóknun á meira umhverfisrask á höfuðborgarsvæðisins, meira að segja í hraununum. 

Úrskurðarnefndin úrskurðaði að Landsnet skyldi fara að lögum þess efnis að láta athuga fleiri kosti en aðeins einn varðandi lagningu háspennulínanna. 

Fram að því hafði Landsnet árum saman hummað þessa skyldu fram af sér og borið á tímabili fyrir sig dýra erlenda skýrslu, sem sagt var að sýndi að það væri margfalt dýrara að leggja línurnar í jörð en að hafa þær á möstrum. 

Þegar, lögum samkvæmt, Landsneti var gert skylt að birta þessa skýrslu í heild, brá svo við að þetta rándýra plagg fannst ekki hjá fyrirtækinu! Það var týnt og verður að eilífu týnt!

Í sögu íslenskra náttúruverndarsamtaka hefur aðeins einu sinni farið fram handtaka og fangelsun stórs hóps fólks úr samtökunum, nánar tiltekið 25 manns í Gálgahrauni 21. október fyrir fimm árum. 

Og Landsnet verður nú að hlíta lögum varðandi lagningu risaháspennulína meðfram byggðinni á höfuðborgarsvæðinu vegna löglegrar kæru frá náttúruverndarsamtökunum. 

Gálgahraun er með byggðir höfuðborgarsvæðisins fyrir vestan sig, norðan, austan og sunnan. 

Fróðlegt væri að sjá hvernig fjöldahandtakan og fangelsunin 2013, sú eina í sögunni, og úrskurðurinn sem þessir "óvinir landsbyggðarinnar" knúðu fram varðandi línurnar meðfram höfuðborgarsvæðinu, samræmist ásökuninni um velþóknun hinna handteknu á óafturkræfum umhverfisspjöllum á höfuðborgarsvæðinu en andóf  þeirra við sams konar umhverfisspjöll á landsbyggðinni. 

Ef nú á að fara inn á þá braut að afnema í raun hlutverk úrskurðarnefndarinnar eða jafnvel að afnema hana sjálfa, förum við Íslendingar rakleiðis aftur fyrir umhverfissóðana í fyrrum kommúnistaríkjum fyrir aldarfjórðungi.  

Vonandi fer það ekki þannig, heldur verði tryggt að við eigum samleið með öðrum þjóðum í þessum efnum. 

„Lögfræðilegt stórslys“

Sádi-Arabía er hin heilaga mannýga kýr í alþjóðasamfélaginu.

Öll heimsbyggðin hefur horft að mestu aðgerðarlaus á spillta harðstjórn og einhvert versta ástand í mannréttindamálum á byggðu bóli, sem viðgengist hefur í Sádi-Arabíu. 

Ástæðan blasir við: Peningar, olíuauður mældur í stjarnfræðilegum upphæðum.

Í skjóli yfirburða aðstöðu meðal olíuframleiðsluríkja hafa Sádarnir komist upp með allt sem þeir gera.

Þeir hafa átt stuðning Bandaríkjanna vísan og þegar mesta herveldið og mest auðræðið leggja saman, er hægt að komast upp með allt, glæpi gegn mannkyni í Jemen og mannréttindabrot heima fyrir.

Sádarnir hafa reynst Bandaríkjamönnum hjálplegir til þess að hafa þá góða og njóta hernaðarstuðnings í formi mikilla vopnakaupa.

Trump hefur reyndar sagt að ekki verði hrófað við hernaðarsamvinnunni, enda miklir hagsmunir vopnaiðnaðarins í Bandaríkjunum að ræða.

Og þegar Sovétríkin féllu á níunda áratug liðinnar aldar, áttu Sádar drjúgan þátt í því með því að beita sér fyrir auknu framboði á olíu, sem olli tímabundinni lækkun heimsmarkaðsverðs á henni, en það var afar þungbært fyrir Sovétríkin sem olíuframleiðanda.

Samband Sáda og Kananna kristallaðist í heimsókn síðuhafa til skíðabæjarins Avon í Colorado hér um árið.

Bæjarbúar voru í skýjunum yfir þeirri viðurkenningu sem bærinn fékk, með því að krónprins Sádi-Arabíu valdi Avon fram yfir Aspen og þá skíðastaði í Evrópu sem hann hafði heimsótt fram að því.

En jafnframt hneyksluðust sömu bæjarbúar stórum á því yfirgengilega bruðli sem krónprinsinn stóð fyrir.

Hann tók heilt 100 herbergja hótel á leigu fyrir sig og sitt fólk í víggirtu hverfi auðmanna og var með flota af einkaþyrlum og limósínum.

Bæjarbúar, sem rætt var við, áttu varla orð af hneykslun. Þegar þeim var bent á eigin bruðl í villum og hundraða hestafla margra tonna bíldrekum og að Sádarnir væru lykillinn af vellystingum heimamanna, varð fátt um svör.

Á þeim ráðstefnum sem síðuhafi hefur sótt um orkumál heimsins og við skoðun annarra gagna hefur komið í ljós að Sádarnir spila afar vel úr sinni firnasterku stöðu. 

Þegar þeir gefa að vísu upp olíumagn í jörðu undir landi þeirra og gera það upp á tunnu, er þeim trúað varlega, en jafnframt sagt að enginn frýi þeim vits, - en meira séu þeir grunaðir um græsku. 

Þeir viti á laun betur en allir aðrir hvernig staðan sé varðandi hina takmörkuðu auðlind, sem þeir byggi allt sitt á, og eyði miklum fjármunum í rannsóknir og vísindi, sem geti viðhaldið sterkri stöðu þeirra við lok olíualdar. 

Ólíklegt er að Donald Trump sé að gera málum gagn með því að reyna að koma í veg fyrir að Íranir geti notað sinn olíuauð. 

Það hefur aðeins þau megináhrif að olíuframboð muni minnka og verð hækka, eins og þegar er byrjað að koma. 

Til lengri tíma litið hagnast Íranir á því að geta treint olíuauð sinn lengur en ella. 

En allir svona útreikningar eru vitanlega háðir mörgum hugsanlegum breytum. 

 

Íhuga sniðgöngu vegna Khashoggi