Afganistan og Vietnam: Löngu töpuð spil.

Sovétmenn beygðu sig fyrir því eftir innrás í Afganistan að vonlaust væri að halda yfirráðum yfir þessu ógreiðfæra landi, jafnvel fyrir risaveldi. 

Viss hliðstæða var 1954 í Vietnam þegar Frakkar áttuðu sig á því eftir tap orrustunnar við Dienbienfú að stríð þeirra var tapað.  

Í báðum tilfellum stigu Bandaríkin á sviðið. 

Þau reyndu, eins og Joe Biden talar um nú varðandi Afganistan, að eyða miklum fjármunum og veru "ráðgjafa" í að halda leppstjórn við völd í Suður-Vietnam.

Það var vonlaust í Víetnam og mun verða vonlaust í Afganistan. 

Eins og venjulega telur Donald Trump að hann hefði ekki tapað stríðinu frekar en neinu öðru á hans ferli.

 

Trump segir aðgerðir Biden óásættanlegar

Eitt af varanlegum baráttumálum 21. aldarinnar: Stríð við veirur og sýkla.

Öll heimsbyggðin horfist í augu við nýjan og varanlegan langtímaveruleika; svipaðan þeim, sem mannkynið hefur háð frá örófi alda; stríðið við veirur og sýkla. 

Alvarleika þess má sjá í litlu, en þó stóru dæmi hvað snertir það að skurðaðgerðir Landsspítalans eru lamaðar að hálfu vegna áhrifa bardagans við kórónuveiruna skæðu. 

Þegar Þórólfur Guðnason og aðrir helstu sérfræðingar okkar tæða um langtímaaðgerðir, er best að leggja vel við hlustir. Þeir sögðu svipað þegar fyrir 30 árum, en fengu litla áheyrn. 

Nú verður ekki lengur hjá henni komist, og það á heimsvísu. Við blasir að mikið umrót er í heilbrigðiskerfinu sem kallar á stanslausar breytingar til þess að bregðast við breyttum aðstæðum, sem til dæmis aukinni gjörgæslu vegna COVID-19 sem raskar hlutföllum á milli mismunandi sviða í heilsugeislunni.  

Boðar langtímaaðgerðir innanlands

Vel heppnaður þáttur hjá Páli í í kvöld.

Fyrirkomulag nýs umræðuþáttar um þjóðmál undir stjórn Páls Magnússonar tókst bara vel í kvöld og kaflaskiptingin liðkaði fyrir góðri útkomu. 

Páll, sem er hokinn af fjölbreyttri reynslu að aftan og framan og allt um kring í pólitíkinni, virðist vera á heimavelli í þessu eftir að sloppið úr verunni hjá Goðmundi á Glæsivölllum svipað og Grímur Thomsen forðum, sem lýsti því með þessum orðum: "Kalinn á hjarta þaðan slapp ég."

Katrín sýndi vel lagni sína í umgengni við aðra, sem hefur skilað henni meira trausti í skoðanakönnunum en sést hefur síðan Steingrímur Hermannsson var "vinsæll og vissi´af því."

„Heilbrigðisstefna Marteins Mosdals“

Þrettánföldun sjókvíaeldis þjóðarnauðsyn?.

Fyrir innan við áratug var sett fram sú bráðnauðsynlega framtíðarsýn að tífalda skyldi sjókvíaeldi hér á landi. Nú berast fréttir af enn hraðari raunverulegum veldisvexti; þrettánföldun á örfáum árum, og upplýst er um raunverulegt erlent eignarhald á laxeldinu á sama tíma sem slíkt líðst ekki í þorskveiðum. . 

Ef einhver dirfist að efast um nauðsyn þessarar sprengingar er hann úthrópaður sem óvinur landsbyggðarinnar. Svarið við skuggalegum myndum af ástandinu í kvíunum er svarað með því að um aðeins eitt prósent laxanna sé að ræða, en 99 prósent séu í finasta lagi. 

Einnig fréttist af því að Danir séu hættir sjókvíaeldi og að landeldi sé alls staðar erlendis að taka við af sjókvíaeldi.  En þeir sem minnast á þetta fá líka á sig slæmt orð, því að íslenskar aðstæður séu þannig, að landeldið sé alveg ómögulegt hér og því sé enn hraðari margföldun sjókvíaeldisins þjóðarnauðsyn. 

„Sýnir ógeðfellda hlið sjókvíaeldis á Íslandi“

Sérkennilegur málflutningur hjá stjórnarþingmanni.

"Þjóð þarf ekki óvini með svona leiðtoga," segir einn stjórnarþingmanna, Sigríður Andersen. 

Ber að skilja þetta svo, að hún telji ríkisstjórnina verri en nokkur óvinur geti verið?

Svona orðbragð í garð eigin ríkisstjórnar hefur varla heyrst fyrr og hafa einhverjir þingmenn fyrr borið fram vantrausttillögu á ríkisstjórn af minna tilefni. 

En að vísu er þingrof að skella á hvort eð er og Sigríður notar þessi stóryrði líklega til heimabrúks í kosningabaráttu, þar sem hún ætlar sér að höfða tið ákveðins markhóps kjósenda. 

„Þjóð þarf ekki óvini með svona leiðtoga“

Flugstjórar hafa mikið vald og bera mikla ábyrgð.

Réttindi og skyldur flugstjóra í flugi eru einstaklega miklar og byggja langri þróun í siglingum. 

Þetta þarf að hafa ríkt í huga um borð í loftförum og skipum, enda grundvallast þessi skipan á sérstöðu þessara farartækja sem eru mikið á ferðinni utan lögsögu ríkja.

Af þessum sökum myndaðist viss hætta á mistökum og slysum á tímabili og náði hún hámarki hjá Suður-Kóreska flugfélaginu fyrir um 30 til 40 árum vegna þess að þar í landi og víðar í Asíu ríkir harðari virðingarstigi frá fornu fari milli stétta. 

Lausnin fólst þó ekki í því að svipta flugstjóra nauðsynlegu vzldi, heldur var þróað og tekið í notkun sérstakt kerfi CRM, Cockpit resourches management. 

Sé á valdi flugstjóra

Vandlifað hjá þríeykinu.

Nú er sótt að þríeykinu svonefnda með gagnrýnisröddum úr öllum áttum. Hjá sumum hafa þær raddir breyst á síðustu sex vikum. Má þar nefna suma þá sömu sem vildu opna allt fyrir enn freka fyrir sex vikum en hamast nú gegn afleiðingum þess. 

Nú eru uppi háværar raddir um að hætta öllum bólusetningum á sama tíma og víðtækasta smitbylgjan í sögu faraldursins fer með himinskautum og  það rökstutt með því að þá muni allt fara á skárri veg. 

Bandaríkjamenn voru lofaðir fyrir það að opna fyrir ferðir þaðan til Íslands þegar allt var grænt en nú má heyra gagnrýni, jafnvel frá hinum sömu þess efnis að þeir eigi ekkert með það að banna för Bandaríkjamanna til Íslands. 

Funda um aðgerðir, bólusetningar og skólastarf

Ýmsar nýjar fræðigreinar hafa skapað nýjar tegundir sérgreina í starfsstjórnun.

Á síðustu árum hafa komið til sögu alls kyns nýjar tegundir af fræðigreinum og tæknistörfum, sem virðast geta komið að notum hjá stofnunum og fyrirtækjum, einkum hinum stærri og flóknri. 

Þarna er til dæmis um að ræða fjölbreytar sérgreinar á sviði stærðfræði, hagfræði og verkfræði, sem til dæmis snerta stjórn mannauðs og hagræðingu hans á heilbrigðissviðinu og sviði íþrótta, svo að eitthvað sé nefnt. 

Sérþekking á verkfræði í sambandi við þetta stóra svið má nýta á margan há

Vegna meira en hálfrar aldar smásmugulegs áhuga síðuhafa á bílaframleiðslu rakst hann fljótlega á sérstæða fræðigrein varðandi það hönnunarsvið sem nefnist ergonomi á erlendu máli. 

Þau fræði snerta meðal annars helstu staðreyndir varðandi þá nýtingu rýmis inni í bílum, sem nýtist best til þæginda fyrir bílstjórana og farþegana. 

Til dæmis eru stærðarhlutföll mannlíkamans háð ákveðnum lögmálum, svo sem mjaðmabreidd, axlabreidd, fótalengd, handleggjalengd og búklengd. 

Í langferðum er eitt atriði, sem virðist smátt, afar mikilvægt, en það er að í aftursæti styðji setan nægilega undir lærin.  

Þetta atriði sætir nú mikilli vanrækslu í mörgum nýjustu bílunum, svo sem í nýjustu rafbílunum, þar sem krafan um hækkað gólf er hörð vegna rýmis fyrir rafhlöðurnar undir gólfinu. 

Eitt lítið atriði, sem vakti athygli fyrir um 40 árum, var þegar BMW byrjaði að hanna mælaborðin þannig, að þeim hluta þess þar sem útvarpið var nálægt miðjunni, var snúið svolítið á ská í átt að ökumenni, þannig að það lægi sem best fyrir honum að stjórna því. 

Þetta breyttist síðan aftur til baka; kannski vegna þess að ef tveir voru frammi í, kom það oft í hlut farþegans að sýsla við útvarpið, og þá kom það sér ekki vel fyrir hann að sjá frekar illa til ef það sneri í áttina frá honum. 

Um daginn gafst kostur á að skoða einn af nýjustu og flottustu lúxusjeppunum, 12 til 13 milljóna króna græju. 

Þá vakti það undrun að sjá hve herfilega illa aftursætið var hannað með tilliti til þess að  sæmilega þægilegt væri að sitja í þvi; því að setan var alltof lág og flöt. 

Fyrir nokkrum dögum settist ég hins vegar upp í aftursæti á nokkurra ára gömlum Daihatsu Cuore, í einhvern stysta og mjósta bíl, sem fluttur hefur verið til landsins, enda í svonefndum "kei" flokki japanskra bíla. 

Að sitja aftur í þessum bíl með framsætið nægilega aftarlega til að veita framsætisfarþega fullkomin þægindi, bauð upp á meiri þægindi og rými en fæst jafnvel í dýrum og stórum bílum, hreint konungleg þægindi. 

Starfsfólk LSH taki of mörg skref

Afbrigði af "sænsku leiðinni"einu og hálfi ári seinna?

Ragnar Freyr Ingvarsson læknir segir nú í kvöld að svipaðar hugrenningar og Þórólfur Guðnason hafi sagt frá í kvöld hafi hvarflað að fleiri læknum. 

Raunar komust vangaveltur um svonefnda "sænsku leið" á flot í upphafi faraldursins næstum ári áður en bóluefni fóru að koma á markaðinn, en þessi leið Svía fólst í því að leyfa faraldrinum að komast á það hraðan skrið og í slíkt veldi að hjarðónæmi myndaðist. 

Fljótlega komust skuggahliðar leiðarinnar í hámæli hvað það varðaði, að vegna gríðarlegs álags vegna fjölgunar smitaðra, hraktist heilbrigðisstarfsfólk ekki einasta frá þeim möguleika að geta metið stöðu hvers sjúklings, heldur misstu Svíar þúsundir sjúklinga í dauðann vegna þess að það gafst ekki færi á að meta stöðu hvers og eins, heldur var orðið um hreint slembival að ræða á tímabili á milli sjúklinga með lífsvon og hinna, sem urðu dauðvona settir á guð og gaddinn.

Munurinn á ástandinu núna og þá virðist vera, að vegna þess að með bólusetningunum hefur veikin verið gerð skaðminni en áður þótt aukaverkanir séu býsna algengar, og því freistast menn til að skoða möguleika á því að leyfa smituðum að fjölga, en þó án þess að ganga fram af þolmörkum kerfisins eins og gerðist víða um heim á fyrstu vikum faraldursins. 

Ljóst er að það mörg atriði í stöðunni hafa breyst það mikið, að það verður afar vandratað um rétta leið að minnsta kosti út þetta ár. 

 

 

Hugmyndin hvarflað að fleirum en Þórólfi

Þegar miðað er rétt, en skortmarkið hreyfist, þarf að endurskoða miðið.

Byssumenning Bandaríkjamanna er víðfræg og þar er það haft að orðtaki, að upp geti komið sú staða að enda þótt miðað sé hárnákvæmt á ákveðið skotmark, geigi skotið ef skotmarkið hreyfist. 

Ef mörgum finnist nú að stefnubreyting felist í ummælum sóttvarnalæknis á Sprengisandi í morgun miðað við það sem sérfræðingarnir sögðu á fundi í vikunni, sýna útskýringarnar nú, að staðan og aðstæðurnar hafi breyst á nokkrum dögum og því þurfi að miða á skotmarkið og grípa til nýs mats á stöðunni til að aðgerðir nái árangri. 

Ein verstu mistökin í bílaframleiðslu Bandaríkjamanna voru örlög Edsels. 

Taka þarf ákvarðanir um gerð nýrra bíla með þriggja ára fyrirvara og 1955 var gríðarlegur uppgangur í sölu meðalstórra bíla þegar ákveðið var að framleiða nýja gerð bíla hjá Ford af millistærð. 

Þegar Edsel kom síðan á markaðinn árið 1958 var staðan hins vegar gerbreytt, millistærðarflokkurinn hruninn en uppgangur í sölu Volkswagen og smærri bíla. 

"The aim was right, but the target moved" var þá sagt. 

„Þetta eru stórar fréttir“