Ekki aðeins spurning um gallaða vöru til Rio Tinto, heldur líka til annarra orkukaupenda..

Þegar aðstæður versna varðandi samningsbundin vörukaup og afhendingar vörunnar, má alltaf búast við því að kaupandinn fari að skoða, hvort varan standist þær gæðakröfur, sem gerðar eru í samningnum. 

Þar er ekki bara um bókhaldsbrellur að ræða varðandi upprunavottorð, eins og orkufyrirtækin hér hafa stundað, einkum Landsvirkjun, heldur lika þær fullyrðingar að orkan sé hrein og endurnýjanleg, þegar þvert á móti liggur fyrir að um rányrkju er að ræða eins og stunduð er á háhitasvæðum á Reykjnesskaga, allt frá Nesjavöllum út á Reykjanestá. 

Í viðtölum við forstjóra Landsvirkjunar vegna umfjöllunar Kveiks um upprunavottorðin, var í fyrstu ekki hægt að þræta fyrir hvað stæði skýrum stöfum um að orkan væri í krafti brasks með vottorð komin frá kolum og kjarnorku, enda fyrirtækið að græða milljarða á braskinu, en í síðasta viðtalinu upplýsti forstjórinn, að búið væri að má þessar upplýsingar út og þar með væri allt í lagi!  

Sem sagt; að eiga kökuna áfram eftir að hafa étið hana! 

Seljendur orku gufuaflsvirkjana hafa alla tíð selt vöruna sem eðalgræna, og kaupendurnir hafa keypt hana í þeirri trú að það væri rétt, því að þá geta þeir selt endanlega vöru dýrara en ella, en hætt er við að erfitt verði að beita svipuðum aðferðum og gert hefur verið varðandi upprunavottorð Landsvirkjunar ef fyrirtækin á Grundartanga fara á stúfana eins og Rio Tinto er að gera. 

 

Óviss framtíð álversins

Forn vá, drepsóttadraugurinn, lifnar við og tölurnar segja ekki alls staðar allt.

Frá örófu alda hafa drepsóttir, farstóttir og hvers kyns sjúkdómar leikið stórt hlutverk í kjörum jarðarbúa og heimsmálunum. Listinn er ógnar langur, holdsveiki, blóðeitrun, malaría, svartidauði, bólusótt, spænska veikin,  berklar, mænuveiki, mislingar, barnsfararsótt, eyðni, krabbamein, hjartasjúkdómar, sykursýki, svínaflensa og nokkrar tegundir af kórónuveiki, svínaflensa SARS og nú síðast Covid-19. 

Á Ísandi drap svartidauði helming þjóðarinnar og bólusóttin drap þriðjung. 

Svo er læknavísindunum fyrir að þakka, að í upphafi þessarar aldar voru þjóðir heims farnar að halda, að það sæi fyrir endann á farsóttum, sem urðu að drepsóttum. 

En sjá má í margs konar umfjöllun fjölmiðla erlendis, að svínaflensan og SARS hafa líklega drepið mun fleiri en uppgefnar tölur segja til um, og meira að segja núna séu dánartölurnar í þeim löndum lægri en ella, vegna þess að svo seint og illa var farið að taka sýni og afla upplýsinga um raunverulega útbreiðslu veikinnar, að fleiri hafi dáið en gefið var upp. 

Menn hafi vanmetið sóttvarnir nútímans og getu nýrra veira, komist upp með það að vera heppnir, orðið værukærir, en súpi nú seyðið af því. 

Það liggur beint við að álykta sem svo, að gamall vágestur, draugur farsótta og drepsótta sem grasserað hefur í árþúsundir, hafi líkt og lifnað við, og að þjóðlíf jarðarbúa verði ekki hið sama og fyrr; kannski aldrei það sama.   

Versta kreppa síðan í seinni heimsstyrjöld

Enginn er óhultur og allir verða að leggja sig fram.

Þótt dánartíðnin af völdum COVED-19 veirunnar sé miklu hærri meðal gamals fólks en ungs, og að flestir, sem veikjast verði ekki mjög veikir, sést af ótal sjúkrasögum af sjúklingum víða um heim, að hvorki ungur aldur né fullkomin líkamshreysti er nein allsherjar trygging fyrir því að sleppa sæmilega eða lifandi frá veikindunum. 

Einkum eru sum tilfellin sláandi, svi sem það, að sem ungur og líkamlega hraustur maður virtist vera að sleppa sæmilega frá veikindunum, en elnaði svo skyndilega sóttin og dó.  

Ofangreint er áminning um það hve mikið gildi er fólgið í samhug og samtakamætti allrar þjóðarinnar. 

Dauðsföllin minna á hvað veiran getur verið skæð

Þegar ekið var út í kant í Noregi til að hlusta.

Vel má vera að nákvæm rannsókn með tónlistarsérfræðings með talningu á töktum og tónum á lögunum Sðknuður og You raise me up leiði í ljós, að ekki sé um brot á höfundarrétti að ræða varðandi líkindi þessara laga.  

Svipað geti orðið uppi á teningnum varðandi þriðja lagið og það elsta, Londonderry air.

Persónulega finnst mér þó vera sá munur á, að þegar ég heyrði lagið Söknuð í fyrsta sinn, kom mér Londonderry air alls ekki hug, hvorki þá né síðar við endurtekna hlustun á báðum lögunum.

Öðru máli gegndi um það þegar ég heyrði fyrst lagið You raise me up í bílferð um Noreg. 

Mér hnykkti það mikið við, að ég hækkaði í útvarpinu og ók út á vegarbrún til að stansa og drepa á bílnum, svo að ég gæti trúað minúm eigin eyrum. 

Hvaða útlendingur hafði gert enskan texta við lag Jóhanns, en söng það síðan alls ekki rétt, heldur prjónaði inn í það röngum laglínum að hluta?

Á þessum tíma var "norska lagið" nýkomið út og rauk upp vinsældalista beggja vegna Atlantshafsins, og líkindi þess við Söknuð voru einstaklega sláandi. 

Síðan þá er það ekki vafi í mínum huga, að Jóhann eigi skilið að vinna höfundarréttarmál sitt, jafnvel þótt norska lagið hafi ómeðvitað orðið svona líkt lagi Jóhanns. 

 

Máli Jóhanns vísað frá dómi

Umhugsunarvert viðtal. "Þú lifir lífið ekki af..."

Þegar við erum ung, að minnsta kosti flest okkar, finnst okkur við vera með eilíft líf, svo langt framundan eru elliárin, eða það sem sagt hefur verið um ellibelgina: "Það, sem allir vilja verða, en enginn vill vera." 

En síðan æðir ævitíminn áfram og fyrr en varir eru þeir, sem nálgast áttrætt, komnir í allt aðra og nýstárlega stöðu, miðað við fyrri hluta ævinnar. 

Sú staða er reifuð í athyglisverðu viðtali við Jón Gunnar Geirdal þar sem "Jarðaförin mín" með Ladda er skoðuð, og í sambandi við það sá dómur lækna varðandi systur Jóns Gunnars, að hún eigi aðeins um það bil fjögur ár ólifuð vegna banvæns sjúkdóms. 

Það leiðir hins vegar hugann að því að þegar fólk nálgast áttrætt, er það að vissu leyti í svipaðri stöðu; ef það nær meðalaldri á það aðeins 4-6 ár eftir ólifuð. 

Ef síðan er farið nánar ofan í tölur frá Hagstofunni og skoðað, hvort þessi meðaltími sé ekki lengri, af því að í meðaltalinu eru tekin inn lát ungs fólks, sem draga meðalævitímann niður, kemur í ljós, að þessi mismunur er aðeins um 2-3 ár. 

Ástæðan er sú, að unga fólkið, sem deyr fyrir aldur fram, er svo miklu færra en þeir sem ná að komast yfir áttrætt. 

Sá meðalaldur sem áttræð manneskja getur vænst, samsvarar því að eiga fá ár eftir ólifuð. 

Í leikriti eftir Shakespeare segir prestur einn, inntur eftir því hvar hann hafi verið og hvenær, þegar hann gaf saman par:  "Og síðan hef ég, segir klukkan mér, þrjár stundir gengið mig til grafar."  

Já, þetta er leiðin okkar allra. Og margt grátbroslegt kemur stundum upp þegar rætt er um heilsu og líf, þótt um grafalvarlegt mál sé að ræða. Og tökum eftir orðinu, sem oftast er notað; grafalvarlegt. 

Í stórri skimun sem var gerð fyrir þremur árum eftir mergæxli fékk einn þeirra, sem greindur var með "forstig af mergæxli" þessa hughreystingu frá lækni: "Hafðu ekki of miklar áhyggjur, þú ert orðinn það gamall og þetta er á það vægu forstigi, að þú getur huggað þig við það að drepast úr einhverju öðru áður en mergæxlið drepi þig."

Eða, eins og segir í einni línu ljóðsins "Vangaveltur í óendanleikanum":  

"Þú lifir lífið ekki af. 

Er það?

Eða hvað?"

Minnir okkur harkalega á hvað lífið er brothætt

Trump vill nýtt óreynt lyf frekar en öndunarvélar.

Ein af helstu fréttunum á erlendum fréttaveitum í morgun eru þau ummæli Donalds Trumps Bandaríkjaforseta, að nær væri að taka strax í notkun lyf, sem hefur reynst hafa áhrif á mýs með cov-2 kórónaveiruna heldur en að vera að pæla í öndunavélum. 

Þetta er þvert á skoðun helsta veirusérfræðings bandarísku heilbrigðisþjónustnnar á sviði sóttvarna og myndi samsvara því að Katrín Jakobsdóttir væri ósátt við aðferðir, sem Þórólfur Guðnason vill nota í baráttunni við COVID-19. 

Lyfið sem Trump vill taka fram yfir öndunarvélar, stenst ekki þær reglubundnu kröfur um reynslutíma í notkun nýrra lyfja, sem farið er eftir á heimsvísu. En Trump, sem lýsti því yfir í sjónvarpsfréttum í gær að hann væri mikill leiðtogi, er á annarri skoðun, og bendir á þá staðreynd, að margir hafa látist í öndunarvélum. 

Almennt hafa kröfur um leyfi til notkunar nýrra lyfja í gegnum tíðina verið byggðar á misjafnri reynslu af þeim í notkun þegar komið hafa fram lyf, sem reyndust hafa hættulegar aukaverkanir þegar á hólminn var komið. 

Hingað til hafa þeir sérfræðingar, sem fjölmiðlar hafa leitað til um upplýsingar um komandi bóluefni, talað um það, að með bjartsýni megi tala um minnst átta mánuði frá því að lyf kemur fram þar til óhætt sé talið að nota það. 

En Trump hefur alla tíð farið ótroðnar slóðir varðandi sérfræðinga, og lýsti því til dæmis fljótlega yfir eftir embættistöku sína sem bót á rannsóknum á loftslagi á jörðinni að reka alla sérfræðinga og vísindamenn á því sviði og ráða "alvöru" vísindamenn í staðinn, sem kæmust að réttari niðurstöðum í mælingum og rannsóknum. 

Fylgjendur hans hér heima á Fróni hafa bent á að það hafi verið sérfræðingar sem hönnuðu Titanic, Comet, Challenger, Boeing 737 Max og önnur þau tæki, sem hafa komið við sögu í stórslysum sögunnar. 

Þá er bara að taka næsta skref og segja: Ef sérfræðingar hefðu ekki hannað þessi tæki, hefðu þau aldrei orðið til og þar af leiðandi ekki farist, og ef engar öndunarvélar eru notaður, verða engin dauðsföll í þeim. 

Grátbiðja um aðstoð

COVID-19 í Frakklandi: Samsvarar 50 látnum hér.

Ítalía og Spánn eru oftast nefnd þegar greint er frá því hvar dánartíðnin er hæst af völdum COVID-19 veirunnar. En Frakkland er líka ofarlega á blaði.

Jafnmargir hafa látist af völdum COVED-19 i Frakklandi og í Bandaríkjunum, þar sem búa sjöfalt fleiri. 

Dánartíðnin, miðað við fólksfjölda, það sem af er, er 12 sinnum hærri í Frakklandi en hjá okkur, og er hún þó sú tala, sem er í hærra lagi að mati Þórólfs Guðnasonar, sóttvarnarlæknis.

En vonandi versnar ástandið ekki hér, og ef þetta fer á þann veg, megum þakka fyrir það ef það nær ekki sömu hæðum og í sumum öðrum löndum.  

Farið að bera á vöruskorti

20 dauðsföll þætti há tala hér.

Samtals 1900 hafa látist vegna kórónuveirunnar í New York ríki, en það samsvarar um 15 manns hér á landi miðað við fólksfjölda. Íbúar New York ríkis eru 20 milljónir en til samanburðar eru íbúar allra Norðurlandanna samtals 26 milljónir. 

Það þætti skuggalega há dánartala ef um 2500 manns væru látnir á Norðurlöndum, þar af um 20 á Íslandi. Hér hafa 4 dáið, sem þykir í hærri kantinum miðað við aðrar tölur úr viðureigninni hér við veiruna. 

En þessi háa tala í New York ríki vekur auðvitað athygli í erlendum fréttum dagsins, og menn hafa misjafna sýn á hana. 

Borgarstjórinn í New York og rikisstjóri ríkisins telja að stefni hraðbyri í skort á öndunarvélum, en forsetinn telur það ólíklegt, en segir jafnframt, að ef svo verði, geti yfirvöld New York ríkis sjálfum sér um kennt. 

Veikin er skemmra á veg komin í Bandaríkjunum í heild, en 7406 dauðföll yfir heildina, samsvarar sjö dauðföllum hér á landi, miðað við fólksfjölda. 

Um 1.500 létust á einum sólarhring í Bandaríkjunum

Ljós í myrkrinu.

"Þótt ég fari um dimman dal..." eru orð úr Davíðssálmum um  vonina og trúna.

Í kvöld birtist fólki, sem býr við Faxaflóa fyrsta ægifagra sólarlag ársins eins og vonarkyndill í dimmum dal farsóttarinnar af kórónaættinni sem velgir þjóðum heims undir uggum. 

Þessi sýn blasti við þúsundum fólks, meðal annars hér ofan af Borgarholtinu i Grafarvogshverfi. 

 

„Þau mega enn þá fara út!“

Linnulítill sýndarveruleiki valdamesta manns heims.

Strax á fyrsta degi í embætti staðhæfði nýr handhafi valdamesta manns heims að aldrei í sögu Bandaríkjanna hefðu fleiri verið samankomnir í innsetningarathöfn þar í landi, og miklu fleiri en við innsetningu næsta forseta á undan, Barack Obama.  

Atöfnina mátti sjá í beinni útsendingu sjónvarps um allan heim og bera mannfjöldann saman við mannfjöldann fjórum árum fyrr, og í ljós kom, að aðeins einn maður, Donald Trump, sá það sem allir aðrir sáu, að innsetningarhátíð Trumps var alls ekki sú fjölmennasta í sögunni. 

Þetta hefði þó varla átt að koma þeim á óvart, sem hafa kynnt sér vel æviferil forsetans, því að það er eins og rauður þráður hjá honum að hann virðist lifa í sýndarveruleika og trúa tálsýnum sínum sjálfur. 

Í ævisögunni segist hann hafa unnið frækinn sigur í öllum sínum mörgu gjaldþrotamála, og eftir að hann var forseti liggur stanslaus yfirlýsingaflaumur hans um að hann sé yfirburðamaður á nánast öllum sviðum og langmerkasti forseti Bandaríkjanna allt frá dögum Abrahams Lincolns. 

Það dró ekki úr bjartsýni forsetans að hann hafði verið kosinn forseti þrátt að hafa fengið næstum þremur milljónum atkvæða en mótframbjóðandinn. Það virtist sýna honum þvert á móti, að það væru líkast til engin takmörk fyrir því hvernig hann væri hinn óhaggandi sigurvegari í hvaða máli sem væri..

Rakið hefur verið nokkuð skilmerkilega hvernig sýndarveruleiki forsetans í COVED-19 málinu var alger vikum saman alveg fram undir miðjan mars í stórkarlalegum yfirlýsingum hans.  

Í samræmi við það hve Bandaríkin væru mikilfengleg á alla lund, sagði hann að það væri engin hætta á því að farsóttin, sem léki önnur og lakari þjóðfélög grátt, myndi valda neinum vandræðum vestra, heldur yrði hún ósköp meinleysisleg innan lands í hinum mikilfenglegu Bandaríkjum. 

Svo sannfærður virtist hann um þetta, að þegar hann setti síðan flugbann á Kína og Evrópusamdbandið að undanteknu Írlandi og Bretlandi, gilti bannið bara um ferðir útlendinga til Bandaríkjanna, en hvorki um ferðir Bandaríkjamanna sjálfra til eða frá landinu. 

Á þeim tímapunkti virtist forsetinn enn ánægður með það hvernig hann myndi geta glansað í gegn á alla lund fram að kosningum sem yfirburða leiðtoginn, sem gæti uppfyllt loforðið "to make America great again." 

Þótt seint og um síðir hafi hann orðið að viðurkenna stöðuna með semingi, heldur Trump áfram að vera öryggið og sjálstraustið uppmálað í framkomu sinni. 

 

Sundrung eða samstaða framundan?