En leiðinlegt fyrir Trump.

Það verður engin Nóbelsverðlaunahátíð í ár, og ástæða er til að samhryggjast Donald Trump með það og annað það sem nú fer forgörðum vegna veirunnar, sem hann fullyrðir að Kínverjar hafi búið til sérstaklega á tilraunastofu til þess að hindra endurkjör mikilmennisins. 

Æ, hvað þetta var leiðinlegt, eins mikið og Trump er búinn að undirbúa sig fyrir Nóbelinn með mikilli vinnu og ótal símtölum við norræna áhrifamenn.   

En, hvað um það, ef friðar Nóbelinn næst samt í höfn, er það aðalatriðið. 

Engin Nóbelsverðlaunahátíð í ár

Fara "torfkofarnir" að ulla á nýju húsin?

Síðan steinsteypa og önnur "nýtískuleg" byggingarefni ruddu hinum eldri burt, hefur gamli torfbærinn verið úthrópaður sem "moldarkofi" og "saggabæli" í samanburði við hina nýju og fullkomnu byggingartækni.  

Í samanburði við torfbæina voru nýju, fínu húsin nánast viðhaldsfrí og spáð miklu langlífi. 

Það hlýtur því að vera eitthvað að, þegar tiltölulega ný hús eru ónýt vegna myglu. 

Sérmenntaðir byggingafræðingar hafa bent á orsakir, afleiðingar og leiðir til úrbóta í máli, sem felur í sér hundraða milljarða tjón, en það er eins og ekkert gerist; áfram halda nýju húsin að verða ónýt, langt um aldur fram.  

 

Rífa þurfi húsnæði Fossvogsskóla

Hvernig gengur nýorkuvæðing stóru bílanna?

Í fréttaflutningi af orkuskiptum í samgönguflotanum eru frásagnir af fólksbílaflotanum nánast allsráðandi. 

Þó eru stóru bílarnir augljóslega mjög orkufrekir. 

Þess vegna er spurningunni að ofan varpað fram, að á skoðunarstöð fyrir nokkrum dögum sagði bílstjóri flutningabíls af sendibílastærð, að hann skildi ekkert í þeirri tregðu, sem væri hér á landi í orkuskiptunum á stórum bílum. 

Hann benti á, að í bílaflota fyrirtækisins sem ætti þennan bíl, eyddu bílarnir 70 lítrum á hundraðið og að það væri alveg upplagt að metanvæða þá eða veita farveg fyrir nýorkuvæðingu á stóru bílunum.  

Hvernig gengur nýorkuvæðing stóru bílanna?  Það er spurningin. Nýorkubílar Scania vekja að minnsta kosti spurningu um það, hvort tækifærin séu nýtt á því sviði.  

Ný lína rafknúinna vörubíla frá Scania

Íslensku flugævintýrin enn gerast.

"Ævintýrin enn gerast" söng Björgvin í den og á þeim tíma var það Loftleiðaævintýrið svonefnda, sem var gott dæmi um það að þegar hugvit, dugnaður og þekking eru beisluð til þess að skapa atvinnu, tekjur og umsvif. 

Í framhaldi af Loftleiðaævintýrinu kom Cargoluxævintýrið og þar á eftir Air Atlanta ævintýrið. 

Nú hefur stærsti heimsfaraldur í heila öld ráðist að rótum flugsins á óvæntan hátt, en þrátt fyrir óhjákvæmleg skakkaböll í farþegaflugi, hafa menn verið það lagnir við að finna ný verkefni í fragtflugi, að kalla má ævintýri út af fyrir sig. 

Í því birtist baráttuvilji, sem er lofsverður á þessum síðustu tímum. 

Skemmtilegt fyrir fólk að sjá vélina

Flöskuhálsinn frá í vor, sem ekki má stíflast.

Þegar lýst var yfir neyðarástandi í mörgum löndum í fyrstu bylgju COVID-19 á útmánuðum, var það fyrst og fremst vegna þess, að heilbrigðiskerfið reyndist ekki nógu öflugt til að ráða við drepsóttina.  

Gott er að hafa þetta í huga, þegar sóttvarnaraðgerðir eru metnar. 

Að vísu hafa margvíslegar ráðstafanir verið gerðar í ljósi reynslunnar síðan þetta gerðist, en engu að síður er heilbrigðiskerfið það viðkvæmt og dýrt í eðli sínu, að í því getur myndast eins konar flöskuháls þessa mikilvægasta kerfis nútíma þjóðfélags, sem allt annað stendur og fellur með að stíflist ekki. 

Í Svíþjóð kostaði þetta dauðsföll, sem voru 20 sinnum fleiri en hér, ástand, sem sumir mæra og telja að hafi verið nauðsynlegt.  

Upphaflega var þó sagt, að þessi háa dánartíðni, sem samsvaraði 200 látnum hér á landi, mynd skapa hjarðónæmi, sem lækna myndi sóttarbölið. 

Það fór hins vegar svo, að því takmarki var fjarri að ná. 

Önnur og þriðja bylgja sjúkdómsins hafa ekki skollið á á sama tíma alls staðar, og Svíar virðast núna vera á eins konar milliróli á sama tíma og margar þjóðir glíma við nýja bylgju. 

Fórnarkostnaðurinn, fimm þúsund látnir í Svíðþjóð, verða þó ekki vaktir aftur til lífsins. 

200 starfsmenn Landspítala í sóttkví

"Verið þið sæl þangað til annað kvöld." Af hverju ekki lengur en það?

Er hugsanlegt að sagt verði þegar heilsað er: "Komið þið sæl, þangað til annað kvöld. En alls ekki lengur."

Þetta kemur í hugann þegar æ fleiri geta ekki látið sér nægja að segja "Verið þið sæl", heldur bæta við með því að segja eftir að hafa sagt frá næsta tilefni til að hittast: "Þangað til, verið þið sæl." 

Sem sagt; ósk um að áheyrendur eða áhorfendur veri sælir og líði vel, en þó ekki lengur en í einn sólarhring. 

Raunar á þessi sérkennilega takmörkun á góðum óskum meira en hálfrar aldar fyrirrennara, frá því að einn útvarpsmaður tók upp á því að takmarka velfarnaðaróskir sínar með því að segja: "Verið þið sæl - að sinni."  Sem sagt; líði ykkur vel um sinn; en ekki lengur en það. 

Enn í dag má heyra þessa mjög svo takmörkuðu kveðju, en hinum fjölgar sem geta ómögulega látið hina fallegu kveðju "Verið þið sæl" fylgja áheyrendum eða áhorfendum, heldur bæta við undarlegri ósk um að velfarnaðurinn endist sem styst. 

 

 

Gamalt spakmæli: Vinnan göfgar manninn.

Fyrir um 70-80 árum bjó merihluti þjóðarinnar utan Reykjavíkur og meirihluti Reykvíkinga kom úr röðum sveitafólks, sem hafði flutt til borgarinnar. 

Á þessum tímum var gamalt spakmæli, "vinnan göfgar manninn" haft í heiðri; það átti við jafnt í borginni sem í sveitunum og vegna þess hve margt af sveitafólkinu var náskylt borgarbúum, var meirihluti reykvískra barna sendur í sveit á sumrin. 

Á þessum árum voru síðuhafi og fjögur systkini hans öll send í sumardvöl í sveit. 

Vélvæðing sveitanna var komin skammt á veg og því auðvelt að finna störf, svo sem í heyskap, þar sem notað var handafl sem flestra á bænum. 

Önnur störf tveggja til þriggja aðkomudrengja á bænum voru meðal annars fólgin í því að sækja og fara með dráttarhestana í beitarhólf, reka kýrnar talsverðan spöl til beitar upp í fjall og sækja þær aftur síðdegis, moka flórinn, ganga á eftir hestasláttuvél í hallandi túni og rétta slegna grasið með hrífu og fara með mjólkurbrúsa niður á brúsapallinn við veginn.

Í Reykjavík var hægt að bera út blöð og gerast blaðsöludrengir fyrir síðdegisblaðið Vísi niðri í miðbænum. 

Þessi störf öll voru afar lærdómsrík og gefandi og juku víðsýni og þekkingu á kjörum fólks til sjávar og sveita.     

 

Að pota í risann

Síbería er þriðjungi stærri en Bandaríkin, 140 sinnum stærri en Ísland.

Síbería er þriðjungi stærri en öll Bandaríkin, 140 sinnum stærri en Ísland. 

Þar er langstærsta sífrerasvæði heims.

Fá landsvæði geta haft jafn mikil áhrif á loftslag á jörðinni.

Allt er stórt, meðaltals loftþrýstingur þar er sá hæsti á jörðinni yfir vetrartímann. 

Næst hæsti loftþrýstingurinn er hæðin yfir Grænlandi, sem ásamt mestu lægð veraldar fyrir suðvestan Ísland að vetralagi, gerir svæðið suðvestur af landinu eitt hið vindasamasta á jörðinni um háveturinn.  

Undanfarin misseri hefur mikil hlýnun loftslags átt sér stað í Síberíu og margir mánuðir verið 3-4 stigum hlýrri en í meðalári.    

Þetta er farið að hafa þau áhrif að sífrerinn, sem enginn hefur þurft að hafa áhyggjur af til þessa, er farinn að bráðna í stórum stíl. 

Við það losnar um kolefnislofttegundir, "gróðurhúsalofttegundir, sem stíga upp í lofthjúpinn og geta haft slæmar afleiðingar fyrir loftslagið á jörðinni. 

Fyrirbrigðið er alveg nýtt og nær aldrei minnst á það fyrr en nú, enda hefur minnkun Amazon skóganna verið aðaláhyggjuefni vísindamanna.

En hin mikla hlýnun og þiðnun á þessu meginsvæði stærsta ríkis heims er réttilega byrjuð að vekja athygli. 

Enn er þó harðsúinn hópur manna sem þrætir fyrir hlýnunina og segja að myndir, svo sem af 86 metra djúpum hraðvaxandi þiðnunargíg og bráðnandi bíl í Ástraliu, frásagnir og mælingar séu allt saman uppspuni og lygar.  

Ef einn mánuður er 0,1 stigi kaldari í Reykjavík en í meðalári síðustu 20 hlýju ár, er það túlkað sem órækara vitni um kólnun lofthjúps jarðar en 4 stiga hlýrri mánuðir í Síberíu, 140 sinnum stærra landi. 

Þykjast þeir vita betur en heimamenn í Síberíu um málið, og að það, sem falsaðar myndir og mælingar gefi til kynna, séu áróður og rugl 40 þúsund fífla í París."

Stór landsvæði í Síberíu að þiðna

Fer Boeing 737 Max sömu leið og Comet og Pinto?

Það er erfitt fyrir þá, sem fyrir utan standa, að átta sig á því nákvæmlega hvernig Icelandair fer á endanum út úr viðskiptum sínum við Boeing verksmiðjurnar varðandi Boeing 737 Max. 

Sviðsmyndin virðist sú, að félagið muni halda eftir nokkrum þotum en geta losað sig við meirihluta þeirra, sem átti að kaupa. En síðan er spurningin um not nýju þotnanna.  

Í 40 mínútna athyglisverðu viðtali við einn af elstu erlendu flugstjórunum, sem flogið hafa Boeing þotum í marga áratugi færir hann að því sterkar líkur, að dagar þessara þotna séu taldir og hafi raunar verið það allt frá því að ákveðið var að framleiða þær árið 2011. 

Ástæðan sé einföld: Þrátt að fyrir nýtískulegt yfirbragð blasi við farþegum þegar flogið er með þessari vél, sé hún í raun bútasaumur á meira en 50 ára gamalli vél, og sú elsta, sem seld sé. 

Þetta er svipuð skoðun og sett var fram hér á síðunni í upphafi vandræðanna með þotuna, að verið sé að reyna hið ómögulega, að tjasla upp á þotu á þann hátt að reyna að troða á hana hreyflum, sem séu alltof stórir fyrir hana og sú viðleitni að komast hjá því að fá nýja tegundarviðurkenningu FAA á henni og leyfi til flugs (certification) sé ekki aðeins orsök allra vandræðannna með hana, heldur ónothæf lausn.  

Skrokkur vélarinnar og stél séu enn í grundvallaratriðum þau sömu og á Boeing 707 fyrir meira en 60 árum, 727 fyrir 57 árum, alls fimm kynslóðum, þar sem öll kerfi þotunnar verða vera af sama meiði og í upphafi. 

Flugstjórinn segist hafa orðið sem þrumu lostinn þegar Boeing gerði síðustu breytingarnar á 737 á tíunda áratugnum og gáttaður á Boeing 737 Max. 

Upphaflega 737 hafi verið næstum helmingi léttari og með helmingi aflminni hreyfla, sem voru mjóslegnir með vindlalagi, en nýjustu hreyflarnir séu allt of stórir og verið að reyna að færa þá ofar og framar á vængina til þess að þeir komist fyrir með þeim afleiðingum að þunga- og afldreifing þotunnar verði alröng í ákveðnum flugstellingum. 

Stjórntæki 737 séu enn í dag jafn handvirk og í upphafi, og til dæmis séu rafknúin "trim" hæðarstýranna mun aflmeiri en handknúið átak flugmannanna á hæðarstýrin. 

Afleiðingin hafi orðið sú, að þegar sjálfvirka MCAS kerfið, sem bætt var við hæðarstýrikerfið, trimmaði vélina í botn, gátu flugmennirnir ekki unnið á móti því að þotan steypti sér sjálf til jarðar. 

Það væri alveg galið að flugvél gæti komist í þá flugstellingu að vera "trimmuð í botn", eins og flugstjórinn gamli orðaði það.

Hann tók sem dæmi það, þegar fyrsta farþegaþotan, De Havilland Comet, reyndist gölluð og nokkrar þeirra fórust. 

Það hefði tekið fimm ár að lagfæra gallana, og auðvitað hefði það kostað nýja tegundarviðurkennningu flugmálayfirvalda. 

Það hefði Comet samt verið orðin úrelt hvað stærðina á skrokknum varðaði, varð aldrei samkeppnishæf og knúði framleiðandann í gjaldþrot. 

Hann tók annað dæmi, bandaríska smábílinn Ford Pinto. Til að nýta takmarka rými var eldsneytisgeyminum komið fyrir í hægra afturhorni bílsins. 

Brátt fóru að verða stórslys á bílnum, vegna þess að ef afturhornið lenti í árekstri, kviknaði í geyminum. 

Hjá Ford voru viðbrögðin þau að áætla hve mörg banaslys yrðu á ári og hvað bætur fyrir þau myndu kosta. Í ljós kom að peningalega var ódýrara fyrir framleiðandann að borga bætur heldur en að breyta hönnun bílsins. Sem sagt: Markaðsleg og peningaleg sjónarmið ofar mannslífum. 

Þetta dugði skammt, hætta varð framleiðslu Pinto eftir níu ár. 

Þess má geta, að fyrsta kynslóð Ford Escort var með bensíngeyminn í afturhorninu, og hér á landi fórst einn maður í árekstri, þar sem bíllinn snerist í hálku á Reykjanesbraut og afturhorn Escortsins skall á bíl, sem kom á móti. 

Flugstjórinn gamli, sem vitnað var í hér að ofan, var ekki bjartsýnn á framtíð Max þotnanna og spáði því, að öllum þeim 787 þotum, sem hefðu verið smíðaðar og stæðu ónotaðar um allan heim, verði fargað. 

Gengi Boeing verksmiðjanna væri tvísýnt. 

Hvort hann verður sannspár, á eftir að koma í ljós. 

Boeing 737 er mest selda farþegaflugvél allra tíma. Pantanirnar á Max voru heimsmet. Flugstjórar létu afar vel af henni. Innréttingin var mjög vel heppnuð, fannst síðuhafa, þegar hann flaug í síðustu ferð Max frá Íslandi til Evrópu, miðað við það að þarna er í raun um að ræða aldursforseta flugvélaflotans með mjóan og þröngan skrokk.

Flugrekendur voru himinlifandi með það að vélin kallaði ekki á dýra þjálfun flugmanna, flugvirkja og annarra, sem höfðu áður flogið 737. Draumavél peningalega.  

En sú ákvörðun, sem tekin var, að stefna með öllum ráðum að þessu síðastnefnda, varð samt ástæðan fyrir öllum vandræðunum. 

 

 

 

 

 

Tveir juku við sig af fimm stærstu

Vegna18 sentimetra lækkun lands gekk sjór til á land vestan við Grindavík.

Fyrir þremur árum sýndu nákvæmar gps mælingar að land á gufuaflsvirkjanasvæðunum á Reykjanesskaganum hefðu sigið um allt að 18 sentimetra. 

Um svipað leyti bárust fréttir af því að sjór gengi á land svið Staðarhverfi vestur af Grindavík.  

40 sentimetra hækkun sjávar sýnist ekki há tala, en þegar um er að ræða yfirborðslag sjávar sem skellur á ströndinni í stórviðrum og er milljarðar tonna á þyngd, munar um það þeim víðlendu svæðum á jörðinni, þar sem land stendur afar lágt.

Á slíkum svæðum standa margar af stórborgum heimsins með hundruð milljóna íbúa. 

Yfirborð sjávar gæti hækkað um 40 sm