Neyðartilvik; grundvallaratriði í flugi, sem vill gleymast.

Svonefnd öryggissvæði við enda flugbrauta er gott dæmi um þá hugsun í flugreglum, að ef það er rétt ályktun og nauðsynleg, sem flugstjóri verður að taka í neyðartilviki, geti verið nauðsynlegt að aðrar og minna nauðsynlegar reglur þurfi að víkja fyrir neyðinni. 

Frægt dæmi var sú ákvörðun Sullenbergers flugstjóra Airbus þotu sem fékk fuglahóp inn í hreyflana svo að þeir stöðvuðust og eyðilögðust skömmu eftir flugtak í New York , að nauðlenda frekar á Hudson ánni inn en að að beygja í aðra átt og lenda annað hvort á La Guardia flugvelli eða Teteboro flugvelli.

Í upphafi leit það illa út fyrir flugstjórann að hafa frekar lent á fljóti heldur en að lenda á flugvelli. 

Með eftirlíkingum af fluginu í flughermum kom í ljós, að hann hefði getað snúið við og lent farsællega. 

Málið snerist hins vegar alveg við þegar það kom í ljós vegna fyrirspurna flugstjórans, að það tókst ekki að gera þetta fyrr en eftir 19 tilraunir. 

Og það, þótt gert var ráð fyrir að ákvörðun væri tekin samstundis þegar fuglarnir eyðilögðu hreyflana, nokkuð, sem var ómögulegt að gera í aðstöðu flugstjórans. 

Þegar Patreksfjarðarflugvöllur var lagður niður var töluverðum fjármunum, á aðra milljón króna, varið til þess að skemma hann svo mikið að hann yrði örugglega aldrei framar lendingarstaður. 

Er þar um að ræða svipað og nú er gert á SV-NA braut Reykjavíkurflugvallar. 

Að sjálfsögðu þarf að merkja það vel ef völlur er tekinn af skrá, svo að flugmenn viti það. 

En það má setja spurningarmerki við það að viðkomandi mannvirki sé kyrfilega eyðilagt og þar með komið í veg fyrir það, að hann geti nýst í sannanlegri neyð. 

Hvað Patreksfjarðarflugvöll snertir ber að gæta að því, að margar flugvélar hafa bæði flugeiginleika og eru sérstaklega tryggðar til þess að lenda á stöðum sem samkvæmt skilmálum tryggingarinnar standast ákveðnar kröfur. 

 

 

Ekki lengur flugbraut

1 á móti 15 kunnuglegt hlutfall á milli fallinna.

Í þeirri átakahrinu, sem nú er hafin milli Ísraelsmanna og Palestínumann, glyttir stras í kunnuglegt hlutfall. Það er hlutfallið á milli fallinna, sem var yfirleitt þannig í fyrri hrinum, að fyrir hvern fallinn Ísraelsmann af völdum eldflaugaskota Hamas væri það næstum því eðlilegt að Ísraelsher dræpi í það minnsta 15 Palestínumenn. 

Hugsanlega gætu lokatölur orðið 100 gegn jafnvel 2000. 

Sérkennileg kenning lætur nú talsvert fyrir sér fara á samfélagsmiðlum, sem sé sú, að þessi fjöldadráp séu Palestínumönnum einum að kenna, því að þeir reyni allt sem þeir geti til þess að hjálpa Ísraelsmönnum til að drepa sem flesta og gerðu líka allt sem þæir gætu til þess að ísraelskar eldflaugar og sprengjur dræpu sem allra flesta og yllu sem mestu tjóni.

Það væri ástæðan fyrir því að ekkert eldflaugaloftvarnakerfi væri á landsvæði Palestínumanna.  

Ekki fylgir þessari sögu hvernig og hvar Palestínumenn gætu fengið fé, mannskap og aðstöðu til þess að koma sér upp neinu vopnabúri í líkingu við best vopnuðu þjóð í heimi, miðað við mannfjölda. 

Möguleikinn á slíku er varla meiri en að Palestínumenn eigi möguleika á að koma sér upp kjarnorkuvopnabúri eins og Ísraelsmenn. 

Og einnig hvernig það væri hægt í ástandi þar sem önnur þjóðin heldur hinni í innilokaðri herkví og hefur hernumið landið í 53 ár. 

Enginn endir í augsýn

Útverðirnir eru grænir. Ísland var grænt í lok 14. aldar.

Grænland, Ísland, Færeyjar, nyrðri hluti Noregs og Finnland eru græn á korsti Sóttvarnarstofnunar Evrópu. 

Þetta eru útverðir Evrópu í norðri og ekki í fyrsta skipti sem Ísland er grænt á tímum hrikalegrar drepsóttar. 

Þegar svarti dauði komst loks til Íslands 1402 hafði landið verið "grænt", sloppið í nokkra áratugi við drepsóttina, og í eitt skiptið á þann einfalda hátt, að ekkert var siglt til landsins og þeir sem þó lögðu af stað, lifðu siglinguna ekki af. 

Gildi hamlandi aðstæðna í flutningum til og frá landinu hefði því átt að vera öllum ljós fyrir ári, þegar virtist yfirsjást það með þeim afleiðingum að nýjar bylgjur komust á kreik hér.  

Ísland aftur grænt

Frábær hugmynd og heppnishittni, en fyrstu dagana sést gosstaðurinn ekki.

Það var frábær hugmynd, eftirfylgni og verðskulduð heppni að Rebekka Guðleifsdóttir náði jarðeldinum, í Geldingardölum inn á fasta mynd sína á myndavél í sjónlínu frá heimili sínu í Hafnarfirði og hafði síðan gosgíginn sjálfan í sjónlínu frá 23. mars eftir því sem hún segir frá. 

En þann dag og síðan eftir það þegar skyggni hefur leyft, hafa gígurinn og eldurinn sést og komið inn á mynd. Stækkun gíganna og hækkun, nú síðustu dagana og vaxandi eldhryðjur og strókar njóta sín þvi vel þá daga sem skyggnið er nægilegt. 

Vegna þess að ekki var bein sjónlína að upptökustaðnum í byrjun, eftir því seme best verður séð, sást það ekki 19. mars klukkan 21:30, þegar eldurinn braust allra fyrst upp úr auðri og myrkvaðri jörðinni og er því engin mynd til af því á því augnabliki.

Eina hreyfimyndin af blábyrjun eldgoss hér á landi, er því frá Kröflugosi haustið 1984, þegar myndavélin er í gangi og landið almyrkvað, en síðan brýst glóandi eldstrókur eins og hnífsoddur upp í gegnum jörðina, síðan annar skammt frá og síðan koma fleiri sem smám saman hækka og tengjast saman unz þeir eru orðnir að skörðóttum nokkra tuga metra háum og meira en kílómeters löngum eldvegg. 

 

Myndaði Keili daglega og svo hófst gos

Milliskref yfir í algera aðilavæðingu.

Í viðtengdri frétt á mbl.is koma fjórar persónur hið minnsta við sögu en gætu verið fleiri. 

Gætu allar verið af sama kyni eða bara sumar.  

Hér eru persónurnar nefndar í þeirri röð, sem þeirra er getið. 

1. Lögregla. Ekki er getið um kyn né fjölda, en orðið lögregla er kvenkyns, hún lögreglan. 

2. Manneskja. Lögreglu er tilkynnt um að manneskja sé að reyna að brjótast inn í hús. Orðið manneskja er kvenkynsorð en karlar geta jú líka verið manneskjur.  

3. "Maðurinn." Nánar tiltekið "maðurinn, sem tilkynnti." Orðið er karlkynsorð, en konur eru jú líka menn. 

4.  "Annar." Nánar er tiltekið í fréttinni, að þessi maður hafi "ásamt öðrum" verið búinn að handtaka "viðkomandi." Ekki er þess getið hvort "ásamt öðrum" eigi við einn eða fleiri, karla eða konur og því síður skýrist hvort "viðkomandi" sé kona eða karl, konur eða karlar. 

Ofangreint dæmi sýnir í hvaða ógöngur meðferð íslensks máls ratar í vaxandi mæli. 

Svo langt ganga þessi vandræði, að sífellt verður það tíðara að gripið sé til orðsins "aðili" til þess að slétta þetta allt út á einu bretti með allsherjar aðilavæðingu.  

Þá þarf ekki lengur að segja "að vera maður með mönnum" heldur "að vera aðili með aðilumm."

Ekki: Maður er manns gaman, 

heldur

aðili er aðila gaman. 

Annars er hann aðilafæla og ekki aðilum sinnandi. 

Nú þegar hefur orðið björgunaraðilar útrýmt nær öllum öðrum orðum sem notuð eru um björgunarmenn. 

Ráðherrar munu líklega hverfa og breytast í "ríkisstjórnaraðila." 

Forsætisráðherra verður "forsætisríkisstjórnaraðili."

Forseti Íslands verður fyrirsæta Íslands?  Ja, því ekki? Eða fyrirsætuaðili?

Og Agnes biskupsaðili. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

'

Handsömuðu manneskju og biðu eftir lögreglu

Eftir hverju er beðið? Skorradalur eins og flugvél án belta, flotvesta og útganga?

Í viðtengdri frétt á mbl.is eru rakin nokkur atriði varðandi sívaxandi hættu á stórbruna í vaxandi skóglendi Skorradals. 

Þessi atriði hafa verið ljós um áraraðir og eina breytingin sem skiptir máli, er sú, að eðli málsins samkvæmt vex skógurinn og hækkar og eldsmaturinn vex þar með. 

Nú er vor og þrátt fyrir allt umtalið að undanförnu um þá vá sem þarna vofir yfir, er ljóst, að ekkert verður héðan af gert áður en núverandi þurrkum linnir og eðlegt sumarveður gengur í garð. 

Þá vill þetta ef að líkum lætur gleymast þangað til eitthvart næsta vor komi þurrkar og umræðan fari enn einu sinni af stað; með engum árangri eins og venjulega. 

Búið er að margrekja hvernig málum er háttað árum saman og af þeirri hrollvekjandi lýsingu sést, að litlu skiptir þótt í fyrsta sinn í sögunni sé lýst yfir nýrri skilgreiningu um rautt hættuástand eða neyðarástand meðan raunverulegar aðgerðir og úrbætur eru ekki framkvæmdar og það strax. 

En þessi stórfellda vanræksla samsvarar því að í hverri flugferð á milli landa lýstu flugfreyjur skilmerkilega yfir því fyrir framan farþegana hvernig nota skuli neyðarútganga, flotvesti, sætisbelti og súrefnistæki en hins vegar væri flugvélin ekki búin neinu af þessu. 

Slíkt ástand yrði að sjálfsagt fordæmt og viðkomandi flugvél kyrrsett. 

Í fluginu og mörgu öðru gildir nefnilega svonefnt lögmál Murphies að geti eitthvert atriði farið úrskeiðis, muni það gerast. 

Við það má bæta, að menn fá yfirleitt engu um það ráðið hvenær þetta gerist og að flugstjórar geta ekki valið sér þann tíma þegar bilanir verða. 

Gróðureldar ógn og Skorrdælir uggandi

Furðulega þröng sýn hjá framsýnum mönnum.

Þegar stóriðjubylgjan reis sem hæst hér á landi í kringum tvær stærstu virkjanir landsins, sem risu á sama tíma, sýndist það eina í stöðunni til þess að koma viti fyrir hið vitfirrta efnahagslíf andsins vera að snúa við blaðinu og athuga þann möguleika að hætta við risaálver í Helguvík og á Bakka en taka í staðinn inn mun skaplegri notendur, gagnaver. 

Þau gætu skapað betur borguð störf á grundvelli mun meiri tekna miðað við orkunotkun.   

Úr varð að gagnaver risu suður með sjó og við Blönduós og þegar Hrunið dundi yfir sátu þau eftir en risaálverin tvö voru aldrei reist. 

En ekki liðu hins vegar mörg ár þar til ný græðgisbylgja reis, rafmyntaæðið. Það hefur út í frá fengið flug með því að boðin eru þau býsn af ofsagróða af rafmyntabraski að það er fyrir ofan skilning venjulegs fólks að skilja, hvernig allir geti orðið nilljarðamæringar án þess að neinn tapi á æði.  

Elon Musk verður að teljast í hópi með framsýnna frömuða á okkur tímum, þótt ekki væri nema fyrir rafbílaforystu hans, en með yfirlýsingu um að Tesla myndi gefa grænt ljós á notkun rafmyntar í sölu nýrra Tesla bíla brá svo við að hlutabréf í rafmyntarfyrirtækjum rauk upp úr öllu valdi.  

En nú virðist Musk vera að sjá að sér eftir að hann hefur skoðað betur hvaða afleiðingar veldisvöxtur rafmyntarfyrirtækja muni hafa á grunnþáttinn í framleiðslu Tesla, sem er að minnka notkun jarðefnaeldsneytis. 

Hraðvaxandi orkuþörf bitcoin og annarra rafmynta ber í sér helstu einkenni mestu hrakfara, sem efnahagssaga síðustu 95 ára, heimskreppunnar sem skall á i október 1929 og bankakreppunnar 2008. 

Þegar við það bætist ofvöxtur orkufreks sviðs fjármála með sóun á dýrmættri orku er Musk vonandi að átta sig á megin atriðum þessa nýja sápukúluæðis. 

Bitcoin hríðfellur eftir tilkynningu Musks

Veiran var látin ráða ferðinni, sérfræðingar hunsaðir.

Undanfari kórónaveikifaraldursins fólst meðal annars í því að rífa skipulega niður allt traust á vísindasamfélagi heimsins og sá tortryggni í þess garð.

Rakið hefur verið ítarlega eftir á hvernig fróðustu visindamennirnir á sviði veirurannsókna og faraldra reyndu strax í janúar að fá yfirvöld til þess að grípa strax varna, en komu alls staðar að lokuðum dyrum. 

Aðgerðarleysið byggðist meðal annars á ótrúlegri tregðu til þess að greina ástandið með skimunum og smitrakningum, og síðan voru ályktanir valdamanna og stofnana um að engin hætta væri á ferðum, dregnar á alröngum forsendum. 

Þetta einkenni þessa stórmáls sást allt frá byrjun í Kína og færðist í aukana þegar veiran var að breiðast út í öðrum löndum. 

Heimsfaraldurinn laut svipuðum lögmálum og hernaður, stórstyrjöld milli skæðra herskara veiru og alþjóðahers heilbrigðisstarfsfólks og vísindamanna. 

Það er viðurkennt lögmál í hernaði, að sá aðilinn sem ræður atburðarásinni er sigurvænlegur, en fyrstu vikur faraldursins var engu líkara en að þeir, sem áttu að grípa til varna, gerðu hvað þeir gætu til þess að lofa faraldrinum að ná meira en mánaðar forskoti. 

Í frásögn í 60 mínútum er því lýst hvernig lítill hópur vísindamanna fór sjálfur í persónulega herferð til þess að fá þessum hræðilegu aðstæðum breytt, og hvernig það var víða jafnvel þannig, að í stað þess að búið væri að skima og ná í upplýsingar um raunverulegt ástand, tafðist það dögum og jafnvel vikum saman að kalla þessar upplýsingar fram. 

Á meðan þetta ástand varaði hafði veiran ekki aðeins það forskot að ráða ferðinni og koma því til leiðar að sóttvarnarliðið gæti ekki komist úr þeirri stöðu að vera sífellt að bregðast við úreltum upplýsingum, heldur var slíkt ástand magnað upp með töfum og undanbrögðum. 

Þáttur Bandaríkjaforseta var kapítuli út af fyrir sig hvað varðaði það að allt málið snerist um meinta herferð Kínverja til þess að koma í veg fyrir endurkjör forsetans. 

Fyrst hamaðist hann við að fullurða að þetta væri ekki alvarlegra en venjulegt kvef. 

Þegar loksins, allt of seint, hið sanna fór að koma í ljós, sneri hann við blaðinu og sagðist stefna að því að verða sá forseti sem hefði bjargað sjálfur og óstuddur fleira fólki en sem svaraði föllnum hermönnum í öllum styrjöldum Bandaríkjamanna. 

Þessa útkomu fékk hann á þann veg að samkvæmt verstu spám, gætu meira en tvær milljónir Bandaríkjamanna fallið i valinn, en ef þeir yrðu innan við milljón hefði hann bjargað meira en milljón! 

 

Röð mistaka leiddi til heimsfaraldursins

Sérkennilegt og snúið umhverfi í alþjóða hnefaleikum.

Þegar hnefaleikarar hafa komist í fremstu rðð í atvinnuhnefaleikum hafa þeir margir hverjir orðið að glíma við og beygja sig fyrir sérkennilegum aðstæðum, til dæmis að keppa undir öðrum merkjum en síns eigin heimalands. 

Mörg dæmi eru um þetta. Pólverjinn Andrew Golata var í fremstu röð í hnefaleikum, en varð að búa í Bandaríkjunum og æfa og keppa þar undir stjórn þekkts bandarísks þjálfara. 

David Tua náði á ferli sínum að verða áskorandi í þungavigtinni og hélt ætíð á lofti uppruna sínum frá Samoa í Ástralíu. 

Klitschkobræður voru um áraraðir í sérflokki í þungavigt í hnefaleikum og héldu mjög á lofti uppruna sínum, fæddir og uppaldir í Úkraínu, en urðu á svipaðan hátt að rækta feril sinn í Þýskalandi. 

Líklega hefur enginn norrænn íþróttamaður orðið eins heimsfrægur á einni nóttu og Ingemar Johansson, þegar hann varð fyrsti og eini Norðulandabúinn, sem varð heimsmeistari í þungavigt 1959. 

Þá höfðu Ameríkumenn einokað þennan titil frá upphafi vega á 19. öld að undanteknum tveimur árum á fjórða aratugnum sem Ítalinn Primo Carnera var meistari.  

Munurinn á ólympískum hnefaleikum og atvinnumannahnefaleikum er enn talsverður, en þó hefur starfsumhverfi atvinnunhnefaleikanna mildast eitthvað, svo sem með því að stytta hámarkslengd bardaga um þrjár lotur, úr 15 lotum í 12.

Þess vegna ekki óeðlilegt, að sérstaða Íslands með Norður-Kóreu sé íhuguð og metin að nýju, jafnvel þótt niðurstaðan kunni að verða óbreytt ástand. 

Þess má geta, að á æfingum í atvinnuhnefaleikum eru notaðir sams konar hjálmar og í ólympískum hnefaleikum, en rétt er munað, er ákvæði í bannlögunum íslensku um það að ekki megi einu sinni æfa slíka hnefaleika. 

Gunnar Nelson hefur verið dæmi um Íslending sem hefur keppt í harðri bardagaíþrótt erlendis og hefur tekist að halda þjóðerni sínu og uppruna á lofti þrátt fyrir að íþrótt hans sé að sumu leyti harðari og blóðugri en hinir hefðbundnu hnefaleikar. 

Ísland og Norður-Kórea sér á báti

Ali, Frazier og Pattersen rötuðu ekki í hornin.

Það þarf ekki steranotkun til að hnefaleikarar rati ekki í hornin, enda segir sú magnaða hnefleikakona Valgerður Guðsteinsdóttir það alls ekki í viðtengdu viðtali. 

Frægustu hnefaleikarar sögunnar hafa orðið fyrir því að verða svo vankaðir eftir rothögg, að þeir vissu ekki hvar þeir voru staddi. 

Þegar Henry Cooper sló Muhammad Ali óvænt í gólfið á Wembley 1963, vissi Ali ekkert hvar hann var staddur. Bjallan glumdi og hann var leiddur í hornið sitt, en stóð jafnharðan upp af stólnum og ætlaði inn í næstu lotu.  

Joe Frazier vissi heldur ekkert hvar hann var stadddur eftir ægilegt upphögg George Foreman sem sendi hann í gólfið til þess eins að vera sleginn niður ítrekað eftir það í þeim stutta bardaga. 

Verst var þetta fyrirbrigði kannski þegar Ingemar Johansson sló Floyd Patterson niður með "Ingo´s bingo", hinum fræga hægri krossi, í bardaga um heimsmeistaratitilinn 1959, svo að Patterson vissi hvorki í þennan heim né annan, heldur slagaði rænulaus í áttina að vitlausu horni, svo að Ingó varð að elta hann til að slá hann aftan frá í einhverri ljótustu atburðarás í sögu hnefaleikanna. 

Þá þegar hefði dómarinn átt að vera búinn að stöðva bardagann strax, því að alls var Patterson slegin niður sjö sinnum. 

Þetta var í eitt af þeim mörgu skiptum sem Patterson þurfti að þola mikla höggahríð og heilaskemmdum af þess völdum var kennt um það hvernig hann lést um aldur framl. 

Þá hafði hann verið í stjórn virtra íþróttasamtaka um árabil og sagði sig ekki úr stjórninni fyrr en svo var komið fyrir honum, að hann mundi ekki hvern hann hafði sigrað í lokabardaganum, sem færði honum heimsmeistaratitilinn, þá yngsta heimsmeistara í sögu þungavigtarinnar. 

Rataði ekki í hornið sökum steranotkunar