Styður kenningu Jóns Jónssonar um afdrif Knebels og Rudloffs 1907.

Jón Jónsson jarðfræðingur setti fram í hárri elli kenningu um hið dularfulla hvarf Þjóðverjanna vísindamannanna Walters von Knebels og Max Rudloffs sumarið 1907.

Þeir voru í vísindaleiðangri, sem kenndur var við Knebel þegar þeir og bátur þeirra hurfu sporlaust, en af þeim fannst aldrei tangur né tetur, þrátt fyrir leit, bæði 1907 og í leitarleiðangri árið eftir. 

Jón taldi að flóðbylgja frá hruni niður í vatnið hefði hvolft veigalitlum báti þeirra og þeir drukknað.

Vatnið var kalt og likin hafa sokkið til botns.

Jón taldi mögulegt að sjá, hvar jarðfall hefði orðið, og taldi að ekki hefði þurft stórt hrun til að granda bátnum, sem var úr segli og lekur.  

Minnisvarði um Knebel og Rudloff er í Öskju og þykir hafa verið reimt af þeirra völdum á þessum slóðum æ síðan.

Líkt og varðandi hvarf Reynistaðabræðra og fund vettlings Jóns Austmanns fóru strax af stað miklar sögur og kenningar um hvarfið, meðal annars þess efnis að hinir horfnu hefðu verið á lífi hálfum mánuði eftir að talið var í upphafi að þeir hafi horfið.  

í Öskju þykir mörgum sem þeir séu komnir í návígi við frumsköpun jarðarinnar og þangað var farið með bandarísku tunglfarana til æfinga áður en þeir fóru í fyrstu ferðina til tunglsins.

Ég reyndi að orða þetta í einu erindanna í ljóðinu "Kóróna landins" á þennan hátt:

 

Beygðir í duftið dauðlegir menn

dómsorði skaparans hlíta.

Framliðnar sálir við Öskjuvatn enn

sig ekki frá gröf sinni slíta.

Tunglfarar upplifa ósköpin tvenn;

eldstöð og skaflana hvíta.

Alvaldsins sköpun og eyðingu´í senn

í Öskju þeir gerst mega líta.

 

Höll íss og eims,

upphaf vors heims,

djúp dularmögn,

dauði og þögn.  

50 milljóna rúmmetra skriða

Íslendingur mælti fyrir tveimur frjálsum ríkjum í Palestínu.

Vinátta Íslendinga og Ísraelsmanna átti upphaf sitt í því að Thor Thors hjá Sameinuðu þjóðunum bar þar fram tillögu um stofnun tveggja jafn rétthárra ríkja í Palestínu, ríki Gyðinga og ríki Palestínumanna.

Þetta er staðreynd sem ekki má gleymast, þótt liðinn sé hálfur sjöundi áratugur síðan.  

Það var því fyllilega rökrétt þegar Íslendingar voru í fararbroddi þjóða sem viðurkenndu sjálfstæði og tilvist Palestínu í hitteðfyrra.

Þess vegna er núverandi ástand óviðunandi að aðeins annað ríkið njóti raunverulegs sjálfstæðis og sé með hitt hernumið og/eða í herkví og haldi því í heljargreipum kúgunar fádæma hernaðarlegra yfirburða.  

Það var ekki sú skipan mála sem Thor Thors mælti fyrir á sínum tíma.  

 

„Krefjumst frjálsrar Palestínu“

Því skítugra og óhagkvæmara, því betra.

Fróðlegur pistill Haraldar Sigurðssonar um fyrirhugaða sólarselluverksmiðju á Íslandi og viðbrögðin í athugasemdum við honum ættu ekki að koma neinum á óvart. 

Í fimmtíu ár hafa verið predikuð nokkurs konar trúarbrögð hér á landi gagnvart hinum ginnheilaga "orkufreka iðnaði".

Með aðferð Orwells í bókinni 1984 er búið að breyta raunverulegri merkingu orðsins, sem þýðir að sjálfsögðu iðnað með eins miklu orkubruðli og mögulegt er, í svo jákvætt hugtak, að Íslendingar bjuggu til efahagsþenslu með kreditkortum sínum 2002 og stórir ameríski pallbílar streymdu til landsins við undirskrift samninga við Alcoa, þótt ár væri þangað til framkvæmdir hæfust við Kárahnjúkavirkjun.

Um leið og útlendingur birtist með hugmynd um að reisa hér skítuga og orkubruðlandi verksmiðju slefum við eins og hundar Pavlovs, sem sýndu slík viðbrögð bara við það að nafnið kjöt væri nefnt.

Sólarselluverksmiðjan er alls ekki fyrsta slíka hugmyndin sem við viljum stökkva samstundis á.

Fyrir sex árum hófst mikil gyllingarherferð fyrir því að reisa tvær risaolíuhreinsistöðvar á Vestfjörðum sem myndu "bjarga Vestfjörðum."

Ég fór til Noregs til að kynna mér málið og kvikmynda dýrðina og þar kom í ljós að í 20 ár hafði engin vestræn þjóð vilja reisa slíka verksmiðju. Það vildi enginn hafa slíkt skrímsli nálægt sér.

Um svipað leyti slefuðu menn yfir hugmyndum um súrálsverksmiðjur hér á landi. Þær eru að vísu botninn á sóðaskap í iðnaði, sem enginn vill reisa hjá sér í nágrannalöndunum. 

1995 sendu íslensk stjórnvöld bænaskjal til helstu stóriðjufyrirtækja heims þar sem grátbeðið var um að selja þeim orku "á lægsta orkuverði heims með sveigjanlegu mati á umhverfisáhrifum".

Þokkalegur bísness það.

Í athugasemd við pistil Haraldar er þrætt hressilega fyrir eðli sólarsellufyrirtækisins og skuggalegan feril þess. og fullyrt að sólarselluverksmiðja þess hér á landi myndi ekki menga meira en meðal kúabú og nota sáralitla orku.

Slíkt kemur heldur ekki á óvart.

Fyrir rúmum áratug var fullyrt að búið væri að ganga tryggilega frá því að Hellisheiðarvirkjun myndi ekki menga neitt, og starfsemin felast í "hagkvæmr nýtingu hreinnar og endurnýjanlegrar orku."

Í dag er virkjunin mest mengandi fyrirtæki Íslands með meiri mengun en álverin, aðeins 15% orkunnar nýtist en 85% fer ónýtt út í loftið, og aflið er þegar byrjað að dvína, enda aldrei gert ráð fyrir meiri endingu þess en í nokkra áratugi.  

Við veljum okkur ekki náttúruhamfarir og vá.

Síðan í Kröflueldum 1975-1984 hefur verið fremur rólegt á eldvirka svæðinu fyrir norðan Vatnajökul. Það hafa að vísu komið hlaup í Jökulsá á Fjöllum, - eitt þeirra tók af brú niður í Öxarfirði, og alvarlegt hópslys varð í Hólsselskíl norðan við Grímsstöðum á Fjöllum fyrir um 17 árum, en að öðru leyti hefur ekkert gerst þar í líkingu við Öskjugosið 1875.

Flugbraut við Grímsstaði á Fjöllum sannaði gildi sitt í hópslysinu þegar ekki var hægt að fá þyrlu til björgunarstarfa, og Twin Otter flugvél frá Akureyri flaug með slasaða frá Grímsstöðum til Akureyrar.

Að öðru leyti hefur engin sérstök náttúruvá verið eða stórslys orðið á svæðinu og því allt með kyrrum kjörum þar árum og áratugum saman. Þó kom löng djúpskjálftahrina 20 kílómetra frá vellinm 2007-2008 og síðan hafa verið viðvarandi skjálftar á því svæði fjölmargra og fjölbreytilegra eldstöðva. 

En skriðan mikla í Öskju sýnir að á Íslandi er ekki hægt að velja sér náttúruvá eða hamfarir.

Hekla getur hvenær sem er gosið með aðeins klukkustundar fyrirvara og umferð ferðamanna er orðin það mikil um allt land, að huga þarf að öryggi þeirra hvar sem er.

Flugbraut er í Herðubreiðarlindum en þegar vindur stendur af fjallinu getur hún verið hættuleg eða ófært til lendingar þar. Brautin er þar að auki á flötum bakka Jökulsár á Fjöllum  sem flóð getur farið um.

Hvorugt, sviptivindar né flóð ógna hins vegar eina skráða og viðurkennda flugvellinum á svæðinu, Sauðárflugvelli, og fimm flugbrautir hans, alls 4,7 kílómetra langar þar af tvær nógu langar fyrir Fokker F50, Lockheed Hercules og Boeing C-17 Globemaster, tryggja að hliðarvindur geti ekki orðið til trafala. 

Allt í kringum völlinn móta eldvirkni og hamfarir landið og stórir atburðir geta orðið hvenær sem er.  

Enginn opinber aðili telur sér skylt að viðhalda þessum flugvelli í sem bestu standi og uppfylla ströngustu kröfur um svo stóran flugvöll.

Ég veit ekki hve lengi einn aldraður einstaklingur getur það, svo langt frá Reykjavík sem völlurinn er og kostnaðarsamt að vera bæði ábyrgðarmaður og umsjónarmaður hans.

Völlurinn er í kjördæmi forsætisráðherrans en það hefði líkast til verið flokkað undir spillingu ef leitað hefði verið til ráðuneytis hans um styrk, hvað þá ef svar hefði fengist með sms-skilaboðum.  

 

 

 

  

 

Vígalegur mökkur steig til himins

Hvers vegna endalaust þetta langa og leiðinlega orð, "áhafnarmeðlimir"?

Íslenska á gott heiti yfir hermenn á herskipi. Þeir eru sjóliðar. Sams konar heiti yfir þá, sem starfa um borð í flugvélum, er flugliðar. 

Um borð í bátum og skipum starfa skipverjar.

Öll þessi orð eru stutt og hnitmiðuð, aðeins þrjú atkvæði.

Nei, það virðist í gangi herferð til að útrýma þeim og troða inn í staðinn hinu langa, leiðinlega og ónákvæma orði áhafnarmeðlimir, sem er sex atkvæða orð, tvofalt lengra en ofangreindu heitin.

Og orðið áhafnarmeðlimur segir út af fyrir sig ekkert um það á hvers konar samgöngutæki þessir áhafnarmeðlimir vinna.

Hve oft skyldi ekki hafa verið reynt að hamla gegn þessari hrörnun og geldingu málsins?

Á að trúa því að orðskrípið áhafnarmeðlimir muni drepa af sér góðu, stuttu heitin, sem bæði eru helmingi styttri og hnitmiðuð að öllu leyti? 

99 ölvaðir flugmenn stöðvaðir

Síðan hvenær varð þetta líka leyndarmál ?

Frá upphafi stóriðju á Íslandi hefur orkuverðið til hennar verið leyndarmál, sem ekki mátti segja þjóðinni, eigendum Landsvirkjunar, frá. 

En ævinlega hefur það verið tilgreint að orkuverðið hafi verið tengt við markaðsverð á áli hjá álverunum.

Nú bregður svo við að ekki fást svör við því hvort í samningum við kísilver verði tenging við heimsmarkaðsverð á kísil eða annarri hrávöru.

Í loðnu svari er þess getið að hugsanlega muni þurfa kísilverðtengingu til þess að "fá fyrirtækin til landsins."

Sama var sagt um tenginguna við álverðið á sínum tíma, sem núverandi forstjóri gagnrýndi.

Þetta hringir gömlu bjöllum um að ekki sé allt sem sýnist. Af hverju er ekki svarað af eða á?  

Tjá sig ekki um kísilverðstengingu

Þjóðarskömm, hvert sem litið er.

Fyrir 15 árum sagði Ulrich Munzer, þýskur prófessor og Íslandsvinur, sem kemur með nokkra tugi nemenda sinna árlega til Íslands, að þá væri ástandið við Geysi þjóðarskömm. Já, það eru 15 ár síðan. 

Á umbrotasvæði Kröfluelda blasir við vaxandi þjóðarskömm. Þótt lagðir hafi verið göngupallar á Leirhnjúkssvæðinu eru bílastæði við sprengigíginn Víti orðin allt of lítil. Fyrir rúmum áratug lofaði Landsvirkjun því að skemma ekki þennan annan af tveimur slíkum gígum landsins, - hinn er í Öskju.

Ný bortækni með skáborunum myndi tryggja það.

Loforðið var rækilega svikið, sargað mörg þúsund fermetra borplan og viðkvæmt gróið land fjarlægt við efri brún þessa náttúruundurs og skellt þar niður borholu með tilheyrandi gufuleiðslum. Bílar, sem lagt er á grasflöt fyrir neðan gíginn, eru slæmir, en smámunir miðað við vítavert framferði fyrirtækis í eigu allra landsmanna. 

Landeigendur hafa sett keðju fyrir vegarslóðann frá Víti norður í Gjástykki, að sögn til að verja það svæði fyrir átroðningi.

Annað býr þó líka að baki, einbeittur brotavilji gegn náttúruverðmætinu Leirhnjúkur-Gjástykki, sem á enga hliðstæðu á Íslandi eða í heiminum, eina staðnum þar sem sjást ummerki um og til eru samtíma myndir af sköpun Íslands, þar sem Ameríka og Evrópa aðskildust og nýtt hraun, nýtt Ísland, kom upp í gegnum gjárnar. Þar að auki valið æfingasvæði fyrir marsfara framtíðarinnar.

Nefnd um skipulag miðhálendisins hefur einróma ákveðið að þetta svæði verði sem líkast svæði Hellisheiðarvirkjunar, skilgreint iðnaðarsvæði með tilheyrandi stöðvarhúsi, skiljuhúsi, vegum, borholum, gufuleiðslum og háspennumöstrum og línum.

Það líkar meirihluta landeigendafélags Reykjahlíðar vel. Það fær góða borgun í hendurnar daginn sem skrifað er undir virkjunarsamninga og því hentar það afar vel. til að geta ráðist á Gjástykki í sem mestri leynd, að brjóta lög um óhefta ferð almennings með því að loka aðgengi að því með keðju svo að hægt sé að viðhalda áunnri fáfræði fólks um það.

Formanni félagsins þykir liggja svo mikið við að hann skrifaði þrjár blaðagreinar um nauðsyn virkjunar hér um árið.  

Á meðan Róm brann spilaði keisarinn á fiðlu. Á meðan stundaður er fjölbreytilegur hernaður gegn íslenskum náttúruverðmætum ríkir algert viljaleysi, getuleysi og ringulreið gagnvart vörslu þeirra náttúrugersema um allt land, sem milljón ferðamenn eru komnir til að sjá og leggja með því stærstan skerf allra atvinnugreina í íslenskt þjóðarbú.

Það eru allir svo uppteknir við að græða í gullæði ferðaþjónustunnar. Byggingarkranar þjóta nú upp eins í gróðærinu fyrir 2008, í þetta sinn vegna hótelbygginga.

Einhverjir smáaurar eru látnir hrjóta af ríkisfé til nýrra verndaraðgerða, innan við þúsundasti hluti af gjaldeyristekjunum af ferðamönnum, innan við 0,001% !  

Í þjóðgörðum erlendis er fyrst varið fé í aðgerðir, sem ferðafólkið sér, og það síðan rukkað.

Hér á að rukka strax, án þess að  ferðafólkið sjái að neitt hafi verið gert. Slíkt hugarfar heitir á erlendu máli "take the money and run" og þykir skömm að. Þegar heil þjóð er haldin slíku hugarfari á kostnað komandi kynslóða er það þjóðarskömm. 

Bílahjörðinni beitt á gróið land við Víti

Vildu ekki göng yfir í Fljótin.

Þegar fjallað var um vegabætur á utanverðum Tröllaskaga hér um árið komu tveir möguleikar til umræðu: Héðinsfjarðarleið og Fljótaleið.

Fljótaleiðin hefði legið þannig að frá Siglufirði væri ekið um göng yfir í Fljótin utanverð og innar úr Fljótunum um göng yfir í Ólafsfjörð. 

Fljótaleiðin hafði að vísu þann ókost að leiðin milli Ólafsfjarðar og Siglufjarðar varð 17 kílómetrum lengri en um Héðinsfjarðargöng, 34 í stað 17. 34 kílómetrar þykja ekki mikið á höfuðborgarsvæðinu og eru vel innan þeirra marka, sem eitt atvinnusvæði spannar. 

En að öllu öðru leyti hafði Fljótaleiðin kosti umfram Héðinsfjarðarleiðina.  

Fljótagöngin styttu leiðina frá Siglufirði til Skagafjarðar og suður um til Reykjavíkur um átta kílómetra.

Þau tryggðu heilsárssamgöngur vestur og suður um og afnámu hinn hættulega og vonda veg um Almenninga.

Þeir skópu líka heilsársleið milli Ólafsfjarðar og Skagafjarðar, mun styttri en leiðin er um Héðinsfjarðargöng og hina slæmu Almenninga.

Þau styttu heilsárs hringleið um Tröllaskaga um ca 20 kílómetra og afnámu leiðina um Almenninga.

Þau viðhéldu töfrum Héðinsfjarðar og ævintýralegu aðdráttarafli hans sem eina óbyggða fjarðarins á svæðinu frá Ingólfsfirði á Ströndum til Loðmundarfjarðar á Austfjörðum.

Pólítískir kjördæmahagsmunir og flutningur Siglufjarðar úr Norðurlandskjördæmi vestra yfir í Norðausturkjördæmi réðu miklu um að Héðinsfjarðargöng voru valin. 

Til að aðstoða þingmennina til að tala niður Fljótaleiðina niður var Vegagerðin fengin til að gera að skilyrði að gangamunnarnir Fljótamegin lægju mun lægra en aðrir gangamunnar á landinu.

Það lengdi göngin verulega og gerði þau dýrari.

Meðmælendur Héðinsfjarðarleiðarinnar höfðu yfirburði í aðstöðu til að reka áróður fyrir henni.

Nú þrýsta Siglfirðingar á að fá nyrðri helming Fljótaleiðarinnar frá Siglufirði til Fljóta í viðbót við Héðinsfjarðargöngin.

Á sama tíma er æpandi þörf fyrir göng milli Dýrafjarðar og Arnarfjarðar og vegabætur við norðanverðan Breiðafjörð fyrir landshluta, sem enn er á svipuðu samgöngustigi á landi og í lofti og v var fyrir hálfri öld.

Því var aldrei lofað á sínum tíma að grafin yrðu jarðgöng þvers og kruss um allan norðanverðan Tröllaskaga.

Valið stóð á milli tveggja leiða og hvor kosturinn, sem í boði var, var mjög dýr og á kostnað annarra landshluta.

Úr því að menn vildu ekki göng milli Siglufjarðar og Fljóta þegar þeir gátu fengið þau, er ólíklegt að þeir geti fengið þau í viðbót við Héðinsfjarðargöng.

Því að það er oft þannig, að sá sem vill ekki þegar hann fær, fær ekki það sem hann vill.  

Vegurinn illkeyranlegur

Lidice.

Lidice er lítið þorp nálægt Prag í Tékklandi. Í dag stendur það nálægt þeim stað sem það stóð á vorið 1942, en gamla þorpstæðið er autt, af því að það var jafnað við jörðu.

Þegar Reinhard Heydrich, landsstjóri nasista, einn af háttsettustu valdamönnum þeirra og stjórnandi útrýmingar Gyðinga, var drepinn í maí 1942 töldu nasistar rökstuddan grun um að þáttakendur og vitorðsmenn um árásina á Heydrich væru í þorpinu. 

Þeir réðust því á þorpið, lögðu það i rúst, drápu alla karlmenn yfir 15 ára, alls 184, og fluttu og fluttu á álíka margar konu og börn í útrýmingarbúðir, auk þess sem líklegir vitorðsmenn voru eltir uppi víðar og þeim eytt.  

Nasistar sögðust gera þetta til að hefna fyrir árásina á Heydrich og koma í veg fyrir að svipuð atvik endurtækju sig.  

Í gær var ég að rifja upp hetjuskap Stauffenbergs og vina hans þegar þeir reyndu að ryðja Hitler úr vegi fyrir réttum 70 árum.

Í dag sækir Lidice á hugann. Heimsstyrjöldin síðari býr yfir mörgum umhugsunarverðum atburðum.  

 

Fylgjast með árásunum af Sderot-hæð

15 borplön í stað 5 ?

Túrbínutrix og áunnin fáfræði virka til þess að Þeystareykjavirkjun renni ljúflega í gegn. Túrbínutrixið fólst í því að þegar í upphafi var valdið svo miklum umhverfisspjöllum þar að ekki yrði aftur snúið. 

Síbylja er í umræðunni og fólk heldur það, að virkjunin sé bara ein enn virkjuniun á hálendi Íslands þar sem ekkert sé að sjá nema urð, grjót og sand.

Hið rétta er að þarna var bújörð,  og að Þeystareykir og Bjarnarflag hafa sérstöðu sem háhitasvæði varðandi það að þar eru tún og  mikill gróður, fallegt bæjarstæði með fjöll á báðar hendur. 

Náttúruunnendur fóru fram á það að borsvæðin yrðu höfð sem fæst og að háspennulínan yrði ekki lögð beint yfir merkilegt hraun, sem er vestan við virkjunina og  hefur svipaðar gjár og í Gjástykki.

Hvorugt var tekið í mál.

Línan verður lögð beint yfir hraunstrauminn og gert er ráð fyrir að borsvæðin verði 15 í stað 5.

Ég efast um að Skipulagsstofnun hafi komist upp með það að laga þetta til. Ef farið er fram á slíkt er það flokkað undir öfgar og það "að vera móti öllu og á móti atvinnuuppbyggingu." 

Ástæðan fyrir þessari svartsýni um úrbætur er sú, að Landsvirkjun sveik loforð um að skáboranir við Víti í Kröflu yrðu þannig að sprengigígnum yrði þyrmt.

Í staðinn var borað við efri brún hans og rutt burtu viðkvæmum gróðri þar fyrir fyrir mörg þúsund fermetra borplan.

Sú tilhögun var Landsvirkjun til skammar, sem ekki verður afmáð. Túrbínutrixið svínvirkaði og afleiðingar þess munu blasa við ókomnum kynslóðum.  

Það var ekki eitt heldur allt varðandi Þeystareykjavírkjun, því að til þess að hægt yrði að selja orkuna frá Þeystareykjum svo að virkjuninn rynni ljúflega í gegn voru veittar meiri ívilnanir varðandi kísilver á Bakka en nokkur stjórn Sjalla og Framsóknar veitti á sínum tíma.

 

Framkvæmdir í fullum gangi