Námsafrek hjá Gunnari Inga. Emil Jónsson varð stúdent 16 ára.

Það er að sjálfsögðu afrek að ljúka stúdentsprófi á tveimur árum og ástæða til þess að dást að því afreki Gunnars Inga Lárussonar.

Það rifjar upp fyrir mér að fyrir 97 árum, árið 1918, útskrifaðist Emil Jónsson sem stúdent úr M.R. aðeins sextán ára gamall, eða ári yngri en Gunnar Ingi nú. Það þótti líka óvenjulegt, enda voru stúdentar þá aðeins innan við eitt hundrað á hverju ári en ekki þúsundir eins og nú. 

En að mörgu leyti er ákaflega erfitt og jafnvel ómögulegt að bera þessi námsafrek saman. Sennilega er það miklu meiri lærdómur, sem Gunnar Ingi hefur þurft að tileinka sér og ná valdi á en Emil gerði á sínum tíma. 

En aðstæðurnar voru líka ólíkar og virkuðu í báðar áttir. 

Ýmsir hafa orðið til þess 1918 að leggja nafn Emils Jónssonar á minnið og íhuga, hver ferill hann yrði eftir það. 

Hann varð verkfræðingur ef ég man rétt, en tók síðan snaran þátt í stjórnmálum, settist ungur á þing, varð forsætisráðherra 1958-59 og utanríkisráðherra í Viðreisnarstjórninni 1959.

Formaður Alþýðuflokksins frá 1956-68.

Í bókinni Þingvísum var ein vísa um Emil og greinilega ort sem gárungagrín í formi öfugmæalavísu í leik að skemmtilegum rímorðum. Vona að ég muni hana ennþá rétt 60 árum eftir að ég sá hana.

Leiðari ei leit ég meiri Mammonslappaskemil

eða meiri happahemil 

heldur en þennan slappa Emil. 

Lýkur stúdentsprófi á 2 árum

Það eina, sem tæknin hefur enn ekki getað leyst.

Stórfelld fækkun banaslysa og alvarlegra slysa í umferðinni hér á landi og í öðrum löndum er einkum hægt að rekja til stórfelldra framfara í öryggisatriðum í hönnun og gerð bíla. 

Þannig eru öryggisloftpúðar orðnir allt að níu í einstaka bíltegundum eins og til dæmis hinum ofurstutta Toyota iQ, og meira að segja komnir púðar fyrir hnén. 

En eitt grundvallaratriði er þó enn ekki á valdi bílaframleiðenda, en það eru bílbeltin. Enn hefur ekki verið fundin upp aðferð til að tryggja að bílbeltin séu ávallt spennt. 

En ef þau eru ekki spennt, eru öll hin öryggisatriðin meira og minna ónýt, því að forsenda þess að þau virki eins og til er ætlast, er sú, að fólk sé kyrrt í sæti sínu þegar óhöpp dynja yfir. 

Fyrir um 30 árum var gerð tilraun til þess að útbúa Volkswagen bíla á Bandaríkjamarkaði með beltum, sem spenntust sjálfkrafa og ökumenn gátu hvorki ekið af stað né losað beltin á ferð, en framleiðendurnir urðu að gefast upp á þessari nýbreytni. 

Enn í dag er hægt að undrast hve mikla andstöðu bílbeltin hlutu hér á landi og harma hve mörg mannslíf sú andstaða kostaði. 

Svo hatrömm var þessi andstaða og svo fáránlegir fordómar á sveimi, að um nokkurra ára skeið voru sérstakar undanþágur veittar fyrir að nota þau ekki, byggðar á "séríslenskum aðstæðum", sem voru auðvitað ekkert séríslenskar.

Svona fyrirbrigði virðast gjósa upp hér á landi oft á tíðum, og þá gegn fyrirbærum, sem þegar hafa hlotið sess erlendis eftir rökræna og ítarlega umræðu og reynst vel þar, en virðast framandi fyrir okkur, sem ekki höfum að baki reynslu og umfjöllun en geysumst samt af stað með tilfinningaþrungnum upphrópunum.

Mér kemur til dæmis í hug það sem núna hefur verið í umræðunni, svo sem að það sé fólgin "auðmýking" í því að taka fjárhagslegan þátt í að vernda náttúruverðmæti og byggja upp aðstöðu fyrir ferðafólk.

 

Eru upphrópanir eins og að það sé "skortur á frelsi að fá ekki að horfa ókeypis á eigið land" nú algengar.  

Við hliðstæðar aðstæður erlendis hefur sú umræða verið tekin fyrir löngu, að ferðafólkið, jafnt "heimamenn" sem aðrir, séu "stoltir þátttakendur" ( "proud partner") í því, eins og það er til dæmis orðað á bandaríska náttúrupassanum, að taka þátt í að vernda náttúruverðmæti, sem í raun eru eign alls mannkynsins og heimamönnum hefur verið falið að annast vörslu þeirra, sem þeir eru stoltir af að inna af hendi.

"Experience your America" er þar ritað, sem þýðir það að þessi Ameríka var árið 2002 jafnt mín sem Ameríkananna sjálfra.  

Hér á landi höfum við hins vegar allt á hornum okkar gegn því að þessi leið eða aðrar séu reyndar til þess að afstýra þeirri þjóðarskömm sem fels í versnandi ástandi helstu ferðamannastaða landsins.  

Um helmingur látinna var í belti

Í aðdraganda Hrunsins vorum við með minnstu spillingu í heimi.

Mikil hamingjubylgja leið um íslensku þjóðina hér um árið, þegar alþjóðleg könnun leiddi í ljós að hér á Íslandi ríkti minnsta spilling í heimi, einmitt þegar við fórum með himinskautum í græðgis- og bankabólunni. 

Um síðustu aldamót vorum við í forystuhópi þjóða varðandi umhverfismál þegar Sameinuðu þjóðirnar gáfu út rannsóknarskýrslu um þau mál. Þegar kafað var ofan í skýrsluna sem við gáfum Sameinuðu þjóðunum, kom i ljós að í dálkinum "ástand gróðurs og jarðvegs" setti íslenski skýrslugafinn stafina N/A í þann dálk. 

Það þýddi að engar upplýsingar væri hægt að gefa um ástand gróðurs eða jarðvegs hér á landi og vorum við þara á sama báti og Ukraína, sem eftir Chernobyl-slysið hefur ekki treyst sér til að gefa upplýsingar um ástand jarðvegs og gróðurs þar. 

Var þó Ólafur Arnalds nýbúinn að verða eini Íslendingurinn sem hefur fengið Umhverfisverðlaun Norðulandaráðs, einmitt fyrir brautryðjandaverk varðandi nákvæmar og ítarlegar rannsóknir á ástandi jarðvegs og gróðurs, sem leiddu í ljós, að á okkar landi var versta ástandið sem þekkt var í Evrópu, ef ekki öllum heiminum! 

Að undanförnu hefur íslenska ríkisstjórnin aðeins notið stuðnings rúmlega þriðjungs kjósenda í skoðanakönnunum, en næstum tveir þriðju eru óánægðir með hana. 

Á sama tíma sér maður hér á blogginu miklar þakkir til stjórnarflokkanna fyrir það hve mikla hamingju þeir skapi svo að við erum þess vegna í öðru sæti hvað snertir hamingjusemi og er hagvöxtur í tíð núverandi stjórnar, þótt minni hafi verið en sýndist um tíma, nefndur sem sérstakt verk núverandi hamingjuskapandi stjórnar, sem svona mikil ánægja ríkir með.

Var hagvöxturinn þó byrjaður í tíð fyrri ríkisstjórnar, en auðvitað var hann núverandi stjórnarflokkuum að þakka, að ekki sé nú talað um þá sem réðu ferðinni í græðgis- og bankabólunni fyrir Hrun.  

Ísland næstbest í heimi

Hið íslenska Jukkasjarvi.

Í hinum sænska hluta Lapplands er bærinn Jukkasjarvi. Þegar fyrir áratug voru ferðamenn til Lapplands orðnir jafn margir um vetrarmánuðina og allt árið hér á landi og virtust mótbárur hér á landi varðandi það að kuldi, myrkur, einsemd og löng fjarlægð frá fjölmennustu löndum Evrópu gerði það ómögulegt að fá ferðamenn til Íslands.

Hið skondna var 2005 að ferðamennirnir voru lokkaðir frá Mið- og Vestur-Evrópu til Lapplands um lengri veg en til Íslands og að þeim voru seld fjögur fyrirbæri: Kuldi, myrkur, þögn og ósnortin náttúra.  

Í Jukkasjarvi er frægt íshótel sem dregur að sér hundruð þúsunda ferðamanna á veturna. 

Langvarandi frost á veturna hefur tryggt það að hægt sé að viðhalda þessu magnaða og einstæða hóteli. Raunar mun annað og minna þekkt vera við bæinn Kemi fyrir Kirjálabotni. 

Nú er skammt þangað til ísgöngin og ís-völdunarhúsið inni í Langjökli verði tilbúið og þar verður því hægt að bjóða upp á hliðstæða upplifun við þá sem ferðamenn fá í íshótelimu í Jukkasjvarvi.

Ég kynntist notkun stórra 20 tonna trukka á jökli einum í Banffþjóðgarðinum í Klettafjöllunum Kanadamegin árið 1999 og sýndi í Sjónvarpinu. Síðan eru liðin 16 ár, en Arngrímur Hermannsson hefur verið forgöngumaður fyrir því að smíða miklu betri jöklatrukka hér og nota þá með góðum árangri.  

Á þrjátíu metra dýpi í jöklinum

Sérstaða íslenskra hátíðisdaga.

Íslenskir hátíðisdagar eru um flest svipaðir hátíðisdögum annarra þjóða. Við höfum okkar stórhátíðir af svipuðum toga og aðrar kristnar þjóðir, sérstakan þjóðhátíðardag og baráttudag verkalýðsins 1. maí.

En nokkrir hátíðisdagar hafa sérstöðu og sá elsti þeirra og líklega sá þjóðlegasti sumardagurinn fyrsti, sem hefur alveg sérstaka þýðingu fyrir þjóð, sem býr á mörkum hins byggilega heims eins og stundum er sagt.

Okkur ber því að halda sérstakan vörð um þennan dag.

Nokkrir dagar eru ekki með aldagamla hefð eins og sumardagurinn fyrsti.

Sjómannadaginn fóru menn að halda um allt land um 1940 og á tímabili var hann mesti hátíðisdagur ársins í sjávarbyggðunum á landsbyggðinni.

Eftir lýðveldisstofnun 1944 fór helgi fullveldisdagsins 1. desember smám saman dvínandi, en á síðustu tveimur áratugum hafa tveir íslenskir merkisdagar haldið innreið sína í almanakið í samræmi við nafn og upphaf ljóðs  Snorra Hjartarsonar, "Land, þjóð og tunga, - þrenning sönn og ein,..." en það eru Dagur íslenskrar tungu og Dagur íslenskrar náttúru.

 

Kvennadagurinnn 19. maí er líka dýrmætur og fær vonandi eins veglegan sess á 100 ára afmæli sínu í sumar og unnt er.   

Skátar fagna sumri víða um land

Eru "skólabróðir" eða "bekkjarbróðir" svona slæm orð?

Hingað til hafa orðin"skólabróðir", "bekkjarbróðir", "skólasystir", "bekkjarsystir", "skólafélagi" eða "bekkjarfélagi" þótt vera fullnægjandi lýsing á því fyrirbæri, að fólk sé í sama skóla eða sama bekk.

Þetta eru ágæt og skýr heiti með fallegri hugsun.

En nú virðast þau ekki vera "in" eins og sagt er, því að heitið "samnemandi" sést æ oftar notað, líkt og hin heitin séu ekki til eða svona hallærisleg.  

 

Grunaður um að hafa myrt samnemanda

Ánægjuleg athöfn. Óumdeildir fulltrúar framtíðarlandsins.

Það var ánægjuleg stund, sem notið var í Nauthóli í dag þegar útvaldir voru Varðliðar umhverfisins og veitt verðlaunin Kuðungurinn. 

Ég fór þangað fyrir hönd Framtíðarlandsins, þar sem ég er í stjórn, og uppgötvaði að ég ætti kannski líka að skilgreina mig sem fulltrúa fortíðarlandsins, því að í hópi nemenda í 9. bekk Lágafellsskóla, sem unnu að því að ljúka svo flottu verkefni, að það hlaut Varðliðaverðlaunin, voru tveir dætrasynir mínir, Stefán Kári Ægisson (og Ölmu)  og Birkir Ómar Friðriksson (og Iðunnar), annar með nafnið mitt og hinn með hárið mitt.

Sannkallaðir og óumdeildir fulltrúar framtíðarlandsins ásamt þeim fríða hópi nemenda, sem unnu glæsilegt starf.  

Og skólastjórinn Jóhanna Magnúsdóttir mágkona mín. 

Átak Landsspítalans var ekki síður magnað og gæti þess vegna verið efni í Kastljóssþátt. 

Full ástæða til að óska öllum til hamingju sem að þessu stóðu. 

Verðlaun veitt á degi umhverfisins

Viðskiptaráð: Óánægjan með lægstu launin misskilningur!

Þegar banka- og græðgisbólan blés sem mest út 2007 ályktaði Viðskiptaráð að Ísland væri svo langt á undan öllum öðrum þjóðum í efnahags- og fjármálasnilli að til Norðurlandanna þyrftum við ekkert að sækja. 

Nú fullyrðir ráðið að kjör hinna lægst launuðu og barnafólks hafi batnað svo mikið síðustu ár að þeir sem berjist fyrir bættum kjörum þeirra "ali á óvild í sem mestum mæli."!

Samkvæmt þessu er allt tal um þðrf á að sækja fram til bættra kjara fyrir láglaunafólk og barnafólk byggð á rangfærslum og misskilningi! 

Saka Samfylkinguna um rangfærslur

Róm brennur. "Plan B", hvenær og hve mikið ?

Það hefði átt að vera öllum ljóst fyrir 20 árum að þá þegar var ástand og útlit helstu ferðamannastaða okkar orðin þjóðarskömm. 

Eftir ferðalag um á þriðja tug þjóðgarða og verndaðra svæða 1998-99 kom ég heim í áfalli eftir að hafa séð hinn hrópandi mun á ástandinu hér og erlendis. 

Öll umfjöllun um þetta upp frá því hefur í raun ekki haft nein áhrif, því að ástandið er í hrópandi ósamræmi við allt orðagjálfrið sem engu hefur skilað. 

Að gistináttagjaldið skili 0,02 prósentum af gjaldeyristekjum þjóðarinnar til verndunar og uppbyggingu ferðamannastaða eða einum fimmhundraðasta hluta, er náttúrulega hneisa. 

Talað er nú um "Plan B" og umræðan tekin á nýtt plan í burt frá náttúrupassanum, fyrirbæri sem erlendis er í hugum gesta í þjóðgörðum tákn um að þeir séu "stoltir þátttakendur" ("proud partner") en ekki beittir "auðmýkingu" eins og hér er haft á orði.

Helstu náttúruverðmæti í Bandaríkjunum, landi frelsisins, er í almanna eigu. Hér er einkaeignaréttur á Dettifossi, Námaskarði, Leirhnjúki-Gjástykki, Geysi, Kerinu o.s.frv. "friðhelgur" samkvæmt stjórnarskrá og meira að segja svo friðhelgur, að enginn þorir að minnast á heimild í stjórnarskrá til þess að mestu verðmæti landsins séu í almanna eigu. 

Gisitnáttagjaldið er brandari, komugjöld þvælast fyrir mönnum og ekki tímir fjárveitingavaldið að láta neitt til málanna sem bitastætt er.

Það er spilað á fiðlu meðaan Róm brennur. Það er kaldhæðnislegt ef verkföll með tilsvarandi tjóni fyrir ferðaþjónustuna verður það eina sem getur linað á áníðslunni.  

Uppgjöf kemur ekki á óvart

Af hverju ekki að láta ESB-skákina halda áfram að vera í bið ?

Þegar ESB-aðildarumsóknin var sett á ís fyrir rúmum þremur árum, lá málið kyrrt þangað til því var hleypt upp fyrir rúmu ári og síðana aftur á dögunum. 

Styrmir Gunnarsson og fleiri hafa notað orðið klúður yfir málsmeðferð ríkisstjórnarinnar. 

Sú spurning vaknar nefnilega af hverju ekki var hægt að láta málið kyrrt liggja áfram fyrir ári og fá fram ástand þar sem hvorki var verið að eyðileggja neitt, sem búið var að vinna í samningaviðræðunum, né verið að þvinga núverandi stjórn til að gera það sem hún taldi hindrað af "ómöguleika" við að efna kosningaloforð sín. 

Forsætisráðherra að staða málsins væri þannig, að það væri sokkið og drukknað. 

Það þurfti alls ekki að vera þannig heldur frekar að sigling þess hefði stöðvast á leið þess og það lægi nú við akkeri. 

Svona svipað eins og þegar skák fer í bið eftir 40 leiki, en það er hliðstæða sem kemur upp í hugann. 

Engum dettur í hug að fara að ónýta alla leikina 40, þegar skák fer í bið. 

En þegar sest er að taflborðinu að nýju hafa menn skoðað stöðuna betur og endurmetið hana. 

Ótal fleiri hliðstæður má nefna, svo sem þegar bygging mannvirkja stöðvast og að því leyti kemur upp biðstaða.

Þannig stóð Þjóðleikhúsið fokhelt en óhreyft öll stríðsárin meðan Bretar hertóku það og notuðu sem birgðageymslu.

Engum datt í hug að rífa húsið eða breyta því á meðan þetta ástand varaði.

Annað dæmi: Hér um árið var hafin gerð upphleypts vegar til norðurs frá hringveginum skammt austan við Vatnshlíð, og átti hann að liggja til í átt að Sauðárkróki og tengjast veginum umutanverða Sæmundarhlíð.

Þá var vegurinn um Þverárfjall ekki kominn og leiðin að vestan til Sauðárkróks hefði styst um nokkra kílómetra ef þessi vegagerð hefði komist í framkvæmd og leiðin til syðri hluta Sæmundarhlíðar styst enn meira.

 

Af einhverjum ástæðum var hætt við nýja veginn í miðjum klíðum, þannig að nokkurra kílómetra haft við Skarðsá, sem eftir var að leggja veginn um, var áfram frumstæður jeppaslóði.

Ástæðurnar gætu hafa verið tvær, annars vegar að fjármagn hefur þrotið, eða hins vegar að vegna vaxandi byggðar í Varmahlíð sem miðju dreifbýlisins í Skagafirði yrði Varmahlíð ekki lengur í leiðinni að sunnan og vestan út á Krók og hagsmunir Varmahlíðar því atriði í málinu.

Kannski ollu báðar ástæðurnar því að hætt var við að klára veginn, en það skiptir minna máli nú en þá hvað Varmahlíð snertir, því að með veginum um Þverárfjall er hvort eð er komin styttir leið milli Reykjavíkur og Sauðárkróks.

Eftir stendur nokkurra kólómetra upphleyptur vegarkafli til norðurs frá hringveginum vestan við Vatnshlíð og er dálítið fyndið hvernig hann endar allt í einu, og við tekur 90 gráðu hægri beygja eftir lélegum jeppaslóða.

 

Engum hefur dottið í hug að fara að eyðileggja þennan vegarkafla þótt hann nýtist engan veginn eins og til var ætlast í upphafi.

Hann bíður þarna bara, og gæti nýst ef mönnum dytti í hug að stytta leiðina milli austasta hluta Austur-Húnvatnssýslu út á Sauðárkrók og leiðina frá nokkrum bæjum í Sæmundarhlíð til suðurs.

Auðvitað hefur beina og upphækkaða vegarkaflanum hrakað á mörgum áratugum líkt og vinnan við aðildarumsóknina að ESB myndi smám saman þurfa endurbóta við ef ferlið yrði sett af stað að nýju.

En lang skynsamlegasta útkoman, miðað við það að skákin fór í bið er sú, að staðan í henni sé látin óhreyfð svo lengi sem hléð verður á taflmennskunni. 

ESB bregst við bréfi stjórnvalda