Talað var um að Helgafell væri kulnað eldfjall.

Sú var tíðin að ekkert sást athugavert við það að byggja fimm þúsund manna kaupstað utan í hlíð lítils fjalls í Vestmannaeyjum, sem var með svo augljóst lag eldfjalls, meira að segja gíg á toppnum, að það eitt hefði átt að hringja einhverjum bjöllum. 

Fyrir ferðafólki var Helgafell yfirleitt kynnt sem fagurskapað "kulnað" eldfjall, sem var ekki leiðum að líkjast, nokkurs konar smækkuð mynd af Vesúvíusi á Ítalíu og Fujijama í Japan. 

Vitað var að Eyjarnar allar hefðu orðið til í eldgosum, sennilega allt að 50 samtals, og varla meira en nokkur þúsund ár frá því síðasta, en enda þótt Surtseyjargosið 1963 kæmi eins og þruma úr heiðskíru lofti, breyttist kenningin um "kulnað svæði" ekkert, að minnsta kosti ekki opinberlega. 

Síðan kom snarpur jarðskjálfti að kvöldi 22. janúar 1972, en vegna þess að einn af þremur mælum, sem skjálftinn gat komið fram á, var bilaður, gat verið um tvo staði að ræða sem hugsanleg upptök, og hinn staðurinn, fjarri Vestmannaeyjum, var því talinn líklegur. 

Svo hófst gosið, utan í hlíð hins "kulnaða" eldfjalls. 

Út af fyrir sig breytti það samt ekki miklu um að eyjan væri byggð.

Jafnvel þótt menn hefðu gert ráð fyrir að eldgos gæti hafist í Helgafelli hvenær sem væri, rétt eins og nú er búist við næsta Heklugosi, og þar með að búast við gosi hvar sem var í eyjaklasanum, hefði Vestmannaeyjabær samt risið þar sem hann er, og hann stendur þarna enn, einfaldlega vegna þess að ekki er um annan jafngóðan útgerðarstað eða höfn að ræða. 

Raunar batnaði höfnin í eldgosinu og nýja hraunið ver það fyrir verstu vindáttinni, austan og suðsuðaustanátt. 

Nú er öll mælitækni og vitneskja um eldgos og aðdraganda þeirra svo margfalt betri en hún var 1973, að ætla má að betur verði hægt að bregðast við nýrri vá en þá. 

En þó trufla tvö atriði.

Þrátt fyrir þessa byltingu tækni og þekkingar treysta jarðvísindamenn sér ekki til að sjá fyrir Heklugos nema með í mesta lagi klukkustundar fyrirvara.

Þar gaus með tíu ára millibili 1970, 1980-81, 1991 og 2000, en nú eru liðin átján ár frá síðasta gosi og milli gosanna 1845 og 1947 liðu 102 ár. 

Fjallið er óáreiðanlegt í meira lagi, og þrátt fyrir nýja mælitækni ekki hægt að spá fyrir um upphaf næsta goss með meira en klukkustundar fyrirvar. 

Hitt atriðið er það, að Heimaey er langstærst Vestmannaeyja og þar með eina eyjan með tveimur fullsköpuðum keilulaga eldfjöllum vegna þess að þar er líklega miðja hins eldvirka svæðis og mestar líkur á nýju eldgosi. 

Úr því að ný gossprunga gat opnast í austurhlíð Helgafjalls getur ný gossprunga opnast í vesturhlíðinni. 

Og Hekla getur verið byrjuð á fullu á meðan þessi pistill er enn á síðunni.

Neðsta myndin hér á síðunni er af Öræfajökli, eldfjalli, sem tók öllum á óvart upp á því nýlega að minna á sig eftir nær þriggja alda hlé. 

 

 

Kulnað eldfjall gaus skyndilega

Neyðarleg brunaæfing hérna um árið.

Ein neyðarlegasta frétt í sambandi við slökkvilið gerðist fyrir um 40 árum. Það var nefnilega svo gaman að skrifa hana og láta lesa hana í sjónvarpinu.  

Þannig var að slökkvilið Reykjavíkurflugvallar stóð fyrir brunaæfingu á auðu svæði fyrir sunnan austurenda brautar, sem þá var stafina 14/32, og er venjulega kölluð austur-vestur brautin. 

Það var fagur sumardagur og búið var að hafa mikið fyrir því að ná í flugvélarflak og fleiri tegundir af eldsmat til að búa til myndarlegan bálköst.  

Auk þess var búið að bera mikið af bensíni að kestinum og væta hann allan í bensíni. Þrír bílar slökkviliðsins voru notaðir.  

Þegar síðasti bensínbrúsinn var fluttur á slökkvibíl að kestinum kom í ljós, að brúsinn lak og að mestallt bensínið hafið lekið af honum á leiðinni. Var honum því hent nær tómum í köstinn.

Tvennum sögum fer af því hvað gerðist næst.

Önnur útgáfan var sú að þegar klukkan var um 15:00 og allt var klárt, leit einhver á klukku sína og kallaði: "Kaffi!"

Fóru þá allir inn í hús skammt frá til að njóta kaffitímans. 

Þegar þeir höfðu verið þar nokkra stund hringdi síminn.  Flugturninn tilkynnti að mikið bál logaði við brautarenda 14-32 í samræmi við veitt leyfi til brunaæfingar, en einkennilegt væri að þar sæist enn enginn slökkviliðsmaður en hins vegar væri kominn eldur í afturenda bíls slökkviliðsins skammt frá. 

Slökkviliðsmönnunum brá í brún þegar þeir fóru á vettvang og komu að flakinu brunnu til mest, en sáu einnig að eldur logaði í aftanverðum slökkvibílnum, sem hafði verið notaður til flutninganna vegna brunaæfingarinnar. 

Í ljós kom, að þegar slökkviliðsmenn höfðu borið leka bensínbrúsann að flakinu, skildu þeir eftir bensínslóð milli bílsins góða og flaksins. 

Einhverjir pörupiltar höfðu fylgst með brambolti slökkviliðsmanna, og þegar þeir þeir síðarnefndu fóru í kaffi, höfðu þessir piltar hlaupið inn á æfingasvæðið, kveikt í pappírsgöndli og kastað honum að flakinu, sem fuðraði upp á augabragði.  

En jafnframt læsti eldurinn sig eftir bensínslóðinni og komst í afturenda slökkvibílsins. 

Fór nú öll orka slökkviliðsmanna í að slökkva í slökkviliðsbílnum og ekkert færi gafst til að æfa að slökkva í flakinu.  

Hin útgáfan var sú, að leka bensínbrúsanum var ekið að flakinu og honum hent á það, en þegar kveikt var í flakinu í beinu framhaldi af þessu, barst eldurinn strax eftir bensínslóðinni að slökkviliðsbílnum, svo að öll orka viðstaddra fór í að slökkva í honum. 

Er sú útgáfa öllu líklegri, en þó minnir mig jafnvel að báðar útgáfurnar séu réttar og að um tvö neyðarleg atvik hafi verið að ræða. 

Það skiptir ekki öllu máli, því að það er staðreynd að ég skrifaði frétt um neyðarlega uppákomu hjá slökkviliðinu á Reykjavíkurflugvelli undir yndislegri fyrirsögn:  

"Brunaæfing eyðileggst í eldi." 

Tóku forskot á þrettándagleðina

Eitt af eftirminnilegum atriðum í þáttunum "Á líðandi stundu."

Eitt það ánægjulegasta sem minnist frá dundi mínu í Sjónvarpinu forðum daga var þátturinn  "A líðandi stundu." 

Tveir nýir yfirmenn, dagskrárstjórarnir, Hrafn Gunnlaugsson Ingvi Hrafni Jónssyni,urðu ásáttir um að Ingvi Hrafn "lánaði" mig yfir til Hrafns til þess að gera þætti, sem mig hafði dreymt um að yrðu að veruleika í íslensku sjónvarpi og fælust í því að í klukkustund væri bein útsending ´"á líðandi stundu" sitt á hvað, úr Sjónvarpshúsinu og annars staðar frá, jafnvel utan af landi og að viðfangsefnin yrðu eins fjölbreytt og líðandi stund hverju sinni byði uppá. 

Sigmundur Ernir Rúnarsson og Agnes Bragadóttir stigu sín fyrstu spor i sjónvarpi sem hluti af þríeyki með mér sem lifir skært í minningunni. 

Ekkert á líðandi stundu var þáttunum óviðkomandi, stjórnmál, viðburðir dagsins, listir, litríkt fólk út um alla borg og allt land. 

Í fyrsta þættinum brilleraði Davíð Oddsson, þáverandi borgarstjóri svo rækilega sem aðalviðmælandi, að Guðmundur Jaki, sem var aðalviðmælandinn í næsta þætti, sagði þá, að haldinn hefði verið nokkur konar neyðarfundur hjá Alþýðubandalagsmönnum til að íhuga viðbrögðin við aðsteðjandi stórsigri Davíðs í borgarstjórnarkosningum þá um vorið. 

Sem reyndar varð. 

Í þættinum sungu Egll Ólafsson og Björgvin Halldórsson sungu dúettinn "Við Reykjavíkurtjörn" eftir Gunnar Þórðarson við texta Davíðs og svipaður frumflutningur í sjónvarpi varð að föstum lið í þættinum "Á liðandi stundu" til vors. 

Einn slíkur viðburður var flutningur tónlistarmyndbandsins "Gaggó Vests", lags Gunnars Þórðarsonar, sem Eiríkur Hauksson söng af snilld og naut leiks Egils Ólafssonar í einum kafla þess, sem gerist í skólastofunni. 

Vegna þess að sumir þættirnir voru sendir út beint utan af landi, svo sem frá Vestmannaeyjum, Akranesi, Akureyri og Egilsstöðum, urðu þeir dýrir og erfitt að halda sama dampi áfram. 

En það, að þetta skyldi vera hægt, nægði mér, því að fram til 1985 höfðu menn hrist höfuðið yfir hugmyndinni. 

Þeir voru því aðeins á dagskrá fyrri part ársins 1986.  

Taka Gaggó Vest loksins saman

Vanda þarf til verka. Hægt að byrja stórri styttingu ef fjárveiting fæst.

Á síðustu 56 árum hef ég reglulega farið akandi, jafnvel oft á ári, um Vestfjarðaveg nr. 60 frá Bjarkalundi til Vesturbyggðar.

Ekki verður tölu komið á þann fjölda bloggpistla sem ég hef skrifað um ömurlegar samgöngur eina landsfjórðungsins sem á engan nýtilegan flugvöll til næturflugs eða alþjóðaflugsamgagna, og enn eru vegir við Arnarfjörð í svipuðu horfi og fyrir hálfri öld, jafnvel verra horfi. 

Löngu tímabær gangagerð milli Arnarfjarðar og Dýrafjarðar er þó loks hafin. 

Varla verður heldur komið tölu á þær sjónvarpsfréttir smáar og stórar sem ég hef gert um þessi brýnu samgöngumál síðustu hálfa öld. 

Síðast fór ég Vestfjarðaleið nr. 60 að sumarlagi á Honda PCX 125 cc vespuhjóli þegar ég fór allan Vestfjarðahringinn í ágúst í fyrra, en slík hjól henta ekki vel fyrir malarvegi, og fékk ég því góða mynd af þessum hringvegi, miklu betri en ef ég hefði farið þetta til dæmis á mjúkum og stórum jeppa. 

Myndirnar eru af hjólinu uppi á Hrafnseyrarheiðí og síðan á leiðinni í austur frá Flókalundi, eyjar á Vatnsfirði í baksýn. 

Í þessari ferð skar Dynjandisheiði og raunar mestöll leiðin frá Þingeyri til Flókalundar sig alveg úr, var nánast ófær yfirferðar á hjólinu mínu.

Ég tafðist lítið á leiðinni um Gufudalssveit, sem ég hafði þó kviðið fyrir í ljósi mikillar umræðu um hana.

Hafði þó ekið hana í fyrravor á bíl. Fór megnið af henni á vespuhjólinu á svipuðum hraða og bílarnir, sem voru á ferð, en sums staðar hafði aðeins verið hægt að fara fetið á Dynjandisheiði. 

Varla verður tölu komið á þau skipti, sem ég hef flogið um norðanverðan Breiðafjörð. Flaug sérstakt kvikmyndatökuflug yfir veglínu Þ-H sem liggur um Teigsskóg fyrir rúmum áratug og fór akandi sérstaka ferð vestur til að verja degi í að ganga þessa veglínu. 

Myndin hér við hliðina er af því svæði í Djúpafirði, þar sem yrði gangamunni, hinum megin fjarðarins, fyrir hugsanleg göng undir Hjallaháls. 

Vegna takmarkaðra upplýsinga frá Vegagerðinni um leið D2 hvað varðar jarðgöng undir Hjallaháls, taldi ég þörf á að fara sérstaka ferð í gær til að rifja sérstaklega upp fyrri kynni mín af veginum, svo að ég gæti sent inn umsögn og athugasemdir til hreppsnefndar Reykhólahrepps.

Nú hefur fjárveitingavaldið frestað fjárveitingu í þennan veg um minnsta kosti eitt ár. 

Það er synd, og í raun fyrirsláttur að kenna pattstöðunni um Teigsskóg um það, því að til dæmis væri vel hægt að hrinda í framkvæmd mikilvægum hluta bóta á veginum ríflega tíu kílómetra styttingu á þessari leið strax með því að þvera Þorskafjörð, en báðar leiðirnar, D2 og Þ-H gera ráð fyrir slíkri þverun og akkúrat núna er aðeins verið að velja á milli þeirra tveggja.

Á neðstu myndinni er horft til vesturs yfir Þorskafjörð á þeim stað, þar sem fyrirhuguð þverun fjarðarins með nýjum vegi myndi koma. 

Hvað snertir þetta mál í heild er að ræða stærstu ákvörðun varðandi náttúru og lífríki Breiðafjarðar á okkar tímum, sem varðar komandi kynslóðir. Þetta svæði hefur svipað gildi fyrir Ísland og Evrópu og sænski skerjagarðurinn hefur fyrir Svía og Evrópu.  

Því ætti að nýta vel þann frest sem fjárveitingavaldið hefur stofnað til með því að afla betri upplýsinga og skoða fleiri hliðar þessa máls en gert hefur verið. 

Þess má geta, að myndir sem ævinlega eru sýndar í fjölmiðlum af Teigsskógi eru alls ekki teknar á því svæði þar sem skógurinn, ströndin og lífríkið eru mögnuðust. 

Þangað liggur enginn akvegur, og þegar mynd hefur verið sýnd af ráðherra að skoða skóginn, hefur hann ekki heldur verið á þessu svæði. 

  

Halda fram mismunandi leiðum

Ótímabær dauðsföll eða tímabær?

Undanfarin misseri hef ég rekist á eins konar exel-skjal sem er gegnumgangandi í kerfinu varðandi gamalt fólk. 

Fyrst var það varðandi slysabætur. Þar kom í ljós að þegar fólk er komið yfir 75 ára aldurinn er það komið í svokallaðan "hrakvirðisflokk" varðandi hríðlækkaðar bætur aldurs vegna. 

"Meinarðu ekki ruslflokk"? spurði ég slysabótasérfræðinginn. 

"Jú,kannski", svaraði hann, en hitt heitið lítur betur út. 

Um svipað leyti var sögðu sú frétt í fjölmiðlum að Íslendingar væru í fremstu röð í heiminum varðandi fjölda "ótímabærra dauðsfalla." 

Þegar gluggað var í "smáa letrið" kom í ljós að þetta miðast við 75 ára aldur. 

Ef maður, sem á 75 ára afmæli á sunnudaginn, dettur steindauður niður í dag og ljós kemur, að hægt hefði verið að forða honum frá þessum örlögum, skilgreinist það sem "ótímabært dauðsfall." 

Ef hann dettur hins vegar niður á sunnudaginn, telst það ekki vera ótímabært dauðsfall. 

Réttara sagt, þótt það sé kaldhæðnislegra, það telst vera tímabært dauðsfall og jafnvel vel tímabært dauðsfall. 

Mér segja menn sem hafa búið erlendis, að þrifnaður á götum og gangstéttum hér á landi standi langt að baki því sem er í öðrum löndum. 

Og ef 80 ótímabær dauðsföll eru staðreynd, má ekki gleyma því að kannski eru önnur 80 hjá fólki, sem er orðið 75 ára og deyr því á tímabæran hátt úr svifryksmengun. 

Vilja fækka ótímabærum dauðsföllum

Gamli söngurinn um óverðuga hefst einu sinni enn.

Ég er að velta því fyrir mér hvort í nágrannalöndum okkar hefjist ævinlega mikill hneykslunarsöngur þegar listafólk ber eitthvað úr býtum vegna verka sinna.  

Ég hef ekki haft fregnir af því en sú undra margir hér á landi finni listafólki flest til foráttu, þetta séu ómagar og afætur á þjóðinni og samansafn ónytjunga. 

Hæstur verður söngurinn við úthlutun listamannalauna. 

"Það getur hver sem er farið út í bílskúr og raulað og glamrað eitthvað á gítar" voru ein af mörgum ummælum, sem heyrðust í síðdegisþætti í útvarpi, þegar rætt var um listafólk. 

Gefið er í skyn að þetta séu ölmusugjafir fyrir verk, sem engin eftirspurn sé eftir. 

Það er nefnilega það. Rétt áðan heyrði ég auglýstar aukasýningar á Bláa hnettinum, sem hefur verið gríðarlega vinsæll í leikhúsinu. Engin eftirspurn? 

Síðustu árin hefur orðið hrein sprenging í umfangi og veltu í kringum "skapandi greinar", sem laðar tugþúsundir ferðamanna til landsins og leggur tugi milljarða króna í þjóðarbúskapinn.

Engin eftirspurn? 

En samt heldur söngurinn um afæturnar og ónytjungana áfram. 

369 fá listamannalaun

Óteljandi dæmi um nauðsyn nafnleyndar heimildarmanna.

Réttur og skylda fjölmiðla til þess að afla upplýsinga sem varða almenning og birta þær er hvorki meira né minna en grunnstoð vestræns lýðræðis. 

Eins og bandaríski sjónvarpsmaðurinn Walter Cronkite orðaði það:

"Afl (power) fjölmmiðla er ekki of mikið, því að frumskylda þeirra er að afla nauðsynlegra upplýsinga og staðreynda og viðra þær og mismuandi skoðanir til þess að fólkið geti notað sitt afl (power).  

(The power of media is not to much, because it´s mission and duty is to publish necessary intformation, facts and different wiews so the people can us their power.")

Hluti af því er nafnleynd heimildarmanna, sem annars hefðu vegna stöðu sinnar ekki möguleika á að gefa nauðsynlegar upplýsingar og staðreyndir. 

Dæmi um þetta eru óteljandi svo sem mál á borð við Watergatemálið í Bandaríkjunum og mál "litla Landssímamannsins" hér heima.  

Tekist á um vernd heimildarmanna

Of loðin mörk á milli vistmildra bíla og vistvænna.

Tilvist og vinsældir Mitsubishi Outlander tengiltvinnbílsins eru táknræn fyrir þá tæknilegu áskorun, sem óhjákvæmileg orkuskipti þessarar aldar hefur skapað.

Outlander er í stærri kantinum og það þungur og dýr, að það er obbanum af fólki ofvaxið að fjárfesta í honum. 

En hann kemur í góðar þarfir hjá fjölmennri vel stæðri millistétt.  

Þegar Toyota Prius var valinn bíll ársins í Evrópu 2007 gafst mér færi á að aka slíkum bíl í Kaupmannahöfn.

Í ljós kom, að sparneytni bílsins var mjög orðum aukin, og var ekki meiri en hjá sparneytnustu dísilbílum af svipaðri stærð. 

Aðalástæðan var sú að Prius var ekki "tengiltvinnbíll", þ. e. það var ekki hægt að tengja hann við rafmagnskerfi og hlaða hann. 

Þegar þar að auki er gætt að því, hve flóknari smíð svona bíll er en hreinn rafbíll, er ofmælt að tala um vistvæna bíla. 

Strangt til tekið hefur algerlega vistvænn bíll ekki enn litið dagsins ljós, og orðið vistmildur er kannski skárra. 

Toyota varð að gera Prius svo straumlínulagaðan, að 0,26 cx var nýtt met, en þetta var óhjákvæmilegt, því að um leið og bíllinn var kominn út á þjóðvegahraða, varð rafhreyfillinn algerlega háður bensínhreyflinum. 

Þegar forsetaembættið íslenska var látið hafa Lexus lúxustvinnbíl, voru jafnstórir og öflugir dísilknúnir lúxusbílar jafnvel enn sparneytnari. 

Og slíkir bílar voru mun einfaldari að gerð og þar af leiðandi með minna samanlagt kolefnisspor. Tvinnbílarnir fengu niðurfellingu gjalda en ekki dísilbílarnir. 

Þetta fannst mér ósanngjarnt, og breyta litlu þótt í ljós kæmi að sótagnir úr dísilbílum gætu valdið varasamri mengun í miklu þéttbýli og stórborgum. 

Nú er verið að setja kröfuharðari staðla fyrir dísilinn, og hann er því ekki úr sögunni enn. 

Hlálegt var á sínum tíma að sjá Hollywoodstjörnur og frægt fólk flagga tvinnbílum þess tíma, sem ekki voru tengiltvinnbílar. 

Ólafur Ragnar forseti var alveg með á nótunum, þegar ég benti honum á samanburðinn á Lexusnum og Benz og BMW dísilknúnum keppinautum: "Það, sem ræður er P.R.-ið" sagði Ólafur. 

Nú er hins vegar mikið að gerast í sambandi við tengiltvinnbíla, bæði vegna tvöföldunar á orku rafhlaðna, samanber Nissan Leaf og fleiri. 

Það kemur sér sérlega vel fyrir þá tengiltvinnbíla, þar sem drægnin á rafhlöðunni einni hefur aðeins verið 30-40 kílómetrar. 

BMW i3 er athyglisverð nálgun, - lítil tveggja strokka bensínvél ásamt öflugri og langdrægri rafhlöðu. 

Gallinn við tengiltvinnbíla er sá, að séu eigendurnir latir við að hlaða þá fyrir notkunina í þéttbýli, verður hluti bensíneyðslunnar mun meiri en æskilegt væri. 

Helsti kostur Outlander og annarra tengiltvinnbíla er sá, að aldrei þarf að hafa neinar áhyggjur af rafmagnsleysi.  

Samvinna bensínvélarinnar og rafhreyfilsins er sérlega heppileg. 

Við það að byrja að kynnast smælkis-rafbílnum Tazzari sýnist mér þar koma til greina, að breyta honum lítillega til að gera hann dýrlega umhverfismildan tengiltvinnbíl, sem væri á færi sem flestra að eignast.  

Stærsti kostur slíks bíls yrði að Tazzari býður nú þegar upp á svo gott rými fyrir tvo menn, sem sitja hlið við hlið, að menn gleyma því hvað hann er stuttur að aftan. 

Núna er Tazzari-örbíllinn hreinn rafbíll með um 100 km drægni að sumarlagi, en af því að hann er svo léttur, aðeins um 700 kíló, myndi nægja að setja í framendann á honum 400cc eins strokks Suzuki bensínhreyfil sem er 33 hestöfl og knýr Suzuki Burgman 400 vespuhjólið. 

Slíkur hreyfill með sinni afar einföldu sjálfsskiptingu myndi taka sáralítið pláss í framenda Tazzari og knýja framhjólin. 

Til að vinna upp rýmið, sem hreyfillinn og 15 lítra bensíngeymir tækju, myndi nægja að lengja bílinn um ca 20 sentimetra fyrir aftan sætin tvö, hafa afturhjólin 20 sm aftar, og færa þangað rafgeyma, sem nú eru frammi í, en þurfa að víkja fyrir hinni ofursmáu bensínvél.

Geymar bílsins myndu verða af hinni stórbættu nýju gerð, með tvöfalt meiri orkugeymd en nú er, og rafhreyfillinn yrði 33 hestöfl í stað 20 og myndi halda áfram að knýja afturhjólin.  

Bíllinn aðeins rúmlega 900 kíló, tvöfalt léttari en Mitsubishi Outlander og miklu ódýrari. Af reynslunni af 20 hestafla rafhreyfli fyrir 700 kílóa Tazzari, myndi 33ja hestafla rafhreyfill verða kappnóg fyrir þann óvenjulega aldrifsbíl, sem yrði álíka langur og gamli Mini var. 

Og þegar menn vildu gefa verulega í og spretta úr spori eru 33 bensín-hestöfl og 33 rafhestöfl nóg til að gefa hröðun úr 0 í 100 á 10 sekúndum. 

Og drægni rafhlaðnanna einna gæti verið á bilinu 150-280 kílómetrar. 

Outlander langvinsælastur meðal vistvænna

"...einn grænasti málmur í heimi..."

Í tengdri frétt á mbl.is er greint frá því að ein af forsendum hópmálsókn gegn United Silicon í Helguvík sé sú, að fyrirtækið hafi veitt villandi og rangar upplýsingar um starfsemina þegar það leitaði hófanna með að reisa verksmiðjuna. 

Þetta er ekki eina dæmið um skipulega afvegaleiðingu og villandi auglýsingar á þessu sviði. 

Yfir hátíðirnar horfðu og hlýddu landsmenn nær stanslaust á stórar og dýrar sjónvarpsauglýsingar álveranna þar sem beinskeyttur áróður um ágæti stóriðjunnar var spyrtur við mun styttri jóla- og nýársóskir. 

Það er ekki beinlínis smekklegt að nota hreinræktaðan áróður um eigið ágæti undir yfirskini jóla- og nýjárskveðja. 

Hvað myndu menn segja um auglýsingu bílaumboðs sem auglýsti:

"Við hjá Kötlu seljum einhverja allra bestu, hagkvæmustu, umhverfismildustu og best hönnuðu bíla, sem framleiddir eru í heiminum. Gleðileg jól."  

Í auglýsingu Norðuráls var hamrað á síbylju um að álverið framleiddi "...einn grænasta málm í heimi." 

Víst er ál umhverfismildara en stál, en takið eftir orðalaginu, "...einn grænasta málm í heimi.." en ekki "grænasta málm í heimi" eins og fyrrum heyrðist oft sagt. 

Í þessu eina orði er fólginn ákveðinn varnagli, því að enda þótt í myndum af uppruna orkunnar, sem Norðurál notar í áróðursauglýsingu sinni, séu að mestu notaðar myndir af rennandi tæru vatni, er stór hluti orkunotkunar fyrirtækisins fólginn í kaupum á orku frá þeim gufuaflsvirkjunum á Íslandi, sem eru hvað fjærst því að flokkast undir sjálfbæra þróun og nýtingu á "hreinum og endurnýjanlegum orkugjöfum." 

Þvert á móti var vaðið af stað í upphafi við hreina rányrkju þar sem orka virkjunarsvæðanna verður kláruð á nokkrum áratugum, er þegar byrjuð að dvína eins og sést bæði á tölum um afköst svæðanna og það, að þau hafa fallið niður um allt að 18 sentimetrum, svo að sjór er byrjaður að flæða inn í Staðarhverfi fyrir vestan Grindavík. 

Í Noregi eru álver, sem nota eingöngu algerlega hreina og endurnýjanlega vatnsorku bergvatnsáa, sem ekki fylla heilu dalina upp af drullu eins og til dæmis Kárahnjúkavirkjun. 

 

Einnig má huga að notkun orðsins "málmur" þegar talað er um "einn grænasta málm í heimi." 

Með því er til dæmis gefið í skyn að ál sé alfa og omega nýtingar léttra, sterkra og umhverfismildra efna, til dæmis í flugvélaiðnaði. 

En í þein iðnaði og víðar hefur álið fengið skæðan keppinaut þar sem eru svonefnd "koltrefjaefni" (composite) sem gefa mun meiri og varanlegri styrk til langframa en ál. 

Notkun koltrefjaefna fer hraðvaxandi í flugvélum, og besta dæmið verða nýjar þotur, þar sem sterkasta vígi álsins í flugvélasmíði fram að þessu, vængirnir, verða úr slíkum efnum en ekki úr áli. 

 

Hópmálsókn undirbúin gegn United Silicon

"Hver hefur drepið mann...?" Hver hefur misst vitið?

Fræg eru orðin, sem Halldór Laxness lagði Jóni Hreggviðssyni í mun í Íslandsklukkunni: "Hver hefur drepið mann og hver hefur ekki drepið mann? Hvenær hefur maður drepið mann og hvenær hefur maður ekki drepið mann?"

Þau koma í hugann þegar Donald Trump segir, að Stephen Bannon hafi misst vitið þegar hann missti starf sitt í Hvíta húsinu.  

Stephen Bannon var svo mótandi í málflutningi og aðferðum Donalds Trumps í kosningabaráttunni 2016, að segja má að þegar Trump rak hann, hafi skepnan risið gegn skapara sínum. 

Nú segir Trump að Bannon hafi misst vitið og sé geðveikur. 

Svona orðbragð og fleira sem forsetinn hefur sagt vekur hins vegar spurningar um það hverjir séu geðveikir og hverjir ekki. "Hver hefur misst vitið og hver hefur ekki misst vitið? Hvenær hefur maður missti vitið og hvenær hefur maður ekki misst vitið?"

Trump segir Bannon hafa misst vitið