Aðstæðurnar skapa rússneska rúllettu.

Fyrir um 20 árum var rætt um það á Alþingi hvort hækka ætti leyfilega hámarkshraða á íslenskum þjóðvegum. Niðurstaðan varð sú að gera það ekki. 

Deila má um hvort það hefði verið í lagi á vegum þar sem gagnstæðar akstursstefnur eru kyrfilega aðgreindar, svo sem á tvöföldum brautum eða 2 plús 1 brautum. 

Athuga til dæmis reynslu Svía á þessu sviði.

Slysatölur ljúga hins vegar ekki til um þann grundvallar mun sem er á fyrrnefndum vegum og vegum með einni akrein í hvora átt án vegriðs á milli akstursstefna.

Á hinum mjóu vegum með eina akrein í hvora átt er verið að spila óhjákvæmilega rússneska rúllettu.

Að 8% bíla brjóti umferðarreglur í þéttri umferð við slíkar aðstæður er slæm frétt, og einnig er það slæm frétt að það skuli vera frétt að lögregla geri eitthvað í málinu.  

Mynduðu ökumenn við Reykjanesbraut

Löngu úreltur brandari.

Tékknesku verksmiðjurnar Skoda voru stolt Tékkóslóvakíu fyrri hluta síðustu aldar. Þar voru ekki aðeins smíðaðir góðir og vandaðir bílar, prýðilega vel hannaðir tæknilega með sjálfstæðri fjöðrun á öllum hjólum, sjálfberandi byggingu og traustar toppventlavélar, heldur líka landbúnaðartæki og hernaðartæki á borð við fyrirtaks skriðdreka. 

Hernám Hitlers 1938-89 færði honum á silfurfati 10% viðbót við  skriðdrekasveitirnar, sem hann þurfti til að taka Niðurlönd og Frakkland á rúmum 5 vikum 1940.

Á fyrstu 15 árunum eftir stríðið, þegar kommúnistar höfðu tekið völdin, virtist rík hefð í traustri bílasmíði ætla að halda velli,

Reisa þurfti Þýskaland úr rústum, en ekki Tékkóslóvakíu.

Sovétmenn héldu Austur-Þýskalandi í hráefnasvelti og Útkoman varð Trabant.

En þá gerði vestur-þýska efnahagsundrið Skodabíla úrelta.

Tékkar reyndu að svara með stælingu á Renault Dauphine og Renault 8, þar sem öllu var umbylt; vélin færð úr framendanum í afturendann "skottið" sett fram í.

En hið staðnaða kommúníska kerfi réði ekki við svo róttækar breytingar.

Gæðunum hrakaði, vandræði jukust, og þegar hinn vestræni bílaiðnaður söðlaði á örfáum árum í kringum 1970 yfir í gerbreytta bíla með vélina þversum frammi í og framdrifi, sat Skoda upp með það að hafa fjárfest í og setið uppi með gersamlega úrelta hönnun.

Mórallinn féll, og í erlendum bílablöðum, var farið að hæðast að Skoda sem "international joke".  

En svo féll múrinn og leitað var á náðir vestræns bjargvætts, Volkswagen, sem endurskapaði alla framleiðluna. 

Það byggist á samþættingu, þannig Skoda og VW bílar eru meginatriðum allt saman VW bílar með mismunandi útliti.

Dæmi:

Skoda  Fabia og VW Polo aeru í meginatriðum sami bíllinn, en Fabian er einni "kynslóð" eldri.

VW er dýrari af því að hann er þróaðri, en Fabia oft með lægri bilanatíðni af því að búið er að sníða "barnasjúkdóma" af í ljósi meiri reynslu. 

Sem sagt: Það eru meira en 20 ár síðan Skodabrandarinn alþjóðlegi varð gersamlega úreltur.  

 

Skoda með nýtt heimsmet

Snýst um hvort morgunbirtustundir séu dýrmætari en síðdegisbirtustustundir.

Fólk er almennt vakandi og á ferli 18 tíma á sólarhring, en sefur í átta tíma. 

Álitamál varðandi stillingu klukkunnar snúast um það hvenær á þessum 18 klukkustundum sé heppilegast að það sé bjart og einnig á hvaða tíma ársins það er. 

Miðað við svefnvenjur flestra fækkar birtustundum í vöku að meðaltali um kortér á dag ef klukkunni verður seinkað.

En þá má benda á það að á þeim tíma ársins, sem myrkur á vökutíma veldur mestu þunglyndi og depurð, frá nóvember fram í febrúar, myndi seinkun klukkunnar stytta þetta tímabil morgunmyrkurs á vökutíma um sex vikur.

Málið snýst því um það hve miklu dýrmætari bjartar morgunstundir séu fyrir sál og heilsu heldur en síðdegisstundir.

  

 

Breyting fjölgar ekki birtustundum

Fylgifiskur mjórra vega og stíga: Þessi eini sem allt í einu birtist...

Allir í umferðinni búa við það að vera oftast á ferð á það mjóum vegum eða stígum í tvístefnuumferð, að aðeins er ein akrein í hvora átt og ökutæki mætast.

Óhjákvæmilegur fylgifiskur slíkrar umferðar er, að eftir að hafa mætt þúsundum bíla eða ökutækja svo árum skiptir við slíkar aðstæður. getur hver sem er átt von á því hvenær sem er, að allt í einu birtist framan hann ökutæki, hjól eða bíll, sem ekið er í veg fyrir hann á röngum vegarhelmingi.

Síðuhafi byrjar árið á því að vinna úr afleiðingum slíks atviks 2. janúar, þegar eftir að allt í einu, eftir að hafa mætt á rafhjóli sínu á hjólastígum þúsundum hjóla síðustu fjögur ár vandræðalaust, kom "þessi eini" , sem skar sig úr, allt í einu kom á móti honum á röngum helmingi hjólastígsins...

Augljóst er að með tvöföldun fjölförnustu vega þar sem er tryggur aðskilnaður umferðar úr gagnstæðum áttum er hægt að minnka hættu á alvarlegu slysum stórlega og að með úrbótum á lýsingu og merkingum á hjólastígum er hægt að minnka hættuna á slysum á þeim.  

       

Sýknaður af ákæru vegna banaslyss

Þótt fyrr hefði verið!

Eftir efnahagshrunið voru fyrstu árin á eftir, frá og með 2009, ár rústabjörgunar og mikils samdráttar í framkvæmdum, þar á meðal í vegaframkvæmdum.

Þá var ákveðið að fresta stórum vegaframkvæmdum á Reykjavíkursvæðinu næstu tíu árin þrátt fyrir brýna þörf á mörgum stöðum, en samt rokið í að leggja nýjan Álftanesveg, þótt á meira en tuttugu stöðum væri hærri slysatíðni. 

Það er því löngu tímabært þegar farið er af stað með brýnustu framkvæmdir og ber að fagna því.

Framkvæmdaleyfi veitt vegna tvöföldunar

Eina þorpið á nýrri 235 km þjóðleið.

Leiðin milli Búðardals og Patreksfarðar er 235 km löng og liggur að stórum hluta um eyðibyggð eða mjög strjála og fámenna byggð þar sem allt að 85 km eru milli byggðra bóla. 

Ekkert þorp eða byggðakjarni er á leiðinni. 

Fáar svona langar þjóðleiðir á landinu liggja um svo langt óbyggt eða lítt byggt svæði. 

Byggðin á Reykhólum, þar sem búa 130 manns, er skilgreind sem "þorp eða byggðakjarni með 50 til 200 íbúa", en liggur eins og er, ekki við leiðina, heldur 15 kílómetra frá henni og er þar með úr leið. 

Sambærileg þorp eru Borgarfjörður eystri með 76 íbúa og Drangsnes með 77. 

Nú hefur verið settur fram sá möguleiki að leggja veg um  Reykhóla sem hluta framtíðarleiðar um norðurströnd Breiðafjarðar. 

Með því yrði stigið stórt framfaraskref þegar horft er til lengri framtíðar í byggða-, atvinnu-, öryggis- og samgöngumálum við norðanverðan Breiðafjörð.

Þá bregður svo við þessari framsýnu lausn er fundið allt til foráttu af sumum þeirra sem áður hafa talað fjálglega um byggðamál á Íslandi og framtíðarsýn í þeim málum.

Allt í einu er talað um veginn til Reykhóla, sem fram að því var talinn af sömu mönnum fullboðlegan vegur til Reykhóla, sem jafnvel enn verri veg en vegurinn um hálsana í Gufudalssveit! 

Allt í einu er heimamönnum á Reykhólum úthúðað og þeim valin hin verstu nöfn af þeim sem áður héldu fram rétti og sjónarmiðum heimamanna á hverjum stað.

Mótmæla R-leiðinni um Reykhólahrepp

Þetta er hugsanlega langhlaup með vigtun tvisvar á dag.

Þegar bestu hnefaleikamenn heims koma sér í toppform sem endist árum saman eru hraðir léttingarkúrar ekki leiðin til þess, heldur líta þeir og þjálfarar þeirra á verkefnið sem eins konar langhlaup í eftirsókn eftir besta og stöðugasta jafnvæginu á milli þyngdar og blöndu af sprengikrafti, afli, snerpu, hraða og bæði skammtíma og langtíma úthaldi. 

Vigtað er dag frá degi, helst tvisvar á dag. Samfelld vigtunin er mikið atriði, rétt eins og millitímar í löngum hlaupum.  

Það verður að vera fyrir sem samfelldust og best vitneskja um ástand mála hverju sinni. 

Áratuga grúsk síðuhafa í gögnum um hnefaleikameistara í 140 ár hefur gefið vissa mynd af viðfangsefni hinna miklu meistara sem draga má ályktanir af.

Eitt þessara atriða er sá vandi, sem bæði mikil þynging, mikil létting og breyting á hreyfingu geta skapað.

Dæmin eru mýmörg: Jim Jeffries 1910, 40 kílóa þynging-létting, Jack Johnson 1911-1915 þynging, Jack Dempsey 1923-1927 hóglífi, Muhammed Ali 1967-1971 hóglífi, Roy Jones jr.2000 15 kíló þynging-létting, Prins Naseem-Hamed 1999 þynging-/létting, Lennox Lewis 2002 þynging.  

Þau dæmi eru athyglisverðust þar sem menn þyngdust á tímabili og mistókst að endurheimta fyrri hraða.

Í nóvember sl.var keypt vigt á heimilið og hafin samfelld vigtun kvölds og morgna sem gaf færi á því að fylgjast náið með framvindu  þess verkefnis að létta sig um 12 kíló á 6 mánuðum.

Fylgst vel með kalóríunum en enginn "bannlisti" í gangi né langvinn svelti.

Það þýðir aðeins hálft kíló í léttingu á viku, en þá hjálpar vigtin til við að hafa stjórn á hlutunum.

Fyrir jól fuku 7 kíló, en 2 komu til baka yfir hátíðirnar.

Meiðsli síðan 2. janúar hafa breytt aðstæðum og skapað vissa óvissu, en eitt kíló er þó fokið á tveimur vikum þrátt fyrir óhjákvæmilegan samdrátt í líkamlegri þjálfun.     

Missti 8 kíló á 15 dögum

Íslenski þjóðsöngurinn hvorki sá langlengsti né erfiðasti.

Á þeim fjórum áratugum sem liðu frá því hann hóf að starfa ´sem íþróttafréttamaður í sjónvarpi hjá RÚV og endaði á Stöð tvö (Sýn) þurfti hann að hlýða á þjóðsöngva ótal landa mörg hundruð sinnum.

Eitt af fyrstu verkefnunum á RÚV var að fljúga á einum degi hring um landið og velja myndskeið tekin úr lofti fyrir "háfleyga" útgáfu af tónlistarmyndbandi með laginu til að sýna í dagskrárlok eða við svipuð tækifæri.  

Lengi vel virtist íslenski þjóðsöngurinn, 2 mínútur og 7 sekúndur,  vera lang lengstur og erfiðastur í flutningi, - lang mest tónsvið, enda hafa gagnrýnendur hans löngum haldið því fram. 

En lausleg rannsókn um síðustu aldamót sýndi að hvorugt var allskostar rétt.

Það fundust sem sagt þjóðsöngvar sem gátu verið lengri í flutningi og með stærra tónsvið.

Það er hægt að flytja íslenska þjóðsönginn á 1 mínútu og 40 sekúndum, sem er álíka lengd og á þeim bandaríska. 

Og sá bandaríski spannar 19 tónbil, en heyrist oft látinn spanna 24 tónbil, eða hvorki meira né minna tvær áttundir og þykir flott.

Sá íslenski spannar 22 tónbil en er aldrei þaninn upp fyrir það.

                     Lengd        Tónbil

Þjóðsöngur Breta:    0:37          10

     "     Rússa     1:16          17

     "     Frakka    1:25          14

     "     BNA       1:40          20

     "     Íslands   1:40 - 2:07   22 

Ísland ögrum skorið  1:10          10

     

 

Þjóðsöngurinn hljómaði til enda

"Land, þjóð og tunga; þrenning sönn og ein... " - "..þú veist.." - "..skilurðu?.."

75 ára afmæli íslenska lýðveldisins fylgir á þessu ári í kjölfar aldar afmælis fullveldisins 2018.

Það þýðir áframhald nauðsynlegs mats á stöðu þjóðmála, sem verður að vera grundvöllur framtíðar okkar inn í nýja öld.

Þrjár sterkar meginstoðir, land, þjóð og tunga, verða að vera fyrir hendi.

Landið og einstæð náttúra þess er eðlilega nefnt fyrst í ljóði Snorra Hjartarsonar því að án Íslands er engin íslensk þjóð, og án þjóðar engin íslensk tunga.

"Þrenning sönn og einistans Rasks" bætir skáldið við.

Þörfin á vernd og viðgangi hvers og eins blasir við. Stöðugt er sótt að náttúruverðmætum landsins og íslenskum menningar- og þjóðlífsverðmætum.  

Íslensk tunga hefur síðustu tvær aldir þurft að standa af sér nokkrar atlögur. 

Fyrst var það dönsk tunga sem ógnaði, en undir forystu Rasmusar Christan Rasks, Jóns Sigurðssonar og Fjölnismanna tókst að snúa nauðvörn í glæsilega gagnsókn. 

Um miðja síðustu öld hófst síðan alvarlegri atlaga enskrar tungu að þjóðtungum veraldar, sem sífellt verður skæðari. 

Munurinn dönskunni og enskunni er augljós: Danskan og norrænu frændtungurnar voru og eru jaðartungumál í Evrópu, en enska er að verða alheimstungumál sem sækir að öllum öðrum tungumálum.

Unga fólkið ræður miklu, alveg eins og á tímum Jónasar Hallgrímssonar.

Það gefur menningunni nauðsynlegan sköpunarkraft og þor til að láta því tungutaki og menningu, sem fyrir er, í té áskoranir til að takast á við.

Fyrir 40 árum stóð ógn af innreið textagerðar á ensku í rokk- popp- og pönkbylgjunum, sem riðu yfir. Í kringum 1980 virtist textagerð vera að færast að mestu yfir í ensku.

Þá var gott að fá að vera meðreiðarsveinn í þeirri varnarbaráttu sem Megas, Bubbi, Þorsteinn Eggertsson, Ólafur Gaukur og fleiri ljóðasmiðir háðu til varnar íslenskri tungu.

Núna standa kornungir rapparar vaktina fyrir íslenska tungu, og ekki vantar kraftinn,  ákefðina og framlegðina auk batnandi tónlistar. 

Síðuhafa þykir vænt um þá, fyrsta afurð hans, 12 ára gamals 1953, var rappbragur. 

En önnur hætta og lúmskari steðjar að: Meðferð tungumálsins, framsögn, almennt orðaval og innihald texta.

Stundum er raunar orðið erfitt að skilja textann, sem dregur of oft dám af því sem heyrist í almennu tali, til dæmis í viðtölum. 

Daglegt mál er nefnilega mikilvægur grunnur ljóðagerðar og það er ekki gæfulegt þegar stór hluti hins talaða máls eru merkingarlaust fjas og málalengingar eins og síbyljurnar "...þú veist..." og "...skilurðu?.." sem alltof mörg dæmi eru um að heyra í málfari unga fólksins, jafnvel vinsælum ungstirnum.

   

Liður í að bjarga íslenskunni

Fjöldi fólks er í raun ígildi blindra ökumanna á degi hverjum.

Erlenda fréttin á mbl.is, sem  þessi pistill er tengdur við, á sér hliðstæðu hér á landi, ef að er gætt, og dæmin eru mýmörg. 

Til dæmis þetta:

Fyrir fjórum árum stöðvaði frænka mín bíl sinn þegar hún kom á honum að gatnamótum þar sem grænt ljós hafði breyst í gult og síðar í rautt.

Var þá bíl ekið aftan á bíl hennar á fullri ferð svo úr varð harkalegur árekstur.

Hún lemstraðist og beinbrotnaði svo illa að hún þurfti að vera í læknis- og sjúkrameðferð í meira en ár og líða þjáningar.

Ökumaðurinn sem ók aftan á frænku mína var í raun ígildi blinds manns þær sekúndur sem hann ók á ca 20 metra hraða á sekúndu (70 km/klst) hinn örlagaríka síðasta spöl og var önnum kafinn við samskipti á snjallsímanum sínum.

Hliðstæðum slysum og óhöppum hefur fjölgað mikið á síðustu árum - augljóslega af þeirri einföldu ástæðu, að þessi og svipuð notkun snjallsíma og mæla hefur farið í vöxt.

Auk bílslysa af þessum orsökum hafa nú bæst við hjólaslys og og beinbrotnir gangandi vegfarendur þar sem meira að segja hjólandi og gangandi fólk hefur gert sjálft sig blint og jafnvel heyrnarlaust líka á örlagaríkum augnablikum.

Myndin hér fyrir ofan reynir á athyglisgáfuna og var vettvangur áreksturs tveggja rafreiðhjóla 2. janúar, sem skullu harkalega saman af því að þau komu úr gagnstæðum áttumm en aðeins annað þeirra var á réttum stígshelmingi.

Annar hjólreiðamaðurinn lenti harkalegar en hinn þegar hjólin féllu til jarðar og meiddist á hné, olnboga og öxl, - sýnu verst á öxlinni þar sem upphandleggsbein brotnaði upp við liðkúluna.  

Hvernig mátti slíkt verða?

Hvaða atriði á myndinni gætu hafa átt þátt í slysinu? 

 

 

Ökumaðurinn með bundið fyrir augun