Órói, deilur og átök eru oft fylgifiskar samdráttar.

Samdrætti fylgja oft órói, deilur og átök. Eitt stærsta dæmið eru afleiðinga kreppunnar miklu á fjörða áratug síðustu aldar. 

Íslenskt dæmi er ófriður Sturlungaaldar, sem meðal annars er talinn hafa stafað að hluta til af versnandi veðurfari og afleiðingum illrar meðferðar á gróðri landsins. 

Margt þykir benda til, að með meira en 8 prósent samdrætti þjóðarframleiðslunnar í kjölfar COVID-19 muni fylgja átakamikill vetur í kjaramálum, sem erfitt sé að sjá fyrir endann á.  

Gæti stefnt í hörð átök hjá Norðuráli

Enn ferðast Guðmundur um og vígir.

Það var ánægjuleg stund, sem boðið var upp á síðdegis í dag þegar Guðmundur Ingi Guðbrandsson umhverfisráðherra undirritaði friðlýsingu Búrfellsgjár og næsta nágrennis. 

Úr þessu litla, en afar merka eldfjalli rann mikið hraun um magnaða hrauntröð fyrir um 8000 árum og linnti ekki látum fyrr en komið var ofan í Skerjafjörð þar sem sá hluti hraunsins heitir Gálgahraun.  

Myndirnar hér á síðunni voru teknar við þetta tækifæri. 

Leitun er að bæjarfélagi á borð við Garðabæ, þar sem jafn stór hluti byggilegs svæðis hefur verið friðlýst. 

Viðstaddir fóru í göngu frá Heiðmerkurvegi að eldstöðinni og á þeirri göngu mátti heyra og sjá margt merkilegt og skemmtilegt. 

Eitt af því var þegar einn göngumanna minnti á það hvernig Guðmundur biskup hinn góði á Hólum ferðaðist um og vígði merka staði, svo sem Drangey.  

Nú tíðkuðust athafnir, sem væru að mörgu leyti hliðstæðar, að friðlýsa merk náttúruverðmæti, og enn héti sá Guðmundur, sem ferðaðist um til þeirra verka. 

Sýnir áhrif drepsóttarinnar.

Stövðun kísilversins á Bakka er dæmi um, að áhrifin af COVID-19 eru bara að byrja að koma í ljós. Þeirra gætti að sjálfsögðu fyrst hjá ferðaþjónustunni í heiminum, en stöðvun hennar stöðvaði næstum milljón flugvélar, og áhrifin af þeirr stöðvun breiðast síðan víðar út. 

Hliðstætt á við ótal atriði, og það er ljóst, að þetta er bara byrjunin. 

Það munu líða mörg ár þar til öll kurl eru komin til grafar og kannski verður veröldin aldrei alveg hin sama á ný. 

Framleiðslan stöðvuð og starfsfólki sagt upp

Mun blasa við á einum mestu söguslóðum landsins. "Laxdæludeilan".

Vindorkuverinu rétt fyrir ofan þorpið í Búðardal er ætlað að framleiða álíka mikla orku og Blönduvirkjun, sem skilgreind var sem stórvirkjun á sínum tíma. Vindmyllugarðurinn á eftir að sjást á mestöllu sögusviði Laxdælu, Eiríks sögu rauða og Sturlungu og verða í hjarta mestu söguslóða landsins. 

Þetta verður aðeins einn af þeim tugum og síðar hundruðum vindorkuvera, sem þegar er búið að leggja upp með út um allt land á aðeins tveimur síðustu árum, og eiga að framleiða alls 3200 megavött, sem er á við meira en fjórar Kárahnjúkavirkjanir og eiga samtals að afkasta talsvert meiri orku en nemur heildarorkuframleiðslu Íslands núna. 

Á kortinu má sjá staðsetningu vindorkugarðsins við Hróðnýjarstaði, sem mun að öllum líkindum ryða braut fyrir margfalt stærri garð.

Neðar er kort af Hafnarfirði og Garðabæ með álíka svæði sett inn á með bláum lit í landi Hafnarfjarðar til að sýna stærðarhlutföll sem íbúar höfuðborgarsvæðisins þekkja.  

Sjá má á blaðaskrifum eigenda vindorkuveranna, að þeir sækja fast að vindorkuverin falli ekki undir rammaáætlun, þannig að leiðin til að þekja allt landið frá hálendi út í sjó geti orðið sem greiðust. 

Þrautreyndri og árangursríkri aðferð verður beitt, en hún felst í þrýsta málinu í gegn sem hraðast. 

Því lengra sem komist er, áður en efasemdarmenn ná vopnum sínum, því erfiðara verður að snúa við blaðinu. Sagt verður, að þegar sé búið að eyða svo miklum fjármunum í málið, að þeir sem ætli sér að stöðva það, beri ábyrgð á fjárhagstjóninu, sem verði. 

Þessari aðferð var beitt í upphafi Laxárdeilunnar 1969-70 og andófsmönnum þar kennt um að stofna til stórfellds tjóns, af því að búið væri að kaupa túrbínur í nýja Laxárvirkjun. 

Sigurður Gizurarson, verjandi Mývetninga og Laxdælinga, sneri dæminu við og sýndi fram á að með offorsi sínu hefðu kaupendur túrbínanna bakað sér ábyrgð á þeim fjárútlátum. 

Nú hefur sveitarstjórn farið út í vinnu og undirbúning við breytingar á aðalskipulagi vegna vindorkuveranna tveggja í Dalabyggð og með því gengið inn í gamalkunnuga gildru þeirra sem stefna að því að láta efasemdarmenn standa frammi fyrir gerðum hlut. 

Hvers vegna var ekki látin fyrst fara fram viðhorfskönnun áður en lagt var í undirbúning breytinga á aðalskipulaginu?

Það er athyglisverð tilviljun, að báðir dalirnir sem koma við sögu í þessum tveimur málum, bera heitið Laxárdalur. 

Að því leyti var sagan af Laxárdeilunni þess tíma Laxdæla. 

Á kynningarfundi um vindorkuverið var fullyrt að hávaðinn af vindmyllugarðinum yrði minni en í ísskáp! 

Með slíkri fullyrðingu er því treyst að íbúarnir viti ekkert um það, að það er einmitt hávaðinn frá vindmyllunum, sem er ein af ástæðum andófs næstu nágranna vindmylla erlendis. 

Síðuhafi heyrði gnauðið með eigin eyrum á ferð um Jótland fyrir rúmlega 20 árum og um gnauðið snýst óánægja erlendis. 

Einnig var á fundinum sýnd mynd, sem átti að sanna, að vindmyllurnar væru nær ósýnilegar! 

Myndin var tekin beint ofan frá, svona eins og að þeir, sem horfðu á myllurnar, væru yfirleitt staddir lóðrétt fyrir ofan þær! 

Auk þess þurfa svona vindmyllugarðar heilmikið veganet sem tengja þær. 

Söguslóðirnar frægu úr Laxdælu, Eiríks sögu rauða og Sturlungu, eru eitt af helstu atriðunum í aðdráttarafli Dalabyggðar, og það er nokkuð ljóst, að margir tugir og síðar hundruð af 150 til 180 metra háum vindmyllum, sem munu sjást um allan Hvammsfjörð og víðar, mun fæla fólk frá því að koma á slóðirnar til að teyga í sig andrúmsloft Íslendingasagnanna.  

 

Kanna viðhorf íbúa til nýtingar vindorku

Fátt er göfugra en starf, sem varðar kjarna lífsins.

Atburðir þessa árs, þar sem baráttan við COVID hefur yfirskyggt allt annað, hafa að sumu leyti varpað nýju ljósi á gildi þeirra starfa, sem beinast að sjálfum kjarna sjálfs lífsins.

Í sögu þjóðar okkar hefur eðlilega verið efst í huga baráttan við að afla fæðu og annarra efnislegra gæða og setja hagvöxt og framleiðslu ofar flestu öðru. 

COVID-19 sýndi hins vegar fram á mikilvægi þess að hver þjóð eigi sem öflugast heilbrigðis- og velferðarkerfi og ekki síður gildi þess að eiga sem allra öflugast vísindafólk, sem fæst beint við það að rannsaka kjarna sjálfs lífsins; ekki bara til góðs fyrir líf og heilsu, heldur til ágóða, sem er hægt að mæla í beinum fjármunum, sem fást við vörn við sjúkdómum og betri heilsu. 

Starf Íslenskrar erfðagreiningar er til sóma fyrir land og þjóð.   

Merk uppgötvun Íslenskrar erfðagreiningar

Ekkert að vélinni og furðulegt flug?

Fljótlega eftir hið hörmulega flugslys þegar pakistönsk þota fórst og 97 manns dóu voru birtar upplýsingar um flugið, sem voru sérdeilis furðulegar. 

Þess ber að geta, að endanleg skýrsla hefur ekki verið gefin út, en bráðabirgðaskýrsla er í samræmi við þessar fyrstu upplýsingar.

Samkvæmt þeim fengu flugmennirnir heimild til aðflugs, en voru alltof hátt þegar það hófst og hraðinn enn mikill, enda engir flapar komnir niður. 

Þegar þeir ætluðu að setja lendingarhjólin niður, fóru þau ekki niður. 

Þeir flugu samt áfram án þess að gera ráðstafanir til þess að minnka hraðann og auka brattann, svo að hægt yrði að lækka flugið eins og kostur var. 

Þeir komu síðan of hátt til lendingar og ákváðu að magalenda vélinni, sem var alveg furðuleg niðurstaða, því að eðlilegra hefði verið að þeir hefðu mun fyrr fengið heimild til að fara í biðflug og létta vélina með því að eyða eldsneyti og nota jafnframt allan þann tíma, sem hægt var að fá til að koma hjólunum niður. 

Þeir komu of hratt og fóru of langt svífandi inn eftir brautinni, magalentu samt á hreyfilhlífunum með miklum eldglæringum, og gáfu þá fullt afl til hefja vélina til flugs og fara hring til að lenda. 

En hreyflarnir voru svo skemmdir og þar að auki hafði komið upp eldur í þeim, að þeir misstu afl, svo að vélin dró ekki inn á brautina. Flugumferðarstjórar létu flugmennina ekki vita af þessu ástandi hreyflanna. 

Í umfjöllun um þetta hér á síðunni á sínum tíma var bent á það í athugasemdum, að sjálfvirkur búnaður fer í gang og kemur í veg fyrir að hjólin séu sett niður, nema komið sé niður fyrir ákveðinn hraða, því að annars verði álagið af loftmótstaðu á búnaðinn of mikil. 

Af því má ráða, að orsökin fyrir því að hjólin fóru ekki niður hafi einfaldlega verið of mikill hraði vélarinnar og að ekkert hafi verið að henni fyrr en hún var skemmd af völdum flugmannanna við óþarfa lendingu. 

Svo er að sjá, að þegar flugmennirnir gerðu þau mistök að reyna að setja hjólin á of miklum hraða og þau fóru ekki niður, hafi það atvik virkað öfugt á þá; það er, að bilun í búnaðinum ylli því að þau fóru ekki niður. 

Þegar þetta dæmi um það, hvernig lymskulegar og ruglandi aðstæður geta undið upp á sig, skapað meinlokur og valdið mistökum við stjórn flugvéla, er skoðað, skiljast betur þau vandkvæði, sem meðhöndlun og notkun MCAS búnaðarins á Boeing 737 Max hafa skapað. 

Ef hjólin hefðu farið niður, hefði það einungis orðið vegna bilunar í sjálfvirka búnaðinum, sem átti að koma í veg fyrir það ef hraði þotunnar væri of mikill! 

Hjólin fóru ekki niður á pakistönku þotunni af því að á heildina litið, voru allir hlutar búnaðarins í fullkomnu lagi!

Og enn fréttist ekkert af því hvernig lausn 737 Max málsins miðar.  

Mannleg mistök ollu dauða 97 manns

...öll þessi líf...

Að hugsa sér allan þennan heim; 

öll þessi líf; 

urmul af sálum

og engar tvær eins!

Hver einasta´ er kraftaverk

undir andrúmsins hlíf,

á æviveg hálum 

milli sleggju og steins.  

 

 

Líkur á 36 tæknisamfélögum utan jarðar

Svisslendingarnir, sem voru langt á undan með rafhlaupahjólin.

Hraðar framfarir í gerð rafknúinna farartækja hafa orðið undanfarin ár, og hugmyndaauðgin er mikil sem og stærðir, umfang og útfærslur. 

Það sýnir til dæmis myndin af rauða bílnum hér við hliðina, sem stendur þversum í rúmlega 1,8 metra bili, sem hluti af bílastæði.

Dyrnar á bílnum snúa inn að gangstéttinni og bíllinn heitir Microlino

Fyrir fjórum árum var greint frá því á þessari bloggsíðu að tveir Svisslendingar stæðu í því að útbreiða notkun á rafhlaupahjólum og jafnframt tveggja manna rafbílnum Microlino, sem hægt er að leggja þremur saman í eitt bílastæði. Gengið er inn og út úr þessum bíl í gegnum dyr á framenda hans, og hurðarhleri er á afturenda hans, en engar dyr á hliðunum. 

Á myndum af notkun bílsins var sýnt hvernig samanbrjótanleg rafhlaupahjól þeirra kæmust fyrir inn í hinum litla Microlinu, sem nær 90 km harða og fer allt að 100 km á hleðslunni. 

Það er fyrst nú, sem rafhlaupahjólin eru að slá í gegn, og Microlino er sagður handan við hornið, nokkuð breyttur ásamt alveg nýrri hugmynd, Microletta, sem er þriggja hjóla rafhjól. 

Tvö þeirra voru fraumsýnd nýlega með nýjasta Microlinu, og er mynd af þessum tveimur hjólum hér við hliðina á síðunni. 

Það er hægt að halla þeim sitt á hvað í beygjum eins og rafhjólum, en þegar þau stöðvast, læsast framhjólin svo að þau standa stöðug.  

Bjarni: Rafmagnshlaupahjól ótrúlega mikil breyting

Fékk ekki náð fyrir augum Loftslagssjóðs?

Mörgum jafnöldrum Jóns Hjaltalíns Magnússonar er enn í fersku minni snilld hans sem handboltamanns á sjöunda og áttunda áratugnum. 

Því miður var hraði handbolta ekki mældur á þeim tíma, en svo skotfastur var Jón sagður vera í sænsku úrvalsdeildinni, að sænski landsliðsmarkmaður hefði þurft að fara allur blár og marinn á spítala eftir skothríð Jóns. 

Í sjónvarpsfrétt um daginn var rætt við Jón um álið, sem hann væri að framleiða í gegnum fyrirtækið Arctus Metals og gæti minnkað losun CO2 um þriðjung í álframleiðslunni. 

Ef rétt er munað greindi Jón frá því að hann hefði sótt um styrk til Loftslagssjóðs fyrir verkefnið, en þeim sjóði er ætlað að leggja lið hverskyns frumkvöðlastarfsemi, sem gæti flýtt fyrir minnkun losunar CO2. 

Svarið var nei, og var svo að heyra að matsnefndinni hefði ekki þótt Jón kominn nógu langt með verkefnið. 

Það var sérkennilegt, því að hlutverk sjóðsins er að styðja slík verkefni á þann veg að endanlegur árangur náist sem fyrst. 

Orðalagið kom síðuhafa svo sem ekkert mikið á óvart, því að svipaðar aðstæður voru varðandi verkefni, sem hann sótti um. 

Forráðamönnum sjóðsins er að vísu vorkunn, því að umsóknirnar voru svo margar og fjárfrekar í heild, að aðeins var hægt að leggja litlu broti þeirra lið.  

Gæti minnkað losun CO2 um þriðjung

"Illskiljanleg stjórnarskrá" lokaorðin í Kastljósi.

Í heilu Kastljósi í kvöld var gerð virðingarverð tilraun til þess að útskýra núverandi stjórnarskrá Íslands varðandi valdsvið forseta og álitamál um það. 

Einar Þorsteinsson spurði algengustu spurninga almennings um þennan hluta stjórnarskrárinnar og Ólafur Harðarson og Björg Thorarensen gerðu sitt besta til að útskýra hinn úrelta hluta, sem er í grunninn sá sami og hann var í stjórnarskrá Danmerkur 1849 og gerður til þess að friðþægja þáverandi Danakonungi.

Löng upptalning var á þeim verkum, sem forsetinn þyrfti að vinna, svo sem að skipa ríkisstjórnir, skipta verkum með ráðherrum og veita þeim lausn og að gera samninga við erlend ríki. 

Einnig sérkennilegt ákvæði um það að í einu efni þyrfti forseti ekki atbeina ráðherra með sér, en það væri að veita mönnum uppgjöf saka. Í lagagrein um þetta segir beinum orðum að þetta geti forseti annað hvort gert þetta upp á eigið eindæmi eða fengið ráðherra með sér íþað. 

Lokaorðin í þættinum voru nokkurn vegin þau að að minnsta kosti fyrstu 30 greinarnar í þessum mikla forngrip sem stjórnarskráin er, væru illskiljanlegar, jafnvel fyrir fræðimenn. 

Guðmundi Franklín Jónssyni er vorkunn að halda, að samkvæmt stjórnarskránni geti hann lagt fram frumvarp á Alþingi og fengið með sér ráðherra í það mál þess efnis að lækka laun forseta Íslands. 

Þetta töldu þau Ólafur og Björg ekki mögulegt, en hins vegar gæti forseti látið þá skoðun sína í ljós að stefna bæri að launalækkun forseta. 

 

Í stjórnarskránni og lögum hafa nefnilega lengi verið sérstök ákvæði sem eiga að koma í veg fyrir að  þingið geti notað fjárveitingavald sitt til þess að lækka svo mjög laun forsetans, að með því yrðu völd hans og áhrif stórlega skert. 

Svipaðs eðlis hefur verið það ákvæði, að þingmenn njóti friðhelgi. Það var sett til þess að valdamiklir aðilar framkvæmdavaldsins gætu látið fangelsa þingmenn til þess að fjarlægja þá og þagga niður í þeim. 

Síðuhafi ninnist þess, að í æsku heyrði hann sagt frá einum þáverandi þingmanni, sem lenti í því að vera með slík ölvunarlæti ásamt fleirum niðri í bæ, að lögreglan skarst í leikinn, 

Voru allir handteknir og settir í steininn nema Alþingismaðurinn, sem vegna þinghelgi sinnar mátti ekki setja inn.