Langvarandi kúgun spilltra valdhafa.

Í Eþíópíu búa um 100 milljónir manna, nær 300 sinnum fleiri en á Íslandi. Samt eru hagkerfi landanna álíka stór. Sem þýðir að árstekjur meðalmannsins í Eþíópíu gætu verið álíka miklar og dagstekjur Íslendings. 

Landsmenn þekkja fjórar tegundir af ofríki spilltra valdhafa og ekkert annað. Haile Selassie keisari hlaut samúð þegar Mussolini lagði landið undir sig með hervaldi á fjórða áratugnum og réði þar ríkjum til stríðsloka. 

En í raun var keisarinn spilltur, og þegar hann tók aftur við eftir stríðið breyttist ekkert. 

Bylting var gerð í landinu en stjórn kommúnista varð engu skárri, Mengistu kom í staðinn fyrir keisarann. 

Honum var steypt, en valdhafarnir, sem tóku við í landinu hafa engu breytt í raun.

Þeir gæta þess vel að halla sér að Bandaríkjamönnum og fengu meira að segja bandaríska flugherinn til þess að gera árás á hryðjuverkamenn í nágrannaríkinu Sómalíu til þess að kenna þeim að vera ekki að seilast yfir landamæri ríkjanna. 

Eþíópíumenn urðu kristnir 700 árum á undan Íslendingum og hin kristna koptamenning stendur svo föstum rótum, að engir einræðisherrar hafa vogað sér að blaka við henni hendi. 

Samband drottningarinnar af Saba og Salómons konungs er ginnheilög goðsögn. 

Eþíópía Airlines er stolt landsins og rekið í náinni samvinnu við Bandaríkjamenn. Flott Kóka-kólaverksmiðja sér um, að þann drykk megi jafnvel sjá á afskekktustu slóðum, þótt allur almúgi hafi ekki efni á að kaupa hann og deyi jafnvel úr þorsta í þurrkaplágum með "the real thing" í seilingarfjarlægð . 

Já, mótsagnirnar eru óskaplegar. Við borgina Arba Minch var reistur flottur flugvöllur og stærðar flugstöð, að stórum hluta úr marmara, en hvorugt er notað nema í mýflugumynd, því að innanlandsflug er aðeins leyft fyrir örfáar flugvélar. 

Í landinu kristallast verstu hliðar auðræðisins í alþjóðvæðingunni, eins og tengd frétt á mbl.is ber glöggt vitni um. 

Kúgaðir öreigar leggja grunninn að kaupum okkar á fatnaði, sem er svo sannarlega illa fenginn.  

Sauma fyrir H&M með 128 kr. á dag

Nýjasta æðið komið af stað.

Nýjasta æðið, vindorkugarðarnir, er komið af stað. Í Morgunblaðinu er birt mynd af því hvernig fyrirhugaður vindorkugarður við Hróðnýjarstaði í Dölum muni líta út. 

Á myndinni sést bara að því er virðist flatt landssvæði, og þarf að rýna í hana með stækkunargleðir til að sjá stuttar, örsmáar hvítar línur, sem tákna vindmyllurnar, svona rétt eins og þetta séu eldspýtur. 

Á fundi vestur í Dölum var því lýst hvað þessar vindmyllur sýndust örsmáar séðar beint ofan frá. 

Svona rétt eins og að allir sæju þær frá því sjónarhorni. 

Er þó hver hinna 40 vindmyllna 150 metra há frá jörðu með spaðann í efstu stöðu, tvöföld hæð Hallgrímskirkju, en turninn sjálfur er 90 metra hár, 15 metrum hærri en Hallgrímskirkjuturn. 

Rask og sjónmengun því svo lítilfjörlegt mál, að varla tæki því að nefna það, "örlítið rask" er orðið tískuorð um virkjanir hér á landi.

Eina raunhæfa myndin, sem hægt er að finna af þessum garði, er hægt að finna með því að fara inn á vefsíðuna hagsmunir.is þar sem er tengill inn á vindorkugarð af svipaðri stærð á Filippseyjum. 

Einnig kom fram að ef garðurinn yrði 99 megavött þyrfti hann ekki að fara inn í rammaáætlun. 

En 99 megavött eru meira en 60 prósent af afli Blönduvirkjunar og álíka mikið og allar Sogsvirkjanirnar til samans, en með því að fara fram hjá rammaáætlun um virkjanir geta risið vindorkugarðar skipulagslaust og samhengislaust um allt land. 

Og í því ljósi er skiljanlegt að fjársterkir menn kaupi jarðir og drífi í því að reisa vindorkugarða.   

Snæfellsbær hefur að vísu hafnað hugmynd um vindorkugarð á sunnanverðu nesinu, mun minni en þann sem á að rísa rétt við æskuslóðir Jóhannesar úr Kötlum og Jóns frá Ljárskógum. 

Í Miklholtshreppi átti garðurinn að vera alveg upp við hlíðarætur og láta lítið yfir sér, en því var hafnað þar vestra á þeim forsendum, að sjón- og heyrnarmengun af garðinum verði óviðunandi. 

Á fundinum í Dölum kom hinsv vegar fram, að hávaði af vindorkugarðinum yrði álíka og frá ísskáp. 

Ég hef einu sinni ekið framhjá miklu minni vindorkugarði á Jótlandi og voru vindmyllurnar þar vafalaust ígildi hávaðasömustu ísskápa á jarðríki. 

Vindorkuvinnslan kemur, á því er lítill vafi.  En Færeyingar setja sitt vindorkuver inn í fjarðarbotn til þess að minnka umhverfisáhrifin sem allra mest. 

Hér á landi virðist eiga að setja orkugarðana upp þar sem þeir sjást sem víðast að. 

Þótt við segjumst vera uppi á upplýsingaöld virðist greinilega ekki eiga að birta neitt annað en það sem geti gefið grænt ljós á vindorkugarða hvar sem er og helst strax í gær. 

Þýskir ferðamenn, sem voru á ferð vestur í Dölum og fréttu af vindorkugarðinum, sem ætti að koma á næsta bæ við þann, sem þeir gistu á, sögðust samt ekki vera komnir til Íslands til að kynnast vindmyllum. Þær gætu þeir skoðað í sínu heimalandi. 

Vegferð til virkjunar vindorku

Veðrið er alveg nógu gott mestallan veturinn.

Satt er það, að Ísland er að jafnaði einhver vindasamasti staður jarðar frá desember til marsloka.

En á milli lægða koma oft ágætir dagar með mildu veðri, eins og var í gær.

Í kvöld verða komnir meira en tveir sólarhringar með allt að átta stiga hita. 

Þá er hrein hressing og unun fólgin í því að teyga hreint loft og fara ferða sinna á hjóli. 

Og eftir þriggja ára reynslu af notkun tveggja ódýrra hjóla, rafreiðhjóls og léttrar Honda PCX "vespu" sem aðalfarartækja, hefur komið í ljós að það er hægt að láta þessa farkosti koma að notum í stað bíla allar vikur ársins ef rétt er að málum staðið, hafa góð vetrardekk og réttan klæðnað og öryggisatriði (lokaður hjálmur, vélhjólaklossar og varnarhanskar). 

Fyrir mann, sem á heima utarlega í úthverfi leysir hraðskreiðara hjólið samgönguvandann betur en bíll hvað snertir það að vera fljótur í förum, vandræðalaust. 

Auk þess sem tilvist hjólsins í umferðinni þýðir í raun, að rými sparast fyrir einn bíl í stað þess einkabíls, sem hjólamaðurinn hefði annars ekið.  

Ef vindhviður fara ekki yfir 20 m/sek (hægt að tékka á því á vedur.is)  er vindurinn ekki aðal vandamálið á vespu-hjólinu, heldur mikill tjörupækilsaustur á dögum með slíkum skilyrðum. 

Á rafreiðhjólinu kemur sér vel að þessi tjörpækilsaustur er ekki fyrir hendi á hjólastígum. 

Og sé tíminn naumur og veglengdirnar langar á slíkum dögum hefur minnsti og ódýrasti rafbíll landsins komið sér vel síðustu mánuði, auk þess sem svona stuttur bíll sparar rými í umferðinni og auðveldar það að finna stæði, sem aðrir bílar geta ekki notað.  

Dýrmætar minningar um fjölskyldu Margrétar.

Mynd og viðtal við Margréti Tómasdóttur í Morgunblaðinu vekur góðar minningar hjá mér.

Haustið 1960 var úr vöndu að ráða hjá mér varðandi undirleik fyrir mig í skemmtibransanum. 

Fyrsti undirleikarinn, Pálmar Ólason, lék aðeins tvisvar undir hjá mér þegar ég var í 4. bekk í M.R. í en fór síðan til Ítalíu til náms. 

Frá mars 1958 til maí 1959 var Markús Einarsson undirleikari, en fór síðan til náms í Noregi. 

Sumrin 1959 og 1960 var Hafliði Jónsson við píanóið en Einar Logi Einarsson veturinn 1959-1960. 

Pálmar Ólason, eða Púlli eins og hann var alltaf nefndur, sem kom heim í skólafríi sumarið 1960 og fór með mér aldeilis óborganlega ferð til undirleiks í Hallormssataðaskógi áður en hann fór aftur til Ítalíu, benti mér á bróður sinn, Tómas Grétar Ólason, og er skemmst frá því að segja að Tómas Grétar, sem notaði á þessum árum mest síðara nafnið, reyndist mér svo vel næstu fimm árin, að það verður mér ógleymanlegt. 

Grétar var þvílíkur víkingur til vinnu og svaðilfara um landið, að með eindæmum var. Hann var tæpir 2 metrar á hæð og 120 kíló og það sópaði að honum, hvar sem hann fór. 

Við ferðuðumst mikið á minnsta bíl landsins, og Grétar nánast bar hann stundum í gegnum skafla og ófærur í erfiðum og ógleymanlegum vetrarferðum. 

"Margrét ryður brautina" er viðeigandi fyrirsögn í viðtalinu við hana í dag. Í mörgum ferðum, þeirra á meðal frægri ferð á örbílnum norður á Sæluvikuna 1961, ruddi faðir hennar brautina fyrir bílinn yfir Holtavörðuheiði í bókstaflegri merkingu. 

Á "jólavertíðinni" var gat vart að líta myndarlegri og aðsópsmeiri jólasvein en Giljagaur með harmonikkuna sína. 

Eftir að Haukur Heiðar Ingólfsson tók við keflinu hélst vinátta okkar Grétars og samband áfram í gegnum sameign á flugvélinni TF-FRÚ og Lionsklúbbinn Ægi og starfið að Sólheimum í Grímsnesi alla ævidaga Grétars. 

Ég hef aldrei kynnst manni sem var jafn mikið tryggðatröll í öllum skilningi og kynnin við Grétar, Gullu og fjölskyldu þeirra voru alla tíð gefandi og náin. 

Engum þarf að koma á óvart dugnaður og ósérhlífni dætranna, að ekki sé nú talað um einlæga og smitandi gleði, sem einkennir fjölskyldu og ættfólk.  

Margrét ryður brautina

Lágmark að hafa fjórar í takinu.

Áður hefur því verið lýst hér á blogginu hvers vegna það sé nauðsynlegt fyrir þyrluflugsveit að hafa minnst fimm þyrlur til umráða, líkt og raunin varð hjá Varnarliðinu á Keflavíkurflugvelli á sínum tíma. 

Þetta er fyrst og fremst vegna þess hve þyrlur eru miklu flóknari loftför en flugvélar, þannig að þær þarf miklu meiri tíma til viðhalds en venjulegar flugvélar. 

Þegar um er að ræða að uppfylla flutningsgetu í áætlunarflugi, þar sem forsendan fyrir bókun viðskiptavina hefur verið ákveðin flugvélagerð og þægindi, svo sem á langleiðum, er varasamt þegar vélar til umráða eru aðeins þrjár. 

Það verður að gera ráð fyrir því að ein sé í reglubundinni skoðun og líka fyrir því að önnur kunni að bila. Og þá er bara eftir ein. 

Að vísu er hægt að bjarga í horn með því að nota minni og skammdrægari vélar til að hlaupa í skarðið, en þó er alltaf hætta á að einhverjir farþeganna verði ekki ánægðir með það.  

Geta þurft að taka eldsneytisstopp

Samkomuhús geta líka verið merkar minjar.

Íbúðarhús á Íslandi eru eðli málsins samkvæmt sú gerð húsa sem voru og eru algengust. 

Þrátt fyrir allan þennan fjölda vantar mikið upp á að nógu mörg slík hús frá fyrri tíð hafi verið varðveitt í upprunalegri mynd.

Til dæmis eru til allmargir stórir torbæir á höfuðbólum, en sárvantar hins vegar lang algengustu bæina, litlu bæina þar sem öll alþýða fólks bjó. 

Sem dæmi má nefna gamla bæinn að Skarðsá í Sæmundarhlíð í Skagafirði sem stóð og var í byggð langt frameftir síðustu öld. 

Til er heimildarmynd, sem gerð var um Pálínu Konráðsdóttur, síðasta ábúandann á Skarðsá sem þar bjó. 

Í þeirri mynd kemur glögglega fram hvernig gengið var inn í bæinn í gegnum óhemju löng og þröng göng, sem lágu í gegnum bæinn endilangan. 

Hugsanlega höfð svona löng og mjó til þess að sem minnst af kulda kæmist inn í hjarta bæjarins utan frá þegar gengið var út og inn. 

Torfbærinn að Skarðsá var merkilegri en margir aðrir fyrir þá sök að þar var svonefndur Skarðsárannáll skrifaður, gott dæmi um þá menningarstarfsemi sem jafnvel minnstu torfbæirnir hýstu. 

Ef bærinn yrði endurreistur í fyrri mynd sem minnismerki um kjör íslenskrar alþýðu, hvernig hún "þraukaði hallæri, hungur og fár..." myndi Skagafjörður státa af tveimur mögnuðum minnismerkjum um misjöfn kjör Íslendinga, annars vegar glæsibæinn Glaumbæ og hins vegar alþýðukotbæinn Skarðsá. 

Útlendinga þyrstir í að fá nasajón af upplifuninni af kjörum örþjóðarinnar við ysta haf, og myndu undrast að eitt þekktast rit í landsfjórðungnum skyldi vera skrifað í kotbænum. 

Samkomuhús á Íslandi voru tiltölulega fá miðað við annan húsakost, og þess vegna á Sigmundur Davíð Gunnlaugsson heiður skilinn fyrir það að hafa á forsætisráðherratíð sinni sýnt varðveislu íslenskra menningarminja mikinn skilning og látið verkin tala. 

Í þeim efnum er helsta hættan sú að láta það trufla sig HVER reisti mannvirkið í stað þess að líta hlutlaust á það HVAÐ fór þar fram. 

Húsið, sem hefur hýst Nasa-salinn svonefnda, hét upprunalega Sjálfstæðishúsið og var reist fyrir tilstuðlan Sjálfstæðisflokksins. 

Strax í upphafi varð húsið eitt helsta samkomu- og skemmtanahús bæjarins og íslensku revíurnar áttu þar lokakafla blómaskeiðs síns.  

Að síðustu revíunum stóð hópur fólks, sem nefndi sig Bláu stjörnuna, og voru þar innanborðs ekki lakari listamenn en Tómas Guðmundsson skáld, Emil Thoroddsen tónskáld, Bjarni Guðmundsson blaðafulltrúi, leikararnir Haraldur Á. Sigurðsson og Alfreð Andrésson, revíusöngkonan Soffía Karlsdóttir og eftirherman Karl Guðmundsson. 

Gott ef Baldur og Konni og Árni Tryggvason áttu þar ekki líka spretti í bláendann.

Minnstu munaði í lok síðustu aldar að Austurbæjarbíó yrði rifið, en það hús geymir merka sögu í listalífi þjóðarinnar. 

Mér verður hugsað til gamla þinghússins og samkomuhússins að Engihlíð í Langadal sem dæmi um það hve nægjusamur landinn var í þessum efnum langt fram eftir síðustu öld. 

 

Nasa-salur rifinn og endurbyggður

Sígur á ógæfuhliðina hjá réttarríki lýðræðis.

Eftir að Íslendingar gerðust aðilar að Mannréttindadómstólnum í Strassborg, hefur Hæstiréttur Íslands verið margsinnis, bráðum tíu sinnum, verið rassskelltur af dómstólnum.

Mannréttindi og sjálfstæði fjölmiðla eru hornsteinar lýðræðisins, en sífellt bætast við dómar og úrskurðir, sem lækka einkunn Íslands í þessum efnum. 

Þótt Hæstiréttur og einstakir héraðsdómarar hafi of oft verið of þýlyndur við valdaöfl, svo sem í stjórnlagaþingkosningamálinu, geta einstakir sýslumenn þó gengið það langt í rangsleitni, að dómstólar setji ofan í við þá.

Úrskurður sýslumanns í lögbannsmáli Glitnis var einfaldlega svo augljóslega rangur, að það hefði verið nýtt met að endemum, ef honum hefði ekki verið hrundið. 

Lögbannið er því miður ekki í eina skiptið sem úrskurðir af því tagi sem sýslumaður felldi  og veikja trúna á íslensku réttarfari og íslensku lýðræði. 

En verst er, að langvinnur málarekstur þjónar þeim aðila málsins, sem síst ætti að hagnast á hinu eindæma rangláta lögbanni.  

„Fólkið í landinu sem tapar“

Hinn raunverulegi vendipunktur í Seinni heimsstyrjöldinni.

Bretar eru með réttu stoltir af því að hafa staðist þá raun, sem á þá var lögð vorið, sumarið og haustið 1940, þegar þeir stóðu einir gegn Hitler allt frá falli Frakklands í júní og tókst að verjast nasistum í Orrustunni um Bretland sem var fyrst og fremst háð í lofti. 

En hinn raunverulegi vendipunktur var Orrustan um Stalingrad um áramótin 1942-43 þar sem sjötti her Þjóðverja var króaður inni og gersigraður, alls rúmlega 300 þúsund manna her. 

En áætlað er að um ein og hálf milljón manna hafi fallið í þessari einu styrjöld. 

Fram að henni höfðu Þjóðverjar sótt stanslítið fram, en það snerist alveg við í Stalingrad. 

Skömmu áður höfðu Bandamenn unnið sigur við El Alamein í Egyptalandi, en tífalt færri hermenn tóku þátt í þeirri styrjöld en í styrjöldinni í Stalingrad. 

Áætlað er að mannfall Sovétmanna hafi verið um 20 milljónir manna og allar tölur varðandi hlut þeirra í sigri Bandamanna eru lang stærstar. 

Rússar geta því með réttu verið stoltir þegar þeir minnast 75 ára afmæli uppgjafar 6. hersins. 

Í því sambandi er það aukaatriði þótt Pútín nýti sér tækifærið til að fylkja þjóðinni að baki honum.  Enginn þjóðarleiðtogi gæti annað en spilað á þjóðernisstolt þegar slíks afreks er minnst. 

Fögnuðu sigrinum í Stalíngrad

Var svona hræðilegt að hafa brautina opna?

Opin flugbraut getur komið í góðar þarfir rétt eins og opinn vegur eða höfn. Á því tímabili, sem ríkisendurskoðun virðist telja slæmt að flugbraut 06/24 á Reykjavíkurflugvelli gerðist það nokkrum sinnum, að þessi eina braut var nothæf fyrir sjúkraflug, vegna þess að vindur stóð beint á hana, en of mikið á ská á hinar brautirnar.

Enginn veit fyrirfram hvenær slíkt getur skipt sköpum um líf eða dauða. 

Litla malarflugbrautin við Grímsstaði á Fjöllum virðist hvorki merkileg né gagnleg.

En þegar alvarlegt hópslys varð skömmu fyrir síðustu aldamót, rútubíl var ekið á handrið brúar yfir Hólsselskíl, komst engin þyrla á vettvang.

Þá skipti miklu máli, að Twin Otter flugvél frá Akureyri gat lent á litlu brautinni við Grímsstaði og tekið alvarlega slasaða sjúklinga og flutt þá beint á sjúkrahús á Akureyri.

Hjá ríkisendurskoðun virðist svona lagað ekki skipta neinu máli, heldur formsatriðin.

Sumir virðast álíta að vegna þess að eitthvert öryggisatriði hafi ekki skipt sköpum í einhvern tíma, sé það óþarft. 

Á 90 ára afmæli Slysavarnarfélagsins kom hið gagnstæða heldur betur fram. 

Skortur á samráði tafði lokun flugbrautar

Íslendingurinn: Verður að láta á það reyna. "Vaskur maður er..."

Nú eru komnir nokkrir dagar síðan það var gefið út og birt í fjölmiðlum, að óveður myndi skella á í gærkvöldi og að fjallvegir yrðu ófærir. 

Hert var á þessu eftir því sem nær leið og marg ítrekað að leiðinni austur fyrir fjall yrði lokað um kvöldmatarleytið. 

En það er landlægt hjá okkur, að taka sem minnst mark á svona löguðu og "láta á það reyna." 

Og fyrir bragðið þurfti að kalla út björgunarsveitir til þess að bjarga á annað hundrað bílum, sem sátu fastir. 

Þeim, sem lentu í þessum hremmingum er hugsanlega bara létt ef marka má upphaflegu hugsunina því að þeim varð að ósk sinni að æða af stað í anda textans um Sigurð sjómann, "virðir hvorki boð né bönn, / vaskur maður er..." eða hvernig það hljóðaði nú nákvæmlega. 

En lýsir fyrirbrigðinu vel. 

Hitt er hins vegar óvíst hvort allt björgunarsveitarfólkið, sem þurfti að berjast tímum saman við að bjarga þessu hreystifólki er jafn ánægt með þetta fjöldatiltæki.  

Rúmlega hundrað bílar sitja fastir