Óheppileg alhæfing í fyrirsögn. Búið að lagfæra. Takk.

P.S. 

Þetta er svolítið óvenjulegt, eftirskrift í byrjun. En ábending mín vegna ónákvæmni í fyrirsögn hefur verið tekin til greina og þakka ég það, enda gert í vinsemd og vinur er sá er til vamms segir. En svona var pistillinn, hugsaður sem almenns eðlis: 

 

Fyrirsagnir eiga helst ekki að vera með alhæfingar, sem síðan standast ekki þegar fréttin er lesin, af því að flestir sjá aðeins fyrirsagnirnar án þess að lesa það sem á eftir kemur. 

Dæmt hefur verið í slíku máli þegar fyrirsögn var í blaði: "Bubbi fallinn" og í ofanálag var fyrirsögnin birt ein og sér í öðru blaði sem auglýsing fyrir blaðinu, sem birti fréttina í heild. 

Þetta gerðist það snemma, eftir að Bubbi hafði farið í meðferð sem hefur skilað honum vímulausum síðan, að hinn almenni misskilingur um fall Bubba gat haft slæmar afleiðingar fyrir hann og valdið honum fjárhagslegu tjóni.

Hið sanna var að tekin var "paparazzi"-mynd af Bubba með sígarettu og fréttin fjallaði síðan um það að hann hefði fallið í reykingabindindi, sem var auðvitað allt annað mál en almennt bindindi.

Bubbi vann að sjálfsögðu skaðabótamál, sem hann höfðaði út af þessu. Blaðinu var hafa verið talið skylt að hafa fyrirsögnina þannig, að hún ein og sér skapaði ekki misskilning. 

Í fyrirsögninni "Bílasölur segja ósatt um aldur" einni og sér felst sú alhæfing að þetta geri bílasölur almennt og alltaf. 

Vafalaust er fyrirsögnin höfð svona í gáleysi, en það breytir því ekki að hægt var að hafa hana þannig, að ekki fælist í henni ástæða til misskilnings, svo sem með því að hafa fyrirsögnina svona: "Dæmi um rangan aldur bíla hjá bílasölum." 

Það er ekki fyrr en farið er að lesa texta fréttarinnar sem hið sanna kemur fram, að "dæmi eru um að ökutæki, sem seld eru á Íslandi séu tveimur árum eldri en bílasölur auglýsa."

Raunar er ekki á hreinu hvort með orðunum "bílasölur" sé ekki líka átt við bílaumboð, sem selja nýja bíla og það kemur heldur ekkert fram í fréttinni hve algengt er að sagt sé "ósatt um aldur."   

Fréttin er því ónákvæm á ýmsa lund. 

Dæmi um að bílasölur segi ósatt um aldur bíla

Bragi Árnason veðjaði á sólarorkuna.

Bragi Árnason prófessor varð þekktur erlendis ef ég man rétt þegar hann var í fararbroddi þeirra manna sem sáu möguleika í notkun vetnis sem orkubera.

Hann greindi mér frá því að hann hefði með lauslegum rannsóknum á Hengilssvæðinu komist að þeirri bráðabirgðaniðurstöðu að orkan myndi þverra þar eftir ákveðið tímabil, hugsanlega 50 ár, og á eftir þyrfti að bíða í tvöfalt lengri tíma, hugsanlega 100 ár, eftir því að svæðið jafnaði sig.

Sem þýðir gróflega að virkjanirnar á svæðinu eru þrefalt stærri en það þolir til þess að hægt sé guma í síbylju um "hreina og endurnýjanlega orku".

Í útvarpsviðtali við Ara Trausta Guðmundsson jarðeðlisfræðing spáði Bragi því að sólarorkan myndi á endanum sigra í kapphlaupinu um þann orkugjafa, sem yrði arftaki jarðefnaeldsneytisins.

Sú spá er smám saman að verða líklegri vegna framfara í nýtingu sólarorkunnar, sólarsellum og fleiru.

Jarðefnaeldsneytisbirgðir jarðar voru upphaflega skapaðar af sólarorkunni, sem skóp skóga og gróður sem lentu undir yfirborði jarðar.

Og á sama hátt og þjóðir nálægt miðju jarðar, til dæmis í Arabalöndunum hafa grætt mest á olíunni, munu þær þjóðir líka verða með mestu sólarorkuna á nýrri öld þess orkugjafa.    

Forsetinn fylkir sér á bak við sólarorku

Fyndnar mótsagnir.

Fyndnar mótsagnir blasa við hvert sem litið er á okkar kæra landi. Sama manneskjan, sem er svo löt, að hún nennir ekki að ganga 20-30 metra, heldur leggur bílnum sínum í stæði hreyfihamlaðra, fer inn í ræktina til þess að hlaupa lengi lengi eins og óð væri á hlaupabretttinu. 

Sama manneskjan og nennir ekki að ganga frá lóðunum eftir æfinguna með því að færa þau um nokkra metra, er búin að lyfta þeim löðursveitt og másandi og blásandi í brjálæðislegri törn lengi á undan. 

Kunnugir segja þetta hvergi tíðkast nema á Íslandi. 

Sama manneskjan og búin er að ganga rösklega með hundinn sinnum kílómetrum saman, nennir ekki að ganga 200 metra út í búð, heldur ekur þetta steinsnar á 3ja tonna jeppanum sínum.   

„Ef menn verða með stæla þurfa þeir bara að æfa annarstaðar“

Allt sem fer upp hlýtur að koma aftur niður.

Allt sem fer upp hlýtur að koma niður aftur er þekkt orðtak, - á frummmálinu í söng hljómsveitarinnar Blood, sweat and tears":  "What goes up must come down / spinning wheel / gotta go around...". 

Uppgangsár Kínverja hafa um margt minnt á bankabóluna miklu hér á landi, en auðvitað er kínverska hagkerfið svo mörgum sinnum stærra að áhrifinna gætir eins og í Tsunami um allan heim. 

Mest kemur á óvart hve seinir til og sofandi ráðamenn eystra hafa verið, eins og þeir annað hvort trúi því varla að bólan sé að springa eða fallist hendur vegna ráðaleysis. 

"Svarti mánudagurinn 1987" var að vísu svipaður og mánudagurinn nú, en samt kom í ljós að mánudagurinn 1987 varð engin endurtekning á hruninu í Wall street 1929. 

Einhvern veginn virðist vera svo óskaplega erfitt að greina stöðuna hverju sinni rétt að illmögulegt sé að spá um framvinduna. 

En miðað við rányrkju auðlinda jarðarinnar er næsta víst að verði ekki hrun núna, verður það bara gálgafrestur. 

„Svarti mánudagurinn“ enn á ný

Hefur viðskiptavinurinn ekki alltaf rétt fyrir sér?

"Viðskiptavinurinn hefur alltaf rétt fyrir sér" var kjörorð í viðskiptum sem móðir mín heitin sagði að vinnuveitandi hennar, eftir að hún lauk Verslunarskólaprófi, hefði innprentað henni. 

Með því var átt við að seljandi ætti ævinlega að leita eftir þörfum og löngunum kaupenda en ekki að reyna að þvinga inn á þá einhverju sem þeir væru ekki á höttunum eftir.

Nú hefur komið í ljós hjá nemendum MH og MR að þeir kjósa frekar fjögurra ára nám með möguleikum á því að vinna sér inn peninga og komast í tengsl við atvinnulífið og land sitt og þjóð með námi eða í leyfum.

Sem dæmi um nytsamleg viðfangsefni námsmanna má nefna störf í tengslum við stóraukna ferðaþjónustu þar sem mikil þörf er á vinnandi höndum og störfin gefa námsmönnum möguleika á að æfa sig í erlendum tungumálum og kynnast útlendingum.

Ef kalla má námsmenn viðskiptavini menntakerfisins ætti kerfið ekki að einblína á það hvort námið tekur einu ári skemur en áður heldur á námsánægju og námsþörf viðskiptavina sinna.

"Hin gömlu kynni gleymast ei.." er líka stórt atriði í því að hafa verið í skóla.

Þegar 7% nemenda ákveða að stytta námið þýðir það slit á ákveðnu sambandi við 93 prósentin sem ákveða að hafa samflot í gegnum fjóra bekki.

Þau tryggðabönd og vináttubönd sem tengjast á þessum árum ævinnar eru mörgum ómetanleg alla ævi.  

Fáir völdu þriggja ára nám

Gefandi augnablik á Hrauninu.

"Í fangelsi var ég og þér vitjuðuð mín" var einhvern tíma sagt. 

Þetta hefur Bubbi Morthens ræktað manna best og má eiga heiður fyrir. 

Ég á þeirrar gæfu að njóta að hafa farið nokkrum sinnum á Hraunið til að eiga þar góða og glaða stund með vistmönnum, þar sem allir eru jafningar, jafnt uppi á sviði sem fyrir framan það. 

Þegar ég fór í fyrsta skiptið var ég svolítið óöruggur með mig þar sem ég stóð fyrir framan áheyrendur og vissi varla hvernig ég ætti að nálgast þá. 

Þannig hafði háttað til, að ég hafði komið fljúgandi á litlu flugvélinni, sem ég átti þá, TF-GIN, og vegna þess hve það var góður vindur, gat ég lent henni á túnbletti á lóð fangelsisins og labbað stuttan spöl inn á Hraunið. Allir vissu þetta þegar ég steig á sviðið skömmu síðar.

Þannig, að ég fann ekkert skárra til að segja þegar ég heilsaði föngunum:  "Hér fíla ég mig vel, er ekki sá fyrsti sem lendi á Hrauninu."

Þar með var ísinn bræddur og sú fyrsta af gefandi stundum síðar á þessum stað leið sem ljúfur draumur.    

Vill taka Gísla Pálma með á Hraunið

"Túrbínutrixið" í milljarða fjárútlátum.

"Túrbínutrixið" frá 1970 er í fullum gangi í dag. Það fólst í því að kaupa stórar túrbínur í margfalt stækkaða Laxárvirkjun sem drekkt hefði Laxárdal og tekið vatnið af Aldeyjarfossi í Skjálfandafljóti með því að veita því yfir í Kráká og Mývatn í svonefndri Gljúfurversvrikjun. 

Þegar búið var að eyða feikna fjármunum í rannsóknir og kaup á túrbínum var andófsfólki stillt upp við vegg gegn gerðum hlut og sagt: "Þið berið ábyrgð á tjóninu ef ekkert verður af virkjuninni." 

Sigurður Gizurarson verjandi andófsfólksins sneri dæminu við í réttarhöldum og gerði þá sem beittu "túrbínutrixinu" ábyrga. 

Búið er að beita túrbínutrixinu við allar stórvirkjanir á þessari öld og verið er að beita því vegna álveranna á Suðvesturlandi. 

Eytt er, eða eyða á, milljörðum í kostnað vegna fyrirhugaðrar uppþurrkunar Aldeyjarfoss og Hrafnabjargafoss í Skjálfandafljóti, Urriðafoss, Búðafoss, Gljúfurleitarfoss, Dynks og Kjálkaversfoss í Þjórsá, fossanna í Skaftá, Hvalá og flúðanna í ánum í Skagafirði svo að dæmi séu tekin.

Og þetta er bara talið hið fínasta mál. 

Rannsaka 26 orkukosti í sumar

Sögunum um Bláskjá og Oliver Twist snúið við.

Þegar ég var barn lásum við börnin mörg söguna af Bláskjá, fallegu ljósleitu barni með blá augu, sem glæpahyski, vondir dökkir menn, höfðu rænt og farið illa með inni í skóginum. 

Sagan af Bláskjá var þýsk og féll inn í fræði nasista um yfirburði hins aríska kynþáttar eins og flís við rass. 

Í sögunni um Oliver Twist lásum við um Gyðinginn Fagin í hlutverki hins vonda illþýðis sem ekki er kristið fólk, ógnar börnum okkar, rænir þeim af okkur og fer illa með þau.

Skilaboð þessara sagna voru skýr fyrir okkur, börn þess tíma:  Hvítt, kristið, ljósleitt, bláeygt og sæmilega efnað fólk er af hinu góða, en dökkleitir heiðingjar eru vont fólk sem verður að varast og jafnvel berjast gegn og uppræta.  

Harmræn saga hins danska Marcus Vestergaard Pedersen sýnir okkur hvernig þessi gamla hugmynd um góða og slæma kynþætti lifir enn góðu lífi og sækir jafnvel í sig veðrið. 

Þetta er sagan um hlutskipti barns, sem er dökkt yfirlitum, lendir í höndum hvíts, kristins fólks og á illa daga vegna litarhátts síns, rétt eins og Bláskjár átti í höndum hinna dökkleitu vondu heiðingja í sögunni forðum. 

Fæddist inn í ranga fjölskyldu

Lúmskustu fíkniefnin eru kannski þau hættulegustu.

Læknir, sem talinn er einn hinna hundrað merkustu í heiminum, ætti að vita hvað hann segir. 

Ofmælt er að ALLIR hafi reykt hass fyrir 40 árum eins og Kári Stefánsson orðar það. Að minnsta kosti var ég í hópi fleiri sem sáu ekkert jákvætt við það að vera að eyða peningum og tíma í það að "fikta við heilann í sér" eins og Kári orðar það réttilega. 

Upphaflega voru reykingar taldar hættulausar og flottar. Í fyrradag var ég að horfa á hinn stórkostlega listamann Sammy Davies jr. á Youtube og hann var flottur reykingamaður, reykti oft á sviðinu. 

Hann lést úr hálskrabbameini 65 ára gamall, fór um aldur fram á svipaðan hátt og Nat King Cole, Humphrey Bogart og Haukur Morthens, en hinn síðastnefnda drápu að vísu aðdáendur hans með óbeinum reykingum álíka fljótt um aldur fram og Sammy Davies jr. lést. 

Reykingarnar hefðu átt að leggjast af miklu hraðar og fyrr, en tóbaksframleiðendur eyddu óhemju fjárhæðum í að kaupa vísindamenn og rannsakendur til að reyna að hnekkja niðurstöðum, sem voru óhagstæðar fyrir reykingarnar.

Sama gera hinir valdamiklu og stóru hagsmunaaðilar í olíuiðnaðinum varðandi loftslagsvandann.

Hættan vegna hassreykinga og víndrykkju liggur í því hve sakleysisleg neyslan sýnist.

Hassið er með lægstu áhættuprósentuna, 8%, og það gerir það lúmskara, því að enda þótt 8% sýnist lág tala, er hún í raun og veru allt of há.

Samt sagði Bubbi Morthens mér það á sínum tíma þegar hann var á viðkvæmu stigi eftir meðferð, að ef einhverjum væri verulega illa við hann, myndi sá brjótast inn í íbúð hans, þegar hann væri ekki heima og skilja eftir hassköggul í gluggakistunni. 

Vínið nýtur hins vegar þess að hafa verið mært og dásamað í árþúsundir meðal annars í óteljandi áróðurssöngvum um dásemdir vínuvímunnar.

Er söngurinn "Hvað er svo glatt?" eitthvert nöturlegasta dæmið um það, samið af áfengissjúklingi sem vínið drap innan við fertugt.

Og ekkert fíkniefni veldur meira böli en vínið, sem dásamað var í ljóðlínunum "..guðaveigar lífga sálaryl..." og ..."Látum því vinir, vínið andanna hressa!...! 

„Ég reykti hass en var ekki afreksmaður í því“

Vantaði nóga hæð frá jörðu.

Í bakfallslykkju svonefndri (loop) þarf flugmaðurinn mikið loftrými, einkum á flugvélum sem eru með tiltölulega litla vængi miðað við þyngd vélarinnar eins og Hawker Hunter. 

Svifflugvélar eru léttar, með hlutfallslega stóra vængi og litla loftmótstöðu og auðveldara er að taka lykkju á þeim en þyngri vélum.

Gott er að hafa gnægð vélarafls til að ná nógri hæð frá jörðu og stytta tímann sem það tekur að fara í gegnum efsta hluta lykkjunnar svo að nógu snemma sé flogið út úr hennni. 

En lítið má út af bregða og ef hæð yfir jörðu er á mörkunum er refsað harðlega fyrir það. Nóg hæð er því lykilatriði sem misheppnaðist í gær. 

Af myndbandi af atvikinu í gær sést nokkuð snemma að rýmið fyrir lykkjuna muni ekki verða nóg og að eina útgönguleiðin fyrir flugmanninn hefði verið að velta þotunni á réttan kjöl og fljúga út úr lykkjunni.

Þetta slys hefði ekki þurft að kosta mannslíf ef þotan hefði lent á mörgum auðum grasblettum sem eru í kringum veginn sem hún lenti á.

En hún lenti fyrir afdrifaríka tilviljun á versta hugsanlega stað, því miður.  

Flugmaðurinn alvarlega slasaður