Samsvarar meters djúpum snjó í frosti.

Það er þumalfingursregla, að hver millimetri sem fellur af úrkomu í vatnsformi, samsvari að meðaltali einum sentimetra af snjó, ef hún fellur í frosti.

Samkvæmt því samsvaraði dagsúrkoman á Siglufirði því að fallið hefði jafnfallinn snjór, einn metri á dýpt, en veghæð undir fólksbíla er um 15 sentimetrar og 30 sentimetrar á jeppum á stórum dekkjum, svo að engu farartæki hefði verið fært nema þeim, sem fljóta ofan á snjónum.

Þetta er álíka mikil úrkoma á einum degi og nemur allri meðalúrkomu á Akureyri þrjá sumarmánuði samtals.  

 

Íbúar reyna að bjarga eignum

Segir mikið um eðli vandans.

Líkin 70 í vöruflutningabílnum, sem skilinn hafði verið eftir í Austurríki, og þúsundir flóttamanna, sem drukknað hafa á Miðjarðarhafi í flótta frá ósegjanlegri neyð, segja aðra sögu af flóttafólkinu, sem reynir að komast til Evrópu, en haldið hefur verið á lofti af mörgum hörðum fylgismönnum þess, að reisa múr á suðurlandamærum Evrópu og Bandaríkjanna og vísa öllu "glæpahyskinu" til síns heima, sem streymi til Evrópu og Bandaríkjanna í þeim staðfasta og einbeitta brotavilja að kollvarpa vestrænum ríkjum, taka þar völdin og koma í Evrópu á Sharialögum með handaafhöggum og aftökum. 

Donald Trump fær góðan hljómgrunn í Bandaríkjunum fyrir því að vísa 11 milljónum innflytjenda, sem þangað eru þegar komnir, úr landi, og álíka sjónarmið eiga vaxandi fylgi að fagna í Evrópu. 

Þegar þannig er talað er stutt í það að leitað verði róttækra ráða, sem ein dugi til þess að "leysa múslimavandamálið" í Evrópu og "ólöglegra innflytjendavandamálið" í Bandaríkjunum.  

Ellefu milljóna manna vandamál sitt hvorum megin Atlantshafsins er álíka stórt að umfangi og 10,5 milljóna "Gyðingavandamál" var fyrir 75 árum. 

Fundu yfir 70 lík í bílnum

Þarna á Sigmundur Davíð fullt erindi.

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson gerði Reykjavík mikið gagn þegar hann á skilmerkilegan og vel ígrundaðan hátt kom fyrir um áratug okkur til hjálpar, sem andæfðum niðurrifi menningarsögulegra húsa á borð við Austurbæjarbíó og timburhúsin í gamla miðbænum.

Sigmundur hafði kynnt sér málið eftir föngum í mörgum erlendum borgum og notaði myndefni og staðreyndir varðandi reynslu manna erlendis til þess að hafa mikil og verðskulduð áhrif á þann hugsunarhátt, sem stimplaði á sínum tíma Bernhöftstorfuna sem "kofarusl úr fúaspýtum."

Nöfn Sigmundar Davíðs, Ólafs F. Magnússonar og fleiri verður minnst í þessu sambandi.

Ég minnist þess, að á þessum tíma, þegar ég var starfandi fréttamaður hjá RUV, var mér svo brugðið, að ég ákvað að stíga út úr hlutleysinu í þessu máli og kalla niðurrifin "sjálfseyðingarhvöt." 

Víkin, þar sem Ingólfur Arnarson varpaði öndvegissúlum sínum fyrir borð, svo að þær ræki upp í fjöruna fyrir neðan Arnarhól og yrðu miðpunktur í helgiathöfn, þar sem heimilisvættirnir (súlurnar) friðmæltust við landvættina, - þessi vík ætti að vera með nokkurs konar helgireit upp að hólnum, þar sem árlega væri haldin landnámshátíð með víkingaskipi, sem legði að .

Í staðinn er nú ætlunin að hrúga niður á þennan merkilega blett hrúgu af steinsteypu- og glerkössum, sem byrgja munu útsýn frá miðbænum til Esjunnar og múra lágreistar og friðsældarlegar byggingar miðbæjarins inni.

Þar með er búið að reisa ókleifa víggirðingu steypu-glerkastala allt frá gömlu höfninni austur að Höfða í vonlausu montæði til þess að skáka Manhattan og Shanghai.

Engin þeirra norrænu borga sem ég hef komið til, á þriðgja tug, er neitt í líkingu við það sem verið er að reka smiðshöggið á að Reykjavík verði. 

Myndirnar hérna á síðunni eru af Þórshöfn, Þrándheimi og Björgvin. 

Loftmyndirnar sýna vel, hvernig borgar- og bæjaryfirvöld á þessum stöðum hafa reynt að standa vörð um menningarsögulegan og heildstæðan svip þeirra. 

   

Gagnrýnir skipulagsmál í Reykjavík

Lífseigir fordómar varðandi hæð fólks.

Sjá má á viðbrögðum við frétt um lögreglukonuna Ingu Birnu Erlingsdóttur bregða fyrir fordómum af ýmsu tagi, til dæmis gagnvart því að hún sé aðeins 164 sentimetra há á 236 kílóa hjóli. 

Fordómar gagnvart hæð fólks eru því miður afar lífseigir.

Til dæmis standa margir í þeirri trú að vegna hæðar Usain Bolt, verði bestu hlauparar helst að vera 195 sm háir eins og hann.

Sömuleiðis þurfi topp hástökkvarar að vera 1,95 eins og heimsmethafinn Zotomayor til þess að geta stokkið hærra en 2,40 metra.

Þetta er misskilningur. Þess má geta að fljótasti maður heims á sjötta áratugnum, þáverandi heimsmetahafi Ira Murchison, var aðeins 159 sentimetra hár og næstum tveggja metra háir hlauparar höfðu ekki roð vkið honum.

Svíinn Stefan Holm, sem hlaut Ólympíugull og HM-silfur, er aðeins 180 sm hár en hefur samt stokkð 2,40 metra eða 60 sentimetra hærra en nemur hæð hans. 

Bosshoss vélhjól er 484 kíló og knúið 445 hestafla vél, eða meira en tvöfalt þyngra en BMW-hjólið, sem umrætt er í tengdri frétt um lögreglukonu sem ætlar að keppa á slíku hjóli. Samkvæmt kröfunni um hæð vélhjólafólks þyrfti meira en þriggja metra háan mann til þess að ráða við Bossshoss-hjólið ef stærðin skipti öllu máli! 

Rocky Marciano var 180 sm hár og Mike Tyson er 1,78. 

Svona mætti lengi telja. Jafnvel sumir af bestu körfuknattleiksmönnum sögunnar hafa verið allt að feti lægri en aðrir inni á vellinum. 

 

Hörkukona á 236 kg mótorhjóli

Kostar samt 80 þúsund krónur á mánuði eða milljón á ári.

Enda þótt hægt sé að leigja sér smábíl fyrir örlítið minna en 50 þúsund krónur á mánuði, vantar upp á að kaupa eldsneyti. 

Meðalakstur bíls er meira en þúsund kílómetrar á mánuði og talsvert meiri en það hjá fólki sem býr í úthverfum. 

Þótt auglýst sé að sparneytnustu bílarnir eyði minna en fimm lítrum á hundrað kílómetra, er það byggt á mælingum, sem miðast við svo hagstæðar aðstæður og aksturslag, að uppgefnar eyðslutölur eru umtalsvert lægri en raunverulegar tölur, einkum að vetrarlagi. 

Eldsneytiskostnaðurinn er að meðaltali varla undir 13 þúsund krónur á mánuði og fleira smálegt leggst til. 

Að undanförnu hef ég smám saman verið að taka upp nýjan samgöngumáta, rafhjólið Náttfara. 

Á myndunum er hann við Engimýri í Öxnadal, í Subarubíl, við skrifborðið mitt heima hjá mér og á Hvolsvelli. 

Hægt er fyrir um 15 þúsund kall að kaupa sér statíf til að segja aftan á bíl og hengja hjól á það. 

Síðan ég fór með hjólið Sörla í bíl norður á Akureyri hef ég aðeins tvisvar ekið í bíl, í bæði skiptin þegar við hjónin fórum tvö saman á viðburði.

Þegar ég hef verið einn á ferð, sem er langalgengasti ferðamátinn, hef ég getað haft meðferðis allt það dót, sem ég annars hef meðferðis í bíl, tölvu, myndavélar, hleðslutæki, regngalla og snarl. 

Ég hef hjólað allt upp í 50 kílómetra á dag og meðalhraðinn hefur verið um 20 kílómetrar á klukkustund.  

Algengasta vegalengdin í ferð hefur verið um 6-9 kílómetrar og hefur tekið 5-10 mínútum lengri tíma en ef ég hefði farið á bíl. 

Á hjóli slepp ég við að leita að bílastæði og þurfa að ganga frá því að áfangastað. 

Ég slepp líka við að bíða lengi þegar vikið er fyrir annarri umferð, svo sem þegar þarf að bíða í löngum biðröðum bíla við umferðarljós á álagstímum. 

Þessar viðbótarmínútur hafa fært mér holla hreyfingu og útiveru og sparað það að þurfa að fara sérstaklega í göngur eða aðra hreyfingu til að halda líkamlegu þreki.

Þær hafa lokið upp fyrir mér svæðum í minni eigin fæðingarborg, sem ég hafði ekki kynnst áður, svo sem á hjólastígum um Elliðaársvæðið. 

Hjólið, sem ég nota, er þannig útbúið, að ég nota fæturna eins mikið eða lítið og mér hentar og þarf ekki að hafa áhyggjur af að ofgera veikum bakhluta eða hnjám. 

Það er hressandi að spyrna vel í af og til í brekkum en láta annars hjólið sjálft um hituna að mestu. 

Ef verið er á leið á fund eða vinnustað er fyrri hluti ferðarinnar notaður til að styrkja sig á þennan hátt, en síðari hlutinn til þess að kæla sig svo að maður komi ekki kófsveittur á áfangastað. 

Í ljós hefur komið að veðrið er engin hindrun og að það var rétt munað hjá mér, að á æskuárum var veðrið heldur engin hindrun. 

Það er hægt að nota hjólið í tveimur þriðju hlutum ferða á hverju ári og auðvitað er því gefið frí í illviðrum skammdegisins. 

Notkun hjólsins þýðir sparnað í eldsneytiskostnaði upp á vel á annað hundrað þúsund krónur á ári, og vitað er að eldsneytiskostnaður er aðeins um helmingur af hlaupandi kostnaði við að reka bíl og aðeins fjórðungur af heildarkostnaði við að reka bíl. 

Ég stefni að því að setja hagfelldan aukarafgeymi á Náttfara sem þrefaldar hleðsluna og styttir ferðatímann, af því að ekki þarf að spara aflið á lengri leiðum eða yfir daginn, - drægið er 60 kílómetrar á hleðslunni.

Rafmagnið til að skila manni milli Akureyrar og Reykjavíkur kostaði 115 krónur og það tekur því varla að tala um þá tíkalla sem hleðsla innanbæjar kostar. 

 

Ódýrustu bílar falla í verði um 3-400 þúsund krónur á ári. Fyrir þá fjárhæð væri hægt að kaupa nýtt og gott rafhjól með aukageymum árlega, en eðli málsins samkvæmt, er viðhald reiðhjóla og rafmótors aðeins brot af viðhaldi bíls.   

Bítast um besta bílaverðið

Svelt samgöngukerfi.

Á sama tíma og gjaldeyristekjur þjóðarinnar af ferðaþjónustu vaxa um hundruð milljarða er samgöngukerfið á landi og í lofti svelt. Enn vantar um þriðjung upp á að það fé, sem ætlað er til viðhalds vegakerfinu, nægi til þess verkefnis. 

Svipað virðist vera að segja um flugvallakerfi landsins og í alvöru verið að tala um að leggja enn fleiri litla flugvelli niður en þegar hefur verið gert. 

Skortur á viðhaldi mannvirkja hefnir sín æ meir eftir því sem árin verða fleiri sem slíkum aðgerðum er beitt. 

Þetta ástand hefur nú varað allt frá Hruni eða í sjö ár. 

 

Ekki hægt að lenda á Húsavíkurflugvelli

Fulltrúar nýrra tíma með ný viðhorf.

"Lengi tekur sjórinn við" er gamalt viðkvæði sem lýsir vel þeim gróna hugsunarhætti að það sé nokkurn veginn sama hvernig við umgöngumst móður jörð og að auðlindir jarðarinnar séu óþrjótandi og því engin takmörk fyrir neyslu okkar og hagvexti í efnahagslífinu. 

Hér á landi hefur þessi hugsunarháttur verið sérstaklega lífseigur af því að við erum fá og búum í stóru landi. 

Því er viðtekið viðhorf hér, að það skipti engu máli þótt við mengum loftið meira á hvern mann en aðrar þjóðir, af því landið, loftrýmið og hafið í kringum okkur sé svo ógnarstórt.

En hver íbúi jarðar er hins vegar jafnábyrgur í þessu efni, því að eins og Kennedy Bandaríkjaforseti sagði, "við öndum öll að okkur sama loftinu."  

Með hverju árinu nálgast mannkynið endimörk olíualdarinnar og þeirrar rányrkju og sóunar sem hefur verið einkenni hennar með mestu . 

Að sama skapi er það ástand sem er að skella á í ástandi lofthjúpsins og afleiðingar þess æ nær hverri nýrri kynslóð.

Ungir umhverfissinnar eru fulltrúar þess unga fólks sem unir ekki því tómlæti og skammsýni sem ræður ríkjum og því er það vel að þetta fólk nýrra tíma og nýs viðhorfs láti til sín taka, þótt einhverjum finnist að 2000 helíumfylltar plastblöðrur lítilfjörlegt mál.

"Dropinn holar steininn" segir íslenskt máltæki, og enda þótt okkur þyki hver plastpoki eða hver hlutur úr plasti sé ekki tiltökumál, eru þegar farnar að myndast víðfeðmar fljótandi plasteyjar í úthöfunum.

Myndband af deyjandi fuglum á Midway í Kyrrahafi, eins langt frá öllum meginlöndum og mögulegt er, ætti að vera skylduáhorf hvers nútímamanns.   

 

Gagnrýna helíumblöðrur á Ljósanótt

Afhverju "séríslenskt" vandamál?

Í umræðum um verðtrygginguna er ævinlega einblínt á núið þegar undrast er að hún skuli vera við lýði. 

"Séríslenskt fyrirbrigði" eru orðin sem notuð eru og látið felast í þeim að verðtryggingin hafi alla tíð verið böl, sem illa þenkjandi stjórnmálamenn hafi búið til. 

Alveg hefur gleymst að upphaflega var verðtryggingunni komið á til að vinna gegn einhverju stórtækasta misrétti og hreinu ráni fjármuna, sem saga landsins þekkir, einkum á árunum 1973-90. 

Skuldarar þess tíma, til dæmis þeir sem voru að koma sér upp húsnæði, fengu hreinlega gefins allt að 40% lánsfjárins, sem gufaði upp í óðaverðbólgu þessara ára. 

Sparifjáreigendur, oft á tíðum eldri kynslóðin og liknar- og menningarsjóðir, voru hreinlega rændir á þessum tíma og á núgildandi verðlagi var um mörg hunduð milljarða króna að ræða. 

Á árunum 1990 til 2008 breyttist þetta og þar með kom fram réttmæt gagnrýni á það hve verðtryggingunni var haldið mjög til streitu umfram aðra kosti.

Höfuðatriðið núna hlýtur að vera það að lántakendur og lánveitendur hafi frelsi til að ákveða sjálfir hvernig þeir vilji hafa þetta, en enn mikilvægara er að sem bestar upplýsingar og fræðsla liggi ævinlega fyrir um kosti og galla hvers fyrirkomulags um sig.   

 

Vandinn er verðtryggingin

Það verður að arka að auðnu.

Ofangreind orð mælti Kristján heitinn Eldjárn eitt sinn um það, að allir verði að sætta sig við það að heppni geti ráðið um það hvernig okkur tekst til um ýmislegt, sem við tökum okkur fyrir hendur. 

Þetta er fallega orðað. Nafnorðið auðna þýðir heppni eða lán, og sögnin að arka er hér notuð um sem líking í lífshlaupinu.

Aníta Hinriksdóttir getur borið höfuðið hátt. Hún hefur gert sitt besta alla tíð og sýnt fallega framkomu. Það var spurning um heppni hvort það dugði til þess í þetta sinn til að hlaupa í undanúrslitunum og heppnin var ekki með henni í þetta sinn eins og kemur vel fram í fréttinni.

Fyrirsögn tengdrar fréttar getur valdið misskilningi því að þegar ég sá hana í sjónhendingu hrökk ég svolítið við og hélt fyrst að hún hefði komið of seint til keppninnar og "misst af" undanúrslitunum á þann hátt. Skondinn misskilningur hjá mér. 

Nákvæmara hefði verið að segja: "Antía var nálægt því að komast í undanúrslit" - eða - "Aníta var óheppin að komast ekki í undanúrslit."  

Aníta rétt missti af undanúrslitunum

Öfugsnúið mat?

Daglegar fréttir fjalla nú um "tap", "fjártjón" og "þúsundir milljarða sem hverfa" í hruninu í kauphöllum. 

Kannski er þetta öfugsnúið mat, vegna þess að verið er að tala um hrun fjárhæða, sem voru langt frá því að vera raunverulegar, heldur blásnar upp langt umfram raunvirði.

Kannski væri nær að tala um "leiðréttingu" í átt til sannvirðis, líkt og raunin varð í íslenska hruninu 2008 þegar íslenska krónan var loksins skráð á raunvirði í stað uppsprengds gengis hennar í sápukúlu græðgisbólunnar.  

 

Markaðir vestanhafs enduðu í rauðu